Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
saoire
saoirse
saoirseacht
saoiste
saoisteog
saoithín
saoithiúlacht
saol
saolach
saolta
saoltacht
saolú
saonta
saor
saoradh
saoráid
saoráideach
saorálach
saoránach
saorchead
saorchonradh
saorga
saorphort
saol fir1 an fad a mhaireann duine nó rud (fad saoil chugat; ar feadh mo shaoil); staid bheatha (an saol seo; an saol atá inniu ann; bhí saol crua acu); cineál beatha (saol na cathrach; saol an mhadra bháin); aoibhneas beatha (is acu atá an saol; is leo an saol); cúrsaí an duine ó lá go lá (aghaidh a thabhairt ar an saol; d'éirigh an saol leo); an chruinne go léir (ó rinneadh an saol); an domhan (sin a bhfuil sa saol agam; ar ór an tsaoil); an uile dhuine (an saol mór; bhí an saol is a mháthair ann)
RELATED MATCHES
IN AN FOCLÓIR BEAG
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
saolta
stoc, eallach; earraí, maoin shaolta; uirlisí
achasán, masla cainte (aithis a thabhairt do dhuine); náire, ábhar náire (is é an aithis shaolta é)
an uair ar an gclog; pointe ama áirithe, ócáid (an t-am seo inné); uair nó aimsir speisialta (am dinnéir); tráth ceart (bheith in am do rud); séasúr (an t-am seo de bhliain); ré, aimsir (an t-am fadó); tráth den saol (tháinig an t-am dó ciall a bheith aige); fad saoil (ár n-am ar an saol seo)
ón áit thíos; ó íochtar tíre; ó áit íseal sa saol; tagtha ar barr talún (tá an geamhar aníos)
i mbeith (tá an saol ann); beo (nuair a bhí m'athair ann); ar fáil (tá an t-earrach ann); sa láthair (bhíomar ann in am); san áireamh (bhíomar triúr ann); inmhe (nuair a tháinig ann dó); in áit nó go háit áirithe (bhí mé ann roimhe, tá mé ag dul ann)
san áit seo; ar an saol seo
an méid blianta atá tugtha ar an saol ag duine nó rud (cén aois é?); fad saoil; seanaois (ag dul in aois); tréimhse, ré (ó aois go haois); céad bliain (an fichiú haois)
deireadh saoil, éag
an fad a bhíonn duine ar an saol; cuntas ar shaol duine; rudaí a choinníonn beo duine, cothú, bia; focal fáilte (is é do bheatha)
cuntas ar shaol duine
i do bheatha, ar an saol; a bhfuil brí nó teas nó cumhacht ann (sreang bheo, aibhleog bheo, bolcán beo); beoga
nach bhfuil crua (talamh bog); nach bhfuil mórán stró leis (saol bog); nach bhfuil an-ard (glór bog); nach bhfuil an-te (bainne bog); nach bhfuil daingean (greim bog)
go deo, go deireadh an tsaoil
álainn (bean bhreá; aimsir bhreá); an-sásúil (béile breá); déanta go maith (obair bhreá); ar staid mhaith (tá mé go breá anois); maith (d'éirigh go breá liom); aoibhinn (is breá an saol atá agaibh); maith mór (suim bhreá airgid); pléisiúrtha (duine breá le labhairt leis); taitneamhach (ba bhreá liom a bheith ann); (ag neartú le haidiacht eile)(breá mór, breá fairsing, breá bog anois!)(le híoróin)(rógaire breá; tá go breá agat!)
