Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
anaiste
anaiteas
anaithnid
análach
anall
anallód
análú
anam
anamchara
anamúil
anann
anaoibh
anaoibhinn
anarac
anaróideach
anás
anásta
anatamaíocht
anbhá
anbhainne
anbhann
anbharúil
anbhás
anam fir3 an spiorad nó an chuid inmheánach den duine a chreidtear a mhaireann tar éis a bháis; beatha (thit an t-anam as); brí, fuinneamh (cuir anam ionat féin)
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
cosaint; fuascailt; anam duine a spáráil
focal nó abairt a fhaightear as ord eile a chur ar litreacha focail nó abairte (anam, mana; crua, cuar)
beocht a chur i rud; anam, beocht
anam, anamúlacht
togha fir (mná)! mo sheacht mh'anam thú!
iomlán substainteach duine nó ainmhí, marbh nó beo (idir anam agus chorp); duine marbh (corp os cionn cláir, teach an choirp); creatlach (léim sé as a chorp); cabhail, colainn (corp gan cheann); stoc (corp crainn, corp colúin); iomlán (is é corp na fírinne é; le corp nirt)
lán de chroí agus d'anam, meanmnach, soilbhir
(in abairtí guí nó mionnaithe) (dar fia, dar an leabhar, dar m'anam)
anáil, puth; beatha, anam (dé ghaoithe; tá sé i ndeireadh na déithe)
lán de bhrí agus d'anam; lán d'éirim
sínte marbh le laige; gan bhrí gan anam
ar dhath an tsneachta nó an aoil; ar dhath an airgid; cosúil le solas an lae nó na gréine; glan, sona; áthasach, geanúil (anam geal, gáire geal, a ghrá geal, is geal an scéal liom é)
gan salachar (éadach glan); gan fiaile (talamh glan); gan truailliú (aer glan); gan smál (anam glan); gan frídíní galair (fuil ghlan); gan scamaill (spéir ghlan); gan mháchail (obair ghlan); díreach (líne ghlan); soiléir (guth glan); cinnte (ráiteas glan); cothrom (punt, sé troithe, glan); amach is amach (rinne mé dearmad glan de; d'aon ghnó glan); amach ó (fan glan díobh); neamhchiontach (tá mé glan air); scriosta (tá mé glan aige); cruinn (go díreach glan)
fabhar ó Dhia don anam (ar staid na ngrást); cineáltas, trocaire (bíodh grásta Dé ionat)
ar sileadh nó ar crochadh gan anam
gluaiseacht, gníomh; brí, anam
nathair nimhe mhór chumhachtach a fháisceann an t-anam as a creach
léim, geit; brí, anam (i ndeireadh na preibe; ag cur preab san ól); fód, scaob, misneach (fear a bhfuil preab ann)
áit nó staid shealadach don anam chun é a ghlanadh ó pheacaí
preabadh, bíogadh, geiteadh; sciurdadh (scinn an carr tharainn); léim (scinn drithle as an tine); sciorradh (na sleánna ag scinneadh dá sciatha); rith, éalú (scinn an focal uaim, an t-anam as); téarnamh ó bhreoiteacht etc.
súmhar; aibí, fuinniúil, croíúil, lán d'anam
fuinneamh, brí, anam
anam, fuinneamh (cuir smoirt ionat féin); puth (as píopa)
marbh, righin, gan anam, mall
fód fliuch; rud gan mhaith gan anam; meall téachta
déanamh gan rud nó le beagán de (bia a spáráil; spáráil airgid); sábháil (anam a spáráil)
beochan; brí, anam (chuir an braon spionnadh ann)
anam; misneach, anamúlacht, miotal
a bhaineann leis an anam nó ar mhaithe leis
anam, sprid; fearúlacht, sponc
uachtú; ordú (mar a thiomnaigh Dia dúinn); cur faoi choimirce (tiomnaím m'anam do Dhia); lua, ainmniú (séipéal a thiomnú; leabhar a thiomnú do dhuine); ligean ar iontaoibh
