Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
caora
caoraíl
caoraíocht
caorán
caordhearg
caorthann
capaillín
capall
capán
capstan
capsúl
captaen
cár
cara
carabú
caracatúr
carachtar
caramal
carat
carbad
carball
carbhán
carbhat
capall fir1 ainmhí mór crúbach a bhfuil moing agus eireaball fada air a úsáidtear chun marcaíochta, chun feithiclí a tharraingt, agus chun rásaíochta ► capall maide rud adhmaid i bhfoirm capaill a mharcaíonn páistí chun súgartha
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
rópa nó strapa ar cheann capaill, asail etc., chun é a sheoladh nó a cheangal
(sa ghramadach) ainm duine nó ruda (mar shampla, is ainmfhocail iad buachaill, Seán, capall, áit)
(le capall) breac
ainmhí sna scéalta cosúil le capall agus adharc dhíreach ar a éadan
ainmhí atá cosúil le capall beag agus cluasa fada air
titim (de chapall, etc.)
áit thanaí in abhainn is féidir a thrasnú ar dhroim capaill nó i bhfeithicil nó de shiúl cos
an pháirt den srian a chuirtear i mbéal capaill; gunail báid
codanna beaga a dhéanamh de (adhmad a bhriseadh); díobháil a dhéanamh de (do shláinte a bhriseadh); sárú (dlí a bhriseadh); cur as feidhm (duine a bhriseadh as a phost); ceansú, míniú (capall a bhriseadh); sóinseáil (airgead a bhriseadh); dul in olcas (an aimsir ag briseadh); cosc (balla ag briseadh na gaoithe); brúchtadh (bhris an gol uirthi); athrú go hinmheánach (bainne ag briseadh); cloí (briseadh na Bóinne); breacadh (briseadh an lae)
capall nó asal coillte
carr dhá roth á tharraingt ag capall nó asal
capall beag; pónaí
carráiste nó cairt faoi dhíon; teach beag ar rothaí á tharraingt i ndiaidh gluaisteáin nó capaill
uirlis feirme á tharraingt ag capaill nó ag tarracóir agus a threabhann an talamh
ciúnú, maolú (páistí, fearg a cheansú); smachtú (capall a cheansú)
feithicil ar dhéanamh carráiste á tarraingt ag capaill; carráiste traenach; bus le haghaidh turas fada
beach chapaill
bonn iarainn faoi chapall agus é tairneáilte faoina chrúb mar chosaint ón talamh uirthi
lapa éin nó cait; ordóg portáin; an chuid adharcach de chosa ainmhithe áirithe, ba, capaill, muca etc.
bíoma ceangail idir capaill agus céachta; rud ar dhéanamh bíoma ceangail (cuing céachta, cuing meá); banna, ceangal (cuing an phósta; faoi chuing rúin); scrogall talún idir dhá loch
éadaí ar nós cóta is treabhsar, nó seaicéad is sciorta, a chaitear le chéile; gléas, fearas (culaith capaill, culaith loinge, culaith céachta)
ag marcaíocht ar chúla duine ar chapall, ar ghluaisrothar, etc.
suíochán leathair do mharcach ar dhroim capaill nó ar rothar
saighdiúir capaill
capall
iasc beag agus ceann cosúil le capall air agus eireaball casta a chuidíonn leis snámh ina sheasamh
freastalaí capall
meánchumhacht capaill
teas staile ar láir chapaill nó asail
seisreach nó graí capall; marcra
siúl ar bogshodar (ag capall etc.)
dul sa tóir ar ainmhithe chun breith orthu (mar spórt nó mar sprioc chreiche); an tóir féin (lá fiaigh, capall fiaigh); géim, creach
mianach, pór maith fola (capall folaíochta)
bia do chapaill nó d'ainmhithe eile, fodar, farae
aoireacht (bó, capall etc.); bladar (le duine)
freagra a thabhairt; réiteach (dhá rud ag freagairt dá chéile); géilleadh (capall ag freagairt do spoir); comhlíonadh (dlí a fhreagairt)
rud a thugtar mar dheimhniú go ndéanfar rud éigin (dul i ngeall ar rud); airgead a chuirtear ar iomaitheoir i gcomórtas (geall a chur ar chapall i rás); comhartha dúshláin (geall comhraic); bua, duais (an geall a bhreith ó dhuine); dealramh, cuma (tá geall fáis sna barra)
duine a ghlacann geallta ar rásaí capall nó ar chomórtais eile mar shlí bheatha
capall coillte; capall ualaigh
freastal, seirbhís, treoir; treorú (ag giollacht an chapaill)
strapa diallaite faoi bholg an chapaill; coim, básta
eachra; áit a gcoinnítear capaill chun síolraithe nó rásaíochta
duine a thugann aire do chapaill
ainmhí nó planda a shíolraíonn ó phórtha difriúla (ar nós miúil ó asal agus ó chapall)
áit a fhágáil (d'imigh sé abhaile); éileamh (bhí an-imeacht ar eallach ann); cúrsa, trácht, gabháil thart (le himeacht aimsire, in imeacht míosa); siúl, ráta siúil (iad araon ar aon imeacht le chéile); géata, iompar (capall agus imeacht breá faoi)
tógáil anuas (brat, fuinneog, a ísliú); teacht anuas (ísliú de chapall); titim (ísliú luacha, céime, gutha); dul i laige (tine ag ísliú; fearg ag ísliú)
duine a mharcaíonn capall i rás; marcach
ceird nó ealaín an jacaí; marcaíocht capall
cumasach, cumhachtach (comh láidir le capall); iomadúil (buíon láidir fear); gustalach (feirmeoir láidir); buan, stóinsithe (bróga láidre; creideamh láidir); deacair a chasadh (goile láidir); dian ar na céadfaí (grian, deoch, láidir); iontach (is láidir nár leagadh mé); ardghlórach, fórsúil (guth, caint, láidir; gaoth láidir)
rith, bainistíocht (capall, gnó, a láimhseáil)