tabhairt nó teacht ar an saol (rugadh leanbh di; lá breithe) tabhairt mar thoradh (ubh a bhreith); iompar chun siúil (beir leat é sin); greim a fháil ar, teacht suas le (beir greim air, ní bhéarfaidh sé anois orainn); buachan (rug sé an chraobh leis); dul (beir leat abhaile); druidim le (ag breith suas ar a trí)
coiscéim; ardú (céim suas); ísliú (céim síos); ardú amháin i staighre nó i ndréimire; aonad tomhais (céim teochta, fiche céim celsius, uillinn tríocha céim); seasamh nó stádas saoil (céim chreidiúna, íseal i gcéim); gradam ollscoile (céim B.A.); cruatan (céim chrua)
céim ard sa saol, marc onóra
go brách, go deo, i gcónaí, go deireadh an tsaoil
fada siar sa saol (cianaimsir, cianaoiseanna); fada ó bhaile (cianaistear)
amach roimh, os coinne (os comhair an tsaoil)
casadh (cor i mbóthar, i rópa, cor a bhaint as giorria); corraí (gan chor); babhta (cor iomrascála); caitheamh amach (cor lín); cás (cora crua an tsaoil, cad is cor dó?); camhrú (tá cor sa bhainne, san fheoil); (le ceol, rince) ríl (cor ochtair, cor na sióg); ord (as cor)
duine a ghriogadh nó a chiapadh le magadh nó a bheith ag priocadh air nó fearg bheag a chur air leis an iomarca ceisteanna etc. (cráite ag an saol; is mór an crá croí é); brón (mo chreach is mo chrá)
foilsiú nó fógairt don saol mór; cláir a chur amach ar an raidió, craoladh
(crích in abairtí áirithe) teorainn (críocha na tíre, na feirme); réigiún, limistéar (críoch Laighean); deireadh; críochnú (críoch an scéil); slacht (cuir críoch éigin ort féin; duine gan chrích); socrú saoil (tá iníon eile le cur i gcrích aige)
ar nós cloiche nó iarainn, gan a bheith bog; deacair, doiligh (ceist chrua); dian (rás crua); dlúth (snaidhm chrua); láidir (buille crua); anacair, anróiteach (saol crua, aimsir chrua); dúr (croí crua); cruinn, gortach (crua faoi airgead); doscúch, righin (gasúr caol crua)
anró, saol crua; easpa
a dhéanamh nó a chur ar an saol (chruthaigh Dia an domhan); a thaispeáint go bhfuil rud fíor nó a mhalairt (cás, uacht, a chruthú)
déanamh (ó cumadh an saol; ceol, amhrán, a chumadh); cur le chéile, ceapadh (bréag, leithscéal, a chumadh; culaith éadaigh a chumadh)
leagan síolta sa talamh (coirce a chur); saothrú talún (gort a chur); leagan rudaí ina n-áit (cur tuí, cur gaistí; cuir ansin é); lorg (eolas, tuairisc, a chur); caitheamh (chuir sé míle ó bhaile é; chuir sé a shaol go hainnis); seoladh chun bealaigh (teachtaire, litir, a chur; cuir abhaile é); sileadh, doirteadh (ag cur fearthainne; allas, fuil, a chur); sceitheadh (na crainn ag cur an duilliúir)
an bealach nó an treo ina ngluaiseann rud, turas timpeall (cúrsa na gréine; tá a chúrsa rite); raon, réimse (cúrsa scoile, cúrsa staidéir); rud, ní (cúrsaí an tsaoil, cúrsaí airgid); cúis, cás (ní cúrsaí magaidh é); ócáid, uair (bhí mé ann cúrsa)
i ndán (an saol atá daite dúinn)
go deireadh an tsaoil, go brách; ar fad (an-fhuar go deo)
an té a chruthaigh an domhan agus an saol (i measc Críostaithe agus Giúdach, etc.); neach osnádúrtha a adhrtar
an talamh seo uile agus a bhfuil ann agus san aer os a chionn; an chruinne; an saol; cuid den domhan (an domhan thoir, thiar); a lán, an-chuid (rinne sé an domhan oibre; bhí an domhan daoine ann; áthas an domhain)
saol dona, crua
focal a léiríonn brón nó uafás; seachrán, fán an tsaoil (tá sé imithe ar faraor)
rith le brothall; imeacht le haer an tsaoil; corraíl; sciuird, taom feirge
easpa faid, giorra (giorracht saoil); gan mórán achair (i ngiorracht aimsire); cóngaracht (i ngiorracht do rud)
cáil ard (glóir shaolta); adhradh agus moladh mór (glóir do Dhia); solas neamhaí (glóir na gréine); aoibhneas na bhflaitheas (bheith sa ghlóir)
áit; suíomh (ionad saoire); láthair (ionad tí); post, céim (ionad ard sa saol)
saol iomlán; saol breá faoi shaoirse
neamhbhlasta (deoch, blas, leamh); neamhspéisiúil, neamhanamúil (saol, scéal leamh); bog, amaideach
marc nó máchail le saol
ráiteas, dearbhú (maíomh gaoil le duine); déanamh gaisce (ná bí ag maíomh asat féin); tnúth (ruda do dhuine) (ná maígh a shaol air)
athrú, athrach (malairt éadaigh, aeir, saoil); babhtáil (rud a fháil ar malairt; rinne siad malairt áite le chéile)
gan a bheith beo, imithe den saol; gan bheocht gan bhrí (tá an intinn marbh ann); ina stad (uisce marbh); gan úsáid (airgead marbh); gan ghéire (pian mharbh); lag, balbh (fuaim mharbh)
lár saoil duine
(leis an gcopail) breá, aoibhinn (is méanar dó a shaol; ba mhéanar liom a bheith ann)
eolaíocht a bhaineann le saol ainmhithe
