SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
milliún milliún; (i Meiriceá) míle milliún
leagan síolta sa talamh (coirce a chur); saothrú talún (gort a chur); leagan rudaí ina n-áit (cur tuí, cur gaistí; cuir ansin é); lorg (eolas, tuairisc, a chur); caitheamh (chuir sé míle ó bhaile é; chuir sé a shaol go hainnis); seoladh chun bealaigh (teachtaire, litir, a chur; cuir abhaile é); sileadh, doirteadh (ag cur fearthainne; allas, fuil, a chur); sceitheadh (na crainn ag cur an duilliúir)
ceann de na mílte meall beag a thaistealaíonn sa spás ar luas millteach (Feictear iad mar réaltaí reatha nó mar chaora tintrí toisc go lasann siad suas leis an bhfrithchuimilt nuair a shroicheann siad atmaisféar an domhain)
in aice, i ngaireacht (i bhfogas duit, i bhfogas míle dó)
giorracht, cóngaracht (i bhfoisceacht míle den áit)
cóngaracht (i ngaireacht míle dom)
píosa, blúire (giota aráin; míle agus giota)
agus a leath (míle go leith, tonna go leith)
stoirm aintréan ghaoithe (os cionn 75 míle, nó 120 ciliméadar, san uair)
agus leath (bliain, míle, trí huaire, go leith)
leath de mhíle slí; cúig chéad
seantomhas faid cothrom le 3 mhíle nó 5 chiliméadar
ráta gluaiseachta nó taistil, siúl (luas 50 míle san uair); luaithe (is leor a luas)
cosúil le (mar an eala ar an linn); i gcáilíocht (lena fáil mar chéile); le haghaidh (mar thús ar an obair); de réir (gach dalta mar a oiltear); ar nós (lá mar seo); ar an dóigh (déan mar is ceart é); tuairim ar (míle nó mar sin); an chaoi (sin mar is fearr é); amhail is (mar a bheadh deifir air); toisc, ar an ábhar (mar go bhfuil cúis leis); san áit (mar a bhfuil siad)
rás coise 26 míle 385 slat; aon rás fada
dúnmharú; callán, ruaille buaille (míle murdar)
ag tosú ag (ó thús go deireadh; ón taobh eile anall); a thagann as (duine ó Thrá Lí); de (d'fhógair sé ón altóir é); idir (míle ó chéile, i bhfad ón áit); ag teacht as (teas ón tine; cabhair ó Dhia); foinse (ó chroí nó ó bhéal; ná creid uaidh é); fáth, cúis (sáraithe ón lá, buí ó theas na gréine); díth (airím uaim é); gá (cad tá uait); leanúnachas (ó lá go lá, ó cheann ceann na tíre); ón uair a (ó bhí tú anseo cheana); mar gheall ar (ó tharla gur mar sin atá; ós agat atá an ceart) ó + an = ón; ó + a4 = óna; ó + is = ós; ó + ar3 = ónar; ó + ár2 = ónár
caighdeán luais, fáis, íocaíochta etc. (ráta 50 míle san uair; ráta pá, ráta bainc); luach (rud a dhíol faoi ráta)
faide (níos sia ná míle; an chuimhne is sia siar i mo cheann)
stoc, soláthar (stór plúir; stór eolais, focal); maoin, saibhreas (duine ar bheagán stóir); luach, meas (ní chuirim stór ann); grá, taisce (mo mhíle stór); áit stórála, stóras
sraith nó limistéar uachtarach den atmaisféar, roinnt mílte os cionn an domhain
cúrsa, turas, aistear (timpeall an tobair a thabhairt; tá míle de thimpeall ansin); máguaird (na daoine inár dtimpeall); comharsanacht (tá timpeall an tí le réiteach); giorta (tá ceithre troithe de thimpeall aige)
tonna méadrach (míle cileagram)
breis, méadú, níos mó (tuilleadh eolais; tuilleadh is mo sháith; tuilleadh ar mhíle ceann)