Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
antartach
antlás
antoil
antoisceach
antraicít
antrapóideach
antráth
anuas
anuraidh
aoi
aoibh
aoibheall
aoibhinn
aoibhneas
aoileach
aoinne
aoir
aoire
aois
aol
aoladh
aolchoinneal
aolchuisne
anuas dob ón áit thuas; íslithe (tá luach an stoic anuas); i dtagairt (ní mise a tharraing a ainm anuas); ar bharr (cuir éadach anuas air); sa mhullach (tá m'athair anuas orm)
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
spíce d'aol silte, agus é cruaite arís, a bheadh crochta anuas as an díon in uaimh
cúlchaint, caitheamh anuas ar dhaoine; ábhar imní
eolas a thagann anuas chugainn ó bhéal go béal
scamall anuas ar an talamh; aon chineál scamaill (ceo deannaigh)
folach; clúid a chuirtear thart ar rud nó anuas air (clúdach leapa, clúdach litreach); clúid a chur ar rud (clúdaigh do cheann; clúdaithe le caonach)
ísliú síos, dronn a chur ort féin (cromtha le haois); lúbadh anuas (craobh a chromadh); luí isteach ar (chrom sí ar ghol)
gabháil fhoinn trí léim in airde ón ngnáthraon gutha agus anuas arís
éan beag a bhfuil eireaball fada air a luascann sé suas is anuas
tógáil anuas (brat, fuinneog, a ísliú); teacht anuas (ísliú de chapall); titim (ísliú luacha, céime, gutha); dul i laige (tine ag ísliú; fearg ag ísliú)
(láimh in abairtí áirithe) an ghéag ón ngualainn anuas; crobh, an chuid den ghéag ón rosta anuas; páirt (lámh chúnta, lámh a bheith agat i rud); riar, stiúradh (cúram a ghlacadh ar láimh); scil (tá an-lámh aige); obair (rinne sé an-lámh air); comhiarracht (ag obair as láimh a chéile); coinneáil, cosaint (tugadh ar láimh é); cúram (faoi láimh dochtúra); gealltanas (seo mo lámh duit); diúltú (droim láimhe a thabhairt le duine); foréigean, neart (lámh láidir, an lámh uachtair); síniú (cuir do lámh leis sin); peannaireacht, scríobh (is deas an lámh atá aige); biorán (lámha cloig); an chuid de rud a mbeirtear greim air (lámh buicéid, maide rámha); tomhas (le capall) ceithre horlaí, (le hiasc, plandaí etc.) trí cinn
éirí ó thalamh de phreab (léim in airde ar chlaí); éirí, lingeadh, de dhroim ruda (léimfinn claí duit); tuirlingt de phreab (léim anuas de chapall); preabadh, bíogadh (léim sí as a codladh); eitilt (ag léim ó chrann go crann); sciorradh (ag léim ó scéal go scéal)
an chuid de bhall éadaigh a chlúdaíonn an ghéag ón ngualainn anuas
anuas ar a chéile, i ngabhal a chéile
saighdiúirí aeriompartha a scaoiltear anuas i bparaisiúit
ciúnú, lagú anuas (nuair a shocraigh an stoirm); suaimhniú (ag socrú chun suain); luí, lonnú (shocraigh sé síos anseo; lig don bhia socrú ar do ghoile); deasú, a dhéanamh socair (socraigh cosa an bhoird); réiteach, cinneadh (teacht ar shocrú; lá a shocrú); críochnú (shocraigh an buille sin é); deisiú; plean, seift (socruithe sochraide)
troigh na coise agus í leata anuas ar an talamh; cos mhór thútach
teacht anuas nó bualadh ar an talamh; tabhairt uaidh (ag titim as a sheasamh); teacht anuas (fearthainn ag titim); ísliú (an ghrian ag titim siar; dá mbeadh praghsanna ag titim); maolú (an ghaoth ag titim); teip (thit sé go mór le bliain; titim siar, ar gcúl); bású (thit na mílte sa chath)
teacht anuas ar (is orm a thit an obair); teacht ar (níor thit néal orm)
diúracán féinghluaiste ar dhéanamh na todóige agus cloigeann pléascach air a scaoiltear as fomhuireán nó as long chogaidh nó anuas as an spéir
béasa, gnásanna etc., a thagann anuas ó ghlúin go glúin
ísliú, teacht anuas ar an talamh; teacht anuas de rud
