DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
cén áit (cá bhfuil sé? cár chuir tú é?; cárb as duit?); cad, céard (cá air a bhfuil sé ag caint?); cé chomh (cá fhad, cá mhéad?)
cén rud, céard (cad é sin? cad deir sé? cad is ainm duit?)
cén fáth, cén chúis, cad ina thaobh, cad mar gheall ar (cad chuige ar bhuail tú é?)
conas, cén chaoi (cad é mar tá tú?)
cad é an duine nó an rud (cé hé sin? cén chaoi a bhfuil tú?)
go, go dtí, i dtreo (dul chuig, chun, duine); maidir le, i dtaobh, i leith (go maith chuig Laidin, chun Laidine); le haghaidh (réidh chun bainte; cad chuige é sin?); oiriúnach i gcomhair (má bhíonn an lá chun féir); i mbun (cliste chun oibre); ar tí (bhí mé chun é a rá léi)
cén chaoi, cad é mar (conas tá tú? conas a tharla sé?)
díbirt as (cuireadh as a bpoist iad); cosc ó, cur ó (chuir tú as gléas é); múchadh (solas a chur as); ligean amach (uaill a chur asat); cur mar fhad le (píosa a chur as rud); goilleadh ar (cad tá ag cur as duit?)
de bharr (mar gheall ar an taisme); i dtaobh, toisc (cad mar gheall air? ná déan é mar gheall ormsa)
líne a léiríonn cad é mar atá luach ruda ag dul suas nó síos thar thréimhse áirithe
ádh, fortún (ní bheidh aon rath ar an tír feasta); beannacht (rath Dé ar an obair); flúirse (rath a dtorthaí); críoch, íde (cad é an rath a chuir tú ar an airgead?); maith (curtha ó rath aige)
solaoid, cás a thugtar le cásanna eile a léiriú; duine nó rud a fhónann mar phatrún le leanúint nó le seachaint (ní maith an sampla dá chlann é); cuid bheag de rud a léiríonn cad é mar shórt é an t-iomlán (sampla de mo chuid oibre); comhartha iontais (samplaí is míorúiltí); ainniseoir bocht
meall mór de mhíreanna bídeacha uisce nó oighir ar foluain sa spéir; néal bróin, scailp (cad é an scamall atá ort?); scannán (scamall ar bharr bainne, ar chrúba éin)
cur nó imeacht faoi sheol; fágáil calaidh; cur chun bealaigh (litir a sheoladh chuig duine); stiúradh, treorú (ag seoladh na mbó; cad a sheol anseo é?); rith, imeacht, cúrsa (chuir sé seoladh faoin scéal); ainm nó uimhir tí, sráide, baile etc. a bhfuil cónaí ar dhuine ann (m'áinm is mo sheoladh); cur i láthair an phobail (leabhar a sheoladh)
cúis, ócáid (siocair pheaca; cad é is siocair leis?); leithscéal (níl uaidh ach an tsiocair; an tsiocair scine seo)
pictiúr san aigne, oipineon (tá tuairim agam; cad é do thuairim de?); barúil (is é mo thuairim é); amhras (ní chuirfeá faoina thuairim é)