Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
geábh
geabhróg
geadán
geafar
géag
géagach
geáitse
geal
gealacán
gealach
gealadh
gealán
gealas
gealasacha
gealbhan
gealgháireach
geall
gealladh
geallbhróicéir
geallghlacadóir
geallmhar
gealltanas
gealltóir
geal aid1 ar dhath an tsneachta nó an aoil; ar dhath an airgid; cosúil le solas an lae nó na gréine; glan, sona; áthasach, geanúil (anam geal, gáire geal, a ghrá geal, is geal an scéal liom é) ► fir1 dath geal
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
miotal geal luachmhar ar féidir snas breá a chur air chun earraí agus ornáidí luachmhara a dhéanamh; boinn mhiotail nó nótaí bainc chun íoc as rudaí; saibhreas (fear airgid)
substaint mhín gheal ghléineach de mhianach aoil a ndéantar ornáidí as
grá; grá geal, leannán
púdar geal a dhéanann cloch aoil dhóite agus a ndéantar moirtéal nó suimint as, nó a úsáidtear in uisce chun ballaí a ghealadh
gealadh le haol, aolghealadh
a bhfuil aol ann; ar ghile an aoil
duine nó ainmhí atá geal bán sa ghruaig nó san fhionnadh agus bándearg sna súile
iasc mór geal a bhfuil feoil bhlasta dhearg air
spotaí a chur nó a theacht i rud; gealadh (breacadh an lae); marcáil le litreacha, scríobh (páipéar a bhreacadh le scríbhinn); greanadh (tuama a bhreacadh)
glasra agus duilleoga móra glasa nó corcra air agus croí crua geal ann
snáth nó éadach a dhéantar as an gclúmh geal a fhásann ar phlanda cadáis
línéadach fíneálta geal
glasra agus bleibín geal agus blas an oinniúin air
ar aon chéim nó staid (le)(chomh geal le sneachta, chomh maith agus a bhí sé riamh)
glasra cosúil le cabáiste a bhfuil croí geal inite ann
miotal geal gléigeal nach dtagann smál ná meirg go héasca air
miotal geal gléigeal nach dtagann smál ná meirg go réidh air
cloch gheal luachmhar atá an-chrua ar fad, foirm de chriostail charbóin
gan solas; gan a bheith geal; dubh (dorcha sa chraiceann, craiceann dorcha) caoch, dall; (le duine) coimhthíoch, nach maith leis cuideachta
péacadh, geamhrú, teacht os cionn talún; gealadh (lae)
fionnadh geal geimhridh na heasóige a úsáidtear mar mhaisiú ar róbaí tiarnaí, etc.
feá, crann mór láidir agus craiceann geal air
crann a bhfuil coirt mhín gheal air agus adhmad crua ann, fáibhile
ceann de na rudaí crua geala sa bhéal a dhéanann cogaint ar bhia; aon ní cosúil le fiacail (fiacla círe, fiacla sáibh); scéimh, ciumhais (fiacail aille)
glan, soiléir; (le gruaig) geal, bán, éadrom i ndath
bán, geal
éirí bán nó geal; barrdhó
gráinní geala míne de chlocha meilte a chlúdaíonn trá nó gaineamhlach
scamall geal a éiríonn as uisce beirithe; toit ag éirí cosúil le gal as sop lasta nó tobac etc. (gal tobac, gal soip); puth the ghaoithe; fiuchadh fola, teas troda, crógacht; éileamh (tá an-ghal ar mhuca); taom, racht (gal tinnis)
an bia bán in ubh; an pháirt gheal de mhogall súile
éirí geal nó a dhéanamh geal; breacadh (an lae)
tréimhse gheal (gealán gréine); léas, soilse, gealas (tine ghealáin)
gile, léas solais
rud a thugtar mar dheimhniú go ndéanfar rud éigin (dul i ngeall ar rud); airgead a chuirtear ar iomaitheoir i gcomórtas (geall a chur ar chapall i rás); comhartha dúshláin (geall comhraic); bua, duais (an geall a bhreith ó dhuine); dealramh, cuma (tá geall fáis sna barra)
planda gairdín nó tí a mbíonn bláthanna dearga nó bándearga nó geala go fras air
bail an ruda atá geal; gealas
a dhéanamh glan nó éirí glan; íoc go hiomlán (fiacha a ghlanadh); gealadh suas (ghlan an lá); imeacht ar fad (glan leat amach as seo); réiteach (urlár a ghlanadh); putóga a bhaint as (iasc a ghlanadh); scrios (ghlan sé sinn); gabháil thar (ghlan sé an coirnéal, an claí)
geal, lonrach, soiléir
fíorgheal, geal lonrach; íon
geal le solas na gréine; taitneamhach
gamhain óg; grá geal (mo lao thú)
solas geal, as tine nó as coinneal
grá geal nó searc duine; aicíd, galar (is olc an leannán atá ort)
bán gléigeal (chomh geal le lítis)
solas, gile; drithle
soilseach, solasmhar; glé, geal
gile, soilseacht
gealadh lae
miotal geal a dhónn le solas dalltach
miotal geal leachtach a úsáidtear i mbaraiméadair agus i dteirmiméadair, airgead beo
