Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
ribeanta
ribhéar
ribín
ríchathaoir
ríchíos
ríd
ridire
righin
righneáil
righneas
righniú
rigín
ríl
rilíf
rilleadh
rilleán
ríméad
rince
rinn
rinse
rinseáil
ríochan
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
bean atá ina ceann ar thír; bean chéile rí; cárta imeartha a bhfuil pictiúr banríon air
an ceannbheart ciorclach óir a chaitheann rí nó banríon; aon ní cosúil leis (An Choróin Spíne); píosa ab fhiú 5 scillinge sa seanairgead (ionann is 25p anois)
cruinniú idir breitheamh agus lucht dlí leis an dlí a riar; teach cúirte; pálás rí nó banríona (cúirt ríoga); mainéar, teach mór; spás atá iata isteach ag foirgnimh (cúirt caisleáin); réileán imeartha (cúirt leadóige)
féith, féitheog; preab na fola sa chorp; rí na láimhe; caoluisce, góilín; feadóg, fliúit
an bealach nó an treo ina ngluaiseann rud, turas timpeall (cúrsa na gréine; tá a chúrsa rite); raon, réimse (cúrsa scoile, cúrsa staidéir); rud, ní (cúrsaí an tsaoil, cúrsaí airgid); cúis, cás (ní cúrsaí magaidh é); ócáid, uair (bhí mé ann cúrsa)
ealaín, go háirithe ealaín na filíochta; dréacht i bhfilíocht seachas i bprós ina léiríonn duine a smaointe agus a shamhlaíocht (i línte tomhaiste de ghnáth agus rím iontu); cinniúint (bhí an bás i ndán dó)
crua, géar, trom; an-, rí-, tréan (dianghá, dianiarracht, dianmhachnamh)
rí, prionsa; tiarna, taoiseach
faobhrach, biorach (scian ghéar, biorán géar); uilleach, rite (coradh géar, aill ghéar); pianmhar (buille géar); tréan (solas géar); goilliúnach (focal géar); searbh (blas géar); aibí, grinn (súil ghéar, intinn ghéar); gasta (siúl géar); díocasach (coimhlint ghéar); an-ghar do (dul géar ar an gcúinne); cleasach (ceannaí géar)
duine a rialaíonn in ionad rí
rí nó banríon nó impire nó banimpire
sagart nó ministir a dhéanamh de dhuine i searmanas eaglaise; rí a chorónú; ordú, socrú; maisiú, cóiriú
córas rialtais gan rí gan bhanríon, agus uachtarán tofa mar cheann air, mar atá in Éirinn
mac rí nó banríona; duine uasal (prionsa fir, mná)
fear atá ina cheann ar thír agus a thagann in oidhreacht a theidil le ceart dúchais; Dia (Rí na Glóire); scoth, plúr (is é rí na bhfear é); cárta imeartha a bhfuil pictiúr rí air (rí triuf, rí muileata)
an chuid den lámh idir an uillinn agus an rosta; cos, ceathrú (rí chaoireola)
cathaoir speisialta do rí nó do bhanríon, etc. le linn deasghnátha
teannadh; teannas; teorainn (níl ríochan lena neart); foighneamh, cur suas (tá sé deacair ríochan leo)
stát a bhfuil rí nó banríon mar cheann air; flaitheas (Dé); ceann de thrí ranna móra na ndúl (ríocht na n-ainmhithe)
a bhaineann le rí nó atá cosúil leis, ríúil
teann (sreang rite); géar, ard (fána rite); sceirdiúil (rite le gaoth); cíocrach, díocasach (rite chun oibre); deacair, diacrach (chuaigh sé rite leis é a dhéanamh)
i ndrochshláinte; imithe, caite (tá mo chuid airgid rite)
osáin rite a chlúdaíonn íochtar an choirp ó choim go barr coise
cur sna cosa ar luas; (le huisce) imeacht go faíoch; síneadh (rinn ag rith amach san fharraige); scaoileadh (rith an tsnaidhm); ídiú, caitheamh (tá a théarma rite); cur ag rás (capall a rith); cur ar siúl, reáchtáil (gnó, rince, a rith); achtaí, reachtú (rún a rith); déanamh (poitín a rith); críochnú (tá sé rite ina dhochtúir); imeacht gann ar fad i (rite as bia, as airgead); gabháil le, baint le (tá an tréith sin ag rith leis); éirí le (má ritheann liom); ráchairt, éileamh (rith ar earraí); taom (rith tinnis, rití fuachta); scaoilteacht, buinneach (chuir an bia úd rith air); scoth (an chéad rith den phlúr)
ar nós rí, maorga, uaibhreach
rí-, ró-; foirfe, den scoth (sárdhuine, sáreolas, sárfhear, go sármhaith)
áit atá rite le gaoth, áit oscailte
tarraingthe amach, rite, fáiscthe go docht (téad theann; fáisc go teann é); séidte crua (lamhnán, úth, teann); láidir, stóinsithe (fear teann téagartha; creideamh teann); dána, tiarnúil (is teann madra ar a thairseach féin); go maith as (feirmeoir teann); fórsúil, muiníneach (labhairt go teann); dian (ná bí teann air; ag obair go teann)
