Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
leithligh
leithlis
leithne
leithreas
leithscéal
leithscéalach
leitís
leochaileach
leoga
leoicéime
leointe
leoiste
leoithne
leomhadh
leon
leonadh
leor
leoraí
leordhóthain
leorghníomh
leota
lí
Leo could be a grammatical form of:
le »
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
an t-uisce agus an dramhaíl a bheireann camraí chun siúil leo
cúntóir; cara; tír atá istigh le tír eile ar mhaithe leo araon
mír a úsáidtear le haidiacht agus feidhm dobhriathair leo araon (tá mé go maith, siúl go socair, go huile agus go hiomlán)
fuaim a dhéantar gan úsáid a bhaint as an teanga ná na fiacla ná na beola (is é sin, gan chonsan) ar nós a, e, i, o, u, gearr nó fada, á n-úsáid leo féin nó le chéile chun fuaim a léiriú
idir náisiúin éagsúla nó a bhaineann leo (trádáil idirnáisiúnta)
(leis an gcopail) siúd (b'iúd leo abhaile)
ceann de na meallta beaga gloine a n-imríonn páistí leo
níos mó dá bharr (is móide a meas air go seasann sé leo); dócha (ní móide go dtiocfaidh siad anois); plus (a dó móide a trí = a cúig)
tomhas faid ionann is an dóú cuid déag de throigh, nó tuairim is 2.5 ceintiméadar; blúire, pioc (gach orlach chomh dona leo)
cuid, píosa, blúire; taobh, lámh (ghlac sé páirt ann; páirt duine a thógáil); comhluadar, caidreamh (ná bíodh baint ná páirt agat leo); cion, cairdeas (lucht gaoil agus páirte; a leanbh na páirte); páirtíocht, comhar (rinne sé i bpáirt liom é)
éan dea-dhathach gleoite ó na tíortha teo. Coinnítear mar pheataí iad agus tig leo aithris a dhéanamh ar chaint an duine
sacadh (tú féin a phulcadh le bia); líonadh suas (tá an áit pulctha leo); plód, plódú
teannadh; teannas; teorainn (níl ríochan lena neart); foighneamh, cur suas (tá sé deacair ríochan leo)
an fad a mhaireann duine nó rud (fad saoil chugat; ar feadh mo shaoil); staid bheatha (an saol seo; an saol atá inniu ann; bhí saol crua acu); cineál beatha (saol na cathrach; saol an mhadra bháin); aoibhneas beatha (is acu atá an saol; is leo an saol); cúrsaí an duine ó lá go lá (aghaidh a thabhairt ar an saol; d'éirigh an saol leo); an chruinne go léir (ó rinneadh an saol); an domhan (sin a bhfuil sa saol agam; ar ór an tsaoil); an uile dhuine (an saol mór; bhí an saol is a mháthair ann)
ceann den dá ghéag a n-eitlíonn éan leo; géag duine; cliathán (sciathán foirgnimh, airm); blúire (sciathán tobac)
focal a úsáideann duine le daoine eile agus é ag caint leo nó ag scríobh chucu; iol ar tú
fráma fillteach le daoine nach féidir leo siúl a iompar air toisc iad a bheith breoite nó gonta
sin, ag tagairt do rud atá tamall ó láimh (an gcluin tú siúd?; seo is siúd; é siúd a dúirt é); seo (siúd leo síos an bóthar)
sraith áirsí agus piaraí ag tacú leo; áit spaisteoireachta faoi dhíon agus siopaí ar gach taobh de
leathfhliuch, barrfhliuch (aeráid thais, ballaí taise); mín, bog, cneasta (méara taise; labhair sé go tais léi); bog, lag (tá tú ró-thais leo)
éirí teann nó a dhéanamh teann; feistiú, fáscadh, daingniú; coinneáil le (bhí sé ag teannadh dí leo); cur (teann ort do chuid éadaigh); dlúthú (bhí an tóir ag teannadh orthu); druidim (teann anall, isteach, liom; ag teannadh ar cheann scríbe)
duine a dhéanann staidéar ar bhrainsí eolaíochta a bhfuil feidhmeanna praiticiúla leo
fiabhras ballach a tharraingíonn francaigh leo
páiste nach leo féin á thógáil ina dhuine clainne dá gcuid féin ag lánúin
bunaithe ar uimhreacha nó a bhaineann leo
