Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
babhláil
babhstar
babhta
babhtáil
bábhún
bábóg
babún
bac
bacach
bacachán
bacachas
bacadaíl
bacadh
bacaí
bácáil
bacainn
bacán
bacánach
bacart
bách
bachaillín
bachall
bachallach
bac fir1 cosc nó moill ar dhéanamh ruda; balla íseal i dtaobh teallaigh; bacainn
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
bacainn thobann sráide
damba in abhainn leis an uisce a dhoimhniú; scaoileadh tiubh as gunnaí móra le bac ionsaithe a chur ar an namhaid
stumpa mór crainn; carraig mhór; ardán crochta; bac i mbealach
aon rud a chuireann srian le duine, bac
coinneáil; taisce, cosaint (rud a chur i gcoimeád); bac, stopadh (leanbh a choimeád ó scoil; ná bí do mo choimeád níos sia); fanacht i (an leaba a choimeád)
a chuireann cosc nó bac le rud
bac, go háirithe bac gaoil chun pósta; gaol (col ceathar, col seisir); drochbheart, gníomh uafásach; briseadh móide nó focail; gráin, drogall (tá col agam leis; bhí col orm é a dhéanamh)
bac i mbealach duine
bac; toirmeasc (cosc a chuir ar dhuine, le rud); maolú (ocras, tart, a chosc)
soláthairtí; cothabháil, tacaíocht; rannpháirteachas; bac, cosc
laincis, bac; máchail choirp
martrú; geimhliú, bacadh
rud ar aon déanamh le + nó x; fráma mór adhmaid a gcrochtaí duine a bheadh daortha air fadó; siombail an chreidimh Chríostaí; angar, pionós (na crosa atá i ndán dúinn); cosc, bac (cros a chur in éadan ruda); dochar, millteanas (páistí ag déanamh cros)
bac, toirmeasc; stad (i gcaint); dochma
oscailt i gclaí nó i bhfál le dul isteach nó amach tríd cosúil le doras; bac slí is féidir a dhúnadh agus a oscailt
cosc, bac (tá geis air); ceangal, oibleagáid (bhí sé de gheasa air gan labhairt); draíocht (cibé geasa a bhí aici air)
cruachás, sáinn; bac
an balla thart ar an tine, bac
gan bacadh leat
cailleadh ama (cuireadh moill orm); sos, stad (ná déan moill); bac (moill ar thrácht)
talamh etc., i seilbh úinéara gan bhac gan chosc
neamhspleách; gan cheangal, gan bhac (am saor; scaoileadh saor é); neamhchiontach (saor ar choir, ó locht); gan oibleagáid (saor ó chíos, ó phionós); sábháilte (saor ó bhaol); in aisce (saor ar an bpost); gan a bheith daor nó costasach
deonach; gan chosc gan bhac
(sa Mheánaois) ball mór cosanta a bheartaítí ar bhac na láimhe mar chosaint ar bhuillí; cosaint; cosantóir (is é ár sciath chosanta é); ciseán tanaí, sciathóg
siúnta a bhfuil ceann de greamaithe ar bhonn docht, rud a chuireann i gcumas aon ní a ghreamaítear ar an gceann eile de casadh thart gan bhac (cathaoir sclóine)
píosa fada caol, barra (sparra iarainn, gallúnaí); spíce; geata, bacainn
stopadh (capall a stad); scor (stad an comhrá; stad an croí ionam); seasamh, stop (tá an trácht ina stad); áit stoptha (stad bus, traenach); snag, bac cainte (tá stad ann); croitheadh, stangadh (baineadh stad asam); staonadh (caint gan stad); cur fút (an teach ar stad sé ann)
bac, stop a chur le (bruíon a stopadh; stop sé ag an doras mé); stad (carr a stopadh); blocáil, coinneáil siar (fuil, abhainn, a stopadh; stop sé punt as mo phá); scor d'obair, de ghluaiseacht etc. (stop an clog; ní stopann sé ach ag caint); cur fút (cá bhfuil tú ag stopadh?); tachtadh (tá mo phíopa stoptha)
bacainn, bac
stopadh anála mar gheall ar bhac éigin sa scornach (cnámh nó deatach mar shampla); breith ar scornach ar dhuine chun a anáil a bhaint de; múchadh (glór tachta)
bac (in oibreacha an choirp); bac mothúcháin, breith suas (bhí tocht ar a chroí, ina ghlór)
bac, cosc; imreas, mioscais (fear toirmisc); taisme (bhain toirmeasc dom)
