SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
briseadh ar ghealltanas an phósta faoina bheith dílis do do chéile
duine atá pósta le beirt in éineacht
bean nuaphósta nó bean atá ar tí pósadh
compánach (céile comhraic, céile imeartha); an té atá pósta ag duine (bean chéile, fear céile)
cantain; comóradh le searmanas (Aifreann, pósadh, an Nollaig, a cheiliúradh); dul ar ceal, teip (tá an tsláinte ag ceiliúradh orm); tréigean (dath ag ceiliúradh); slán a rá (imeacht gan chead gan cheiliúradh)
gaol pósta (tá sé i gcleamhnas léi); socrú pósta (cleamhnas a dhéanamh)
bac, go háirithe bac gaoil chun pósta; gaol (col ceathar, col seisir); drochbheart, gníomh uafásach; briseadh móide nó focail; gráin, drogall (tá col agam leis; bhí col orm é a dhéanamh)
deireadh a chur le pósadh de réir dlí
bíoma ceangail idir capaill agus céachta; rud ar dhéanamh bíoma ceangail (cuing céachta, cuing meá); banna, ceangal (cuing an phósta; faoi chuing rúin); scrogall talún idir dhá loch
iarracht ar dhuine a mhealladh le hintinn pósadh
coinne, comhluadar (dul i ndáil duine); comhthionól, cruinniú (dáil chomhairle); cruinniú cleamhnais (idir dáil is pósadh); roinnt nó riar (dáil dí); giorracht, cóngar (i ndáil a bheith déanta)
dleathach; ceart nó cóir de réir dlí (pósadh dlisteanach); dílis (bheith dlisteanach do dhuine)
an fear atá pósta ag bean
gealladh (gealltanas pósta; thug sé gealltanas dom)
pósadh le breis is aon chéile amháin ag an am céanna
duine baineann clainne; cailín, bean óg (a iníon ó!)(le ceannlitir mhór) foirm aithisc nó teideal cúirtéise roimh ainm mná nach bhfuil pósta (Is í seo Iníon Uí Bhriain)
in aois nó i gcaoi chun pósta
beirt atá pósta nó geallta
lua déanta air; geallta le pósadh
máthair an té atá pósta le duine
riail phósta nach gceadaíonn ach aon chéile amháin a bheith ag duine in aon am amháin, aonchéileachas
gan a bheith pósta, singil
glacadh le duine mar chéile (phós Máire Seán); lánúin a cheangal le chéile mar fhear is bhean (an sagart a phós iad); bainis, searmanas an phósta (dul ar an bpósadh)
oscailt, bogadh (snaidhm a scaoileadh; téad a scaoileadh); ligean le (príosúnach a scaoileadh saor; scaoil den iall é); scor, scaipeadh (scaoil an tionól); cealú, deireadh a chur le (pósadh, conradh, a scaoileadh); maolú, fuascailt (brón a scaoileadh); foilsiú (rún a scaoileadh); lámhach (gunna a scaoileadh, duine a scaoileadh le gunna)
scaoileadh déanta air; singil (pósta nó scaoilte); ligthe lúfar (géaga scaoilte); bogtha, ar bogadh
seanbhean nach bhfuil pósta
leis féin, ina aonar; gan a bheith dúbailte (leaba shingil); gan phósadh (fear singil); comónta (saighdiúir singil); caol, tanaí, suarach; aonarach
ceangal a dhéantar ar chorda nó rópa trína dhá gceann a lúbadh ar a chéile agus a tharraingt ansin chun iad a fháscadh; aon chineál ceangail (snaidhm an phósta; bhí snaidhm ar mo chroí); fadhb; buille
eallach; maoin, saibhreas; aon mhaoin a thugann bean léi go dtí a fear ar iad a phósadh
ráiteas scríofa nó clóite faoi fhírinne ruda (teastas pósta, teastas breithe, teastas báis); teistiméireacht, deimhniú (faoi scrúdú a bheith faighte ag duine); tuairisc, cuntas (sin an teastas a fuair mé air)
fear a sheasann le fear a bheadh ag pósadh; garda cósta