Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
éigneach
éigneasta
éigniú
éigríoch
éigríonna
éigse
éigseach
eile
éileamh
eileatram
eilifint
eilimint
éilips
eilit
éilitheach
éillín
éilliú
éimear
éimiú
éindí
éineacht
éineart
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
trialacha ceimiceacha sa seansaol ag iarraidh ór a dhéanamh de mhiotail eile
leithscéal ag duine a bhfuil coir ina leith go raibh sé in áit éigin eile ag an am
staid an atmaisféir (teas, fuacht, grian, fearthainn, etc.); (aimsir mhaith, drochaimsir); am, ré nó tréimhse; tráth den bhliain (aimsir na Nollag); tréimhse sheirbhíse le duine eile (in, ar, aimsir ag); foirm den bhriathar a léiríonn an gníomh a bheith láithreach, caite nó fáistineach, etc. (tá, bhí, beidh; cuireann, chuir, cuirfidh)
dul nó cur ó áit go háit eile, athrú; taisteal; rud a thiontú ó theanga amháin go teanga eile
ealaín nó toradh an aistrithe ó theanga go teanga eile
insint arís mar a tharla (eachtra a aithris); a rá de ghlanmheabhair (dán a aithris); déanamh mar a dhéanann duine eile (dá ndéanfá aithris ar d'athair); labhairt, siúl, etc. cosúil le duine eile le greann (maith ag aithris)
fíorbhiotáille i bhfíon nó i bhfuisce nó i ndeochanna láidre eile a dhéanann meisciúil iad
feamainn agus fáis eile mar í
an chéad lá eile, an lá i ndiaidh inniu
focal nó abairt a fhaightear as ord eile a chur ar litreacha focail nó abairte (anam, mana; crua, cuar)
bia a théann go maith le bia eile nó a chuireann blas breise air
cuairteoir, lóistéir; duine ar cuireadh ag duine eile ina theach
margadh beithíoch agus eallaigh eile; comhthionól
uair eile, athuair, ina dhiaidh sin; fós (níos fearr arís)
ceann de na feadáin chaola a bheireann an fhuil ón gcroí go dtí baill eile den chorp
arís, den dara huair (athdhéanamh); sean-, caite, iar- (athbhall); arís eile (ráite agus athráite)
baile eile ina mothaíonn duine chomh sásta ann lena bhaile féin
brí nua; brí eile chomh maith leis an ngnáthbhrí
cuma eile ar fad
cur siar (go dtí uair eile)
leagan eile nó breise
neartú le hábhar eile chun rud a dhéanamh níos láidre
(plandaí) a aistriú agus a chur in áit eile
a rá arís agus arís eile
ráite arís eile
arís, uair eile
uair nó tráth eile
na héadaí agus na rudaí eile a thugann duine leis ar aistear
cur isteach ar, teagmháil do; ceangal nó gnó a bheith ag rud le rud eile (ní bhaineann sé liom)
struchtúr cloch nó brící nó ábhair eile ar nós éadan tí nó taobh seomra nó fál thart ar gharraí
píosa éadaigh nó ábhair eile le rudaí a choinneáil i gceann a chéile
eorna nó grán eile a thumtar in uisce go bpéacann sé, agus a thriomaítear ansin go n-úsáidtear chun beorach é
áit a labhraíonn cuid de na daoine Gaeilge agus an chuid eile Béarla de ghnáth
aithris ar shíniú duine eile le haghaidh calaoise; airgead bréige a dhéanamh
fear gnó a dhéanann díol agus ceannach do dhaoine eile
árthach agus lámh air chun uisce nó leacht eile a iompar ann
duine a bhíonn ag iarraidh smacht is eagla a chur ar dhaoine eile; duine cumasach misniúil
leas (buntáiste a bhaint as rud); tosach áite ar dhuine eile; seans le bua a fháil
bothán adhmaid nó garbhábhair eile; seomra beag d'oifigigh nó do phaisinéirí ar bord loinge nó eitleáin
slat tomhais; grád fiúntais a meastar rudaí leis (caighdeán ard maireachtála); tomhas faid, meáchain etc. a úsáidtear mar aonad chun cur síos ar fhad, ar mheáchain etc., eile
léarscáil farraige mar aon le cóstaí, taoidí, doimhneacha agus tanaíocha, agus baill chontúirteacha eile; cáipéis scríofa oifigiúil ina dtugtar cearta agus pribhléidí, go háirithe ceann a thagann ó cheann stáit nó ó rialtas (cairt baile, cairt cathrach)
sciobadh cuid duine eile
rud a thochras thart ar rud eile (rópa a chasadh); lúbadh (do mhurnán a chasadh); dul thart nó cur thart (roth a chasadh); filleadh ar ais (casadh abhaile); seinm, canadh (amhrán, port, a chasadh); bualadh le (castar na daoine ar a chéile); cur i leith (ní á chasadh leat é); lúb, cor (bóthar lán de chastaí); rince (rud a chur ar casadh)
toir agus fáis ísle eile
ceann nó ceann eile de phéire (déanfaidh ceachtar acu cúis)
roimh gach rud eile in áit, in am nó i gcéim (an chéad duine sa rang, an chéad uair eile)
aon rud atá ceaptha nó cumtha go deas; dhá phíosa aráin agus bia éigin eile eatarthu
ceann leis an gceann eile (aithníonn siad a chéile, mar a chéile iad)
roimhe seo nó sin; eile, deireanach (an oíche cheana); cinnte (an bhfuil tart ort? Tá cheana)
airgead a íoctar as úsáid maoine duine eile, a theach nó a charr mar shampla; cáin; luach (cíos an tobac)
