Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
firéad
fíréan
fireann
fireannach
fíréanta
fíric
firín
fírinne
fírinneach
firinscneach
firmeálta
firmimint
fís
físeoir
fiseolaíocht
fisic
fisiceoir
fisiciúil
fithis
fiú
fiuchadh
fiuchphointe
fiúir
fírinne bain4 ráiteas fíor; na fíricí glana; airteagal creidimh
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
cur leis an bhfírinne, áiféis
bunúsach, príomha (an fhírinne bhunaidh)
cóir (ceart agus éigeart); teideal (ceart vótála); cothrom (tá seasamh a chirt ann); cion (fuair sé a cheart); fírinne, rud fíor nó cruinn (tá an ceart agat)
cur i bhfolach, coinneáil faoi rún (an fhírinne a cheilt); cosc (ná ceil a chuid air); séanadh (do mhuintir a cheilt)
cromadh, lúbadh; dul nó cur ar claon; luí le (claonadh leis an obair); imeacht ó (claonadh ón bhfírinne); casadh (chlaon sé mo chuid cainte)
seithe, screamh chlúdaigh ar chorp; scannán clúdaigh ar thoradh nó ar ghlasra (craiceann úill, craiceann oráiste); dromchla (craiceann uisce, craiceann talún); snas, bailchríoch (craiceann a chur ar obair; tá craiceann na fírinne air)
lí nó cosúlacht ruda nuair a bhíonn solas air (dath dearg, dath buí, dath gorm, dath glas); dealramh (dath na fírinne); dada, faic (níl a dhath, aon dath, fágtha)
staid nó cúrsa díreach; macántacht, fírinne
le fírinne
ráiteas bréige d'aon turas leis an bhfírinne a cheilt; bréag
samhailt, pictiúr amach as an tsamhlaíocht agus gan aon bhonn fírinne leis
fírinne, ceart (más fíor (nó) bréag é); focal, gealltanas (m'fhíor duit, dar m'fhíor)
fíor; tugtha d'insint na fírinne
cumhacht leis an bhfírinne a bhrath díreach gan réasúnaíocht
lánsuim, an rud ar fad (iomlán na fírinne)
rud lom, loime (lom na fírinne); oscailteacht, sceirdiúlacht (ar lom na farraige); nochtacht, dealús
lán, iomlán (lomlán na fírinne)
sa chás go (má tá deifir ort, má bhíonn an aimsir maith, má ghlacann tú uaim é, má d'inis sé an fhírinne)
fírinne bhunúsach, dlí ginearálta; caighdeán onóra nó ionracais (fear gan phrionsabal)
praiticiúil, oibiachtúil; a thugann aghaidh ar an bhfírinne; a fheiceann an saol mar atá sé; dílis don saol
dílseacht don cheart nó don fhírinne
seanabairt a léiríonn fírinne nó nós is cóir a leanúint (ar nós mol an óige is tiocfaidh sí)
focal deas ar rud atá míthaitneamhach (mar shampla tá sé ar shlí na fírinne in ionad tá sé marbh)
ráiteas scríofa nó clóite faoi fhírinne ruda (teastas pósta, teastas breithe, teastas báis); teistiméireacht, deimhniú (faoi scrúdú a bheith faighte ag duine); tuairisc, cuntas (sin an teastas a fuair mé air)
dlínse (údarás an rialtais); dealramh na fírinne (scéal gan údarás); tiarnúlacht (ba mhór an t-údarás duit é); cuallacht agus cumhachtaí speisialta aige (údarás áitiúil)
