DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
dea-chóirithe; spásmhar, fairsing
dea-ghuí do dhuine; seirbhís eaglasta ina mbeannaítear an pobal
dea-chumtha; néata, cneasta
clúdaithe le craiceann; a bhfuil craiceann mín air; snasta, dea-chríochnaithe (obair chraicneach)
sa stair, turas Críostaithe chun an Tír Naofa a fháil ar ais ó na Mahamadaigh; gluaiseacht mhór ar mhaithe le haon dea-chúis
dea-bhéasaíocht, dea-mhúineadh
críochnaithe; dea-chumtha; cruthanta, corónta
taobh deas, taobh na láimhe deise; áit chuí (ar dheis na gréine); caoi, seans (ar rud a dhéanamh); dea-ord nó buntáiste; bailchríoch
íocaíocht as dea-obair nó de thoradh comórtais
deabhóid, díograis; dáiríre, dícheall; dea-mhéin, fabhar, tairiscint dea-mhéine (dúthracht bheag airgid a thabhairt do dhuine)
cúrsaí moráltachta agus dea-iompair
gníomh cineáltais; áis, gar (do dhuine); dea-thoil, dea-mhéin (tá Dia i bhfabhar aige)
dea-ghléasta, dea-fheistithe; críochnúil éifeachtach; áiseach, úsáideach
dea-eagraithe; ceangailte; gléasta go maith slachtmhar, néata
dea-dhéanta, dea-chumtha; ábalta
eolach, feasach; dea-bhéasach
cló, déantús, deilbh (i bhfoirm aingil); dea-ghiúmar (bheith i bhfoirm le rud a dhéanamh); páipéar le spásanna folmha chun ceisteanna a fhreagairt iontu (foirm iarratais)
atá ag fás, ag borradh; atá ag dul chun cinn; ábalta; réasúnta maith; dea-dhéanta
dea-bhunaithe; socair, staidéarach, ciallmhar
a bhaineann le gné; dea-dhealraitheach
in ord, socair, réidh; néata, galánta, dea-ghléasta; oilte, áiseach
macántacht, díríocht; fabhar, dea-mhéin, dúthracht (fuair mé ar ionracas é)
cairdiúil, cneasta, cineálta (comharsa mhaith é); dea-iomprach (páistí maithe); den chineál ceart (talamh maith); sásúil, folláin (bia maith); fónta (peann maith); cumasach (oibrí maith); ceart, cóir (cúis mhaith); oiriúnach (lóistín maith); muiníneach (cuimhne mhaith); fabhrach, taitneamhach (scéala maith); mór, fiúntach (suim mhaith airgid); láidir, tréan (greasáil mhaith); (mar fhocal treisithe)(baile maith mór, anonn go maith sa bhliain)
nádúr, aigne (tá dea-mhéin acu dúinn); iompar (méin mhaorga)
dea-intinneach, cineálta; (le talamh) torthúil
dea-iompar, múinteacht; ceansacht, séimhe, náire
a bhaineann le carachtar agus le dea-iompar; fíréanta
teagasc; dea-iompar, fios do bhéas (bíodh múineadh ort); ceacht le foghlaim (sin é an múineadh a bhainim as)
dea-cháil, dea-chlú, féile, flaithiúlacht; fabhar, comaoin (oineach a dhéanamh ar dhuine); onóir (céim oinigh)
éan dea-dhathach gleoite ó na tíortha teo. Coinnítear mar pheataí iad agus tig leo aithris a dhéanamh ar chaint an duine
éan mara agus gob ramhar gearr dea-dhathach air
duine láidir dea-dhéanta; duine toirtéiseach; duine mórfhoclach
a dhéanann sochar, proifideach; dea-ghníomhach, carthanach
rudaí milse nó dea-bhlasta
maise, blás, dea-ordú (éadach, hata, i stá)
dea-thréith, bua (na suáilcí diaga); feabhas, cumhacht, tabhartas (suáilcí na hurnaí; suáilce ó Dhia); áthas, pléisiúr (suáilce a bhaint as rud; suáilce na bhflaitheas)
saolta, a bhaineann leis an saol seo; (le duine) teann, láidir, dea-dhéanta