Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
suarach
suarú
suas
suasán
suathaire
subh
subhach
substaint
súchán
súdaire
súgach
súgán
súgradh
suí
súiche
súil
súilaibí
súilaithne
súilfhéachaint
súilín
súilíocht
súil-leata
súil-lia
substaint bain2 ábhar; nádúr (d'aon substaint leis an Athair); scamhard, doimhneacht, tathag (bia a bhfuil substaint ann; caint gan substaint); maoin shaolta, saibhreas ► substainteach aid1 ► substaintiúil aid2
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
rud a líonann spás agus is féidir a láimhseáil nó a fheiceáil, etc.; stuif nó substaint fhisiciúil; an stuif a ndéantar rud as, ar nós olann, cailc, cré, etc.; an rud atá i gceist nó faoi thrácht (ábhar na cainte); cúis (ábhar gáire); cúrsa (tá sé ag imeacht ar a ábhar féin); suim áirithe (ábhar airgid); sileadh i gcneá, angadh; duine a bhfuil tréith nó aidhm ar leith aige (ábhar dea-dhuine, ábhar sagairt); pas, beagán (tá sé ábhar daor)
ábhar siúinéireachta, tine, etc., a fhaightear as crainn; substaint, brí
substaint shnáithíneach as a ndéantar cláir nó éadach tinedhíonach
substaint mhín gheal ghléineach de mhianach aoil a ndéantar ornáidí as
substaint, ar nós sóid loiscneach nó potais, atá i gcontráil cheimiceach le haigéad agus neodraíonn siad a chéile nuair a mheasctar iad
substaint (mar iaidín) a mhilleann frídíní díobhálacha (go háirithe i ngearradh nó i gcréacht)
substaint an-nimhiúil ar fad
bíoma; substaint chrua chalctha
substaint bhog olúil le cuimilt de rudaí
rudaí a itheann daoine nó ainmhithe, beatha; adhmad, substaint (bia a bhaint as caint)
substaint a mharaíonn frídíní galair
substaint le dathanna a bhuanú
substaint ghríosaitheach i dtae nó i gcaife
substaint mhiotalach a fhaightear in aolchloch, cailc, marmar agus coiréal (Tá gá ag daoine agus ag ainmhithe le cailciam chun a gcnámha agus a bhfiacla a neartú)
substaint dhonn mhilis a fhaightear ó shiúcra agus a úsáidtear chun milseog nó le dath a chur ar bhia, etc.
substaint a fhaightear i gcealla plandaí agus a úsáidtear i ndéanamh réóin, plaistigh etc.
eolaíocht a dhéanann amach cén mianach atá i substaintí agus cén tionchar a imríonn siad ar a chéile
substaint a úsáidtear sa cheimic nó i bpróiseas ceimiceach i dtionscal
ábhar; substaint, mianach; cúis (damhna bróin)
substaint a chealaíonn drochbholadh
substaint a dhéanann díghalrú
substaint ar bith a úsáidtear i gcúrsaí leighis; substaint a mhaolaíonn pian nó a chuireann isteach ar na céadfaí, cógas
cuid bhunúsach de rud; substaint ar bith nach féidir a bhriseadh suas ná a dheighilt ina substaintí atá difriúil léi féin (airgead, mearcair, hidrigin); snáth miotail a lasann i mbolgán leictreach
ball den chorp a thálann substaintí nó a theilgeann as an gcorp iad
soilseacht a thagann i substaintí áirithe faoi oibriú radaíochta
substaint (ar nós iaidín) a dhíothaíonn frídíní díobhálacha
substaint, bun maith céille (caint agus fuaimint léi)
substaint olúil a dhéanann sobal in uisce le rudaí a ní
substaint gharbh, aon rud garbh
laíon, smior; substaint; cac, salachar
substaint i bhfoirm gaile a úsáidtear le haghaidh teasa nó cócaireachta (gás guail mar shampla) (Tá gáis eile ann a mhaolaíonn pian agus tuilleadh atá nimhneach)
substaint bhog ghléineach a fhaightear as cnámha agus matáin agus craiceann ainmhithe agus a úsáidtear i mbianna áirithe nó mar ghliú
substaint a choipeann in arán nó i leacht beorach, gabháil
gliú; substaint shramach
substaint charbóin a úsáidtear i bpinn luaidhe
substaint a ghreamaíonn rudaí dá chéile; substaint is féidir a chogaint go mall réidh (guma coganta)
substaint cheimiceach a úsáidtear chun leighis
(le substaint) meán; lár (in idirmheán na tíre)
substaint a rialaíonn an glúcós i bhfuil
gan neart, gan a bheith láidir; gan chumhacht (tír lag); gan éifeacht (freagra, iarracht, lag; creideamh lag); gan substaint (fíon, tae, lag); gan a bheith aibí (páistí laga); beag (is lag a shíl mé go)
substaint a chuireann taos ag éirí
gaíon; substaint chréúil bhog chun múnlála, plastaicín
áit faoi thalamh a mbaintear mianraí (mianach óir, guail); tréith, cáilíocht, stuif, substaint (tá an mianach ceart ann; mianach an léinn)
ceann de na mionghrúpaí adamh as a bhfuil substaint ar bith déanta; an mhír ranna is lú i substaint a bhfuil nádúr na substainte fágtha inti
substaint bhog, spúinse; úsc
substaint nimhiúil atá le fáil i dtobac
aon substaint a d'fhágfadh dona nó marbh thú ar í a shlogadh nó a thógáil isteach sa chorp; goimh, binb, gangaid (bhí nimh ar a chuid cainte; gaoth, fuacht, nimhe)
substaint antaibheathach a fhaightear as caonach liath
substaint chun dath a chur ar dhromchlaí
substaint ramhar dhubh a fhaightear as tarra guail a leá
