Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
smúradh
smúrthacht
smúsach
smut
smutaireacht
smután
smutraíl
sna
snab
snag
snagcheol
snaidhm
snáithe
snáithín
snáithíneach
snámh
snámhaí
snámhóir
snaois
snaoisín
snap
snapadh
snas
sna = i + na
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
an t-aer a thógtar isteach sna scamhóga agus a bhrúitear amach arís; aer (tabhair m'anáil dom); tionchar (faoi anáil an Bhéarla)
ainmhí sna scéalta cosúil le capall agus adharc dhíreach ar a éadan
léann nó staidéar sna réimsí is airde
bata crúcáin mar a bhíodh ag aoirí caorach sna scéalta, nó mar a bhíonn ag easpag mar chomhartha gur aoire spioradálta é; lúibín gruaige
bandia cogaidh sna scéalta; neach scanrúil; bultúr
duine nó ainmhí atá geal bán sa ghruaig nó san fhionnadh agus bándearg sna súile
eanglach, fuairnimh (sna méara)
oifigeach atá ceaptha le rudaí a scrúdú; oifigeach sna gardaí díreach os cionn an tsáirsint
cuid d'abairt a bhfuil ainmní agus faisnéis dá chuid féin ann (mar shampla - cé go raibh an t-uisce fuar chuamar ag snámh - clásal atá sna focail sa chló iodálach); cuid ar leith de chonradh etc.
duine sna déaga
ainmhí allta sna síscéalta a ligeann lasracha as a bhéal
éan sna fabhalscéalta a dhódh é féin agus ansin a d'aiséiríodh as an luaithreach ina éan óg; focal moltach ar laoch nó ar bhean uasal (san fhilíocht)
an uimhir 20 (fiche duine, ceithre huaire fichead, trí fichid, sna fichidí)
aer ag gluaiseacht; aer ag séideadh go láidir, stoirm (gaoth mhór); gás sna putóga; caint áibhéalach bhladhmannach (níl ina chuid cainte ach gaoth); leid, siolla (gaoth an fhocail a fháil); aer (beo ar an ngaoth; cuir gaoth sa lamhnán)
leathdhall, sramach sna súile
páiste a fhágtar nó a thógtar (sna scéalta sí); breoiteachán; duine nó rud gan mhaith
an réigiún thiar (iarthar Éireann); an chuid thiar, an iargúil (iarthar an tí, sna hiarthar seo); tóin
pictiúr nó mósáic de Chríost nó de naomh, go háirithe sna heaglaisí Gréagacha agus Rúiseacha
marc nó rian ruda (lorg coise, lorg an óil; lorg ainmhí a leanúint); iarraidh, éileamh (ní mór an lorg atá air; lorg sé orm é); sliocht (duine gan lorg); cuardach, tóraíocht (ag lorg oibre, trioblóide; ag lorg sna coillte; gadhar loirg)
creimire beag atá le fáil i dtithe nó sna páirceanna
bruinneall mhara sna scéalta a raibh eireaball éisc uirthi
pian sna néaróga, go mór mór sa cheann nó san aghaidh
duine a bhfuil oifig nó post aige, feidhmeannach, duine a bhfuil céim aige sna fórsaí slándála
ápa mór ruadhonn i gcosúlacht an duine a mhaireann in áiteanna sna hIndiacha Thoir
cur sna cosa ar luas; (le huisce) imeacht go faíoch; síneadh (rinn ag rith amach san fharraige); scaoileadh (rith an tsnaidhm); ídiú, caitheamh (tá a théarma rite); cur ag rás (capall a rith); cur ar siúl, reáchtáil (gnó, rince, a rith); achtaí, reachtú (rún a rith); déanamh (poitín a rith); críochnú (tá sé rite ina dhochtúir); imeacht gann ar fad i (rite as bia, as airgead); gabháil le, baint le (tá an tréith sin ag rith leis); éirí le (má ritheann liom); ráchairt, éileamh (rith ar earraí); taom (rith tinnis, rití fuachta); scaoilteacht, buinneach (chuir an bia úd rith air); scoth (an chéad rith den phlúr)
oifigeach ar a chéad chéim sna Gardaí; oifigeach neamhchoimisiúnta san arm díreach os cionn an cheannaire
scanradh uafásach, sceimhle; dearcadh fiáin sna súile; fiántas
obair do dhuine eile, obair aimsire; obair i bhfórsaí nó i ranna an rialtais; na hoifigigh sna ranna sin agus an obair a dhéanann siad (an státseirbhís); searmanas diaga nó eaglasta
gnáthshaoránach (nach bhfuil sna fórsaí cosanta)
fuaim a dhéanann focal nó cuid d'fhocal (mar shampla, siolla amháin atá sna focail fear agus bean, agus dhá shiolla an ceann sna focail cailín agus buachaill); nóta (siolla ceoil); puth (siolla gaoithe); rian, luid (bhí siolla den ádh ort)
duine a chónaíonn sna sléibhte
rith beag ar do shuaimhneas; (le hainmhí) rith gan dul sna cosa in airde
stoirm threán sna farraigí thart ar an tSín
na tíortha teo sna réigiúin sin
uiríseal, géilliúil, toilteanach; solúbtha, aclaí (tá sé umhal sna cosa)
