Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
síofróir
sióg
síog
síogaí
síogaíocht
siogairlín
síogú
síol
síoladóir
síolbhach
síolchur
siolgaireacht
siolla
siollabas
siollaire
síolmhar
siolpa
siolpadh
síolrach
síolrú
síolú
síománaí
siombail
síol fir1 an chuid de phlanda, crann etc., as a bhfásann plandaí nua; gráinne arbhair nó cnó etc.; sliocht, cine (síol Éabha)
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
mír choibhneasta dhíreach (an té a chuireann an síol; an cat a d'ól an bainne; an síol a cuireadh san earrach); mír choibhneasta indíreach (an gort a gcuirtear an síol ann; an té a n-óltar a shláinte)
planda a n-úsáidtear a shíol chun blas a chur ar arán
planda a bhfásann síolta spíosracha air a úsáidtear in arán agus i gcístí
meall bog aráin, síol rois etc., déanta le huisce fiuchta agus leata ar mhuislín le cur ar neascóid nó ar chneá
fráma lataí nó tuigí; fráma adhmaid ar chúrsa ráis le léim ag reathaithe; paiste dearnála ar stoca; fráma agus spící miotail ann chun talamh treafa a bhriseadh agus a réiteach agus síolta a chlúdach, bráca fuirste
toradh nó síol crainn a bhfuil bia ina chroí agus blaosc chrua air; bloc beag miotail agus poll ann chun é a scriúáil ar bholta
corraí nó suaitheadh tobann a bhaint as rud (chroith sé a cheann, chroith sé lámh liom); leathadh (síol a chroitheadh, salann a chroitheadh ar rud); beartú, sméideadh (chroith sé an bata liom, a cheann orm)
leagan síolta sa talamh (coirce a chur); saothrú talún (gort a chur); leagan rudaí ina n-áit (cur tuí, cur gaistí; cuir ansin é); lorg (eolas, tuairisc, a chur); caitheamh (chuir sé míle ó bhaile é; chuir sé a shaol go hainnis); seoladh chun bealaigh (teachtaire, litir, a chur; cuir abhaile é); sileadh, doirteadh (ag cur fearthainne; allas, fuil, a chur); sceitheadh (na crainn ag cur an duilliúir)
an cnó nó an síol a fhásann ar an dair
iomaire caol chun síolta
blaosc nó mogall a bhíonn ar shíolta áirithe
síol arbhair; grán, arbhar (mála gráinne); blúire de ghaineamh nó de shalann nó d'aon ábhar garbh mar sin; tomhas beag (gráinne siúcra); snáithe (adhmaid, cloiche) (i gcoinne an ghráinne)
síol arbhair; arbhar go ginearálta (gort gráin; grán agus glasraí); millíní luaidhe le scaoileadh as cartús i ngunna (púdar agus grán); liathróidí beaga ar a n-iompaíonn seafta i meaisín (grán iompair)
toradh mór cruinn faoi chraiceann ramhar dearg agus é lán de shíolta
planda a fhásann bliain i ndiaidh bliana gan athphlandáil ná síol nua a chur
gan neart, gan a bheith láidir; gan chumhacht (tír lag); gan éifeacht (freagra, iarracht, lag; creideamh lag); gan substaint (fíon, tae, lag); gan a bheith aibí (páistí laga); beag (is lag a shíl mé go)
clúdach (éadach a leathadh ar rud, im a leathadh); rolladh (taos a leathadh); leibhéal, leacadh (iarann a leathadh); oscailt amach (do ghéaga a leathadh); leathnú (coillte ag leathadh); scaipeadh (síol, gaineamh, a leathadh); éirí doiléir (tá a chaint ag leathadh air); a dhéanamh fuar (tá mé leata; leathfar ansin thú)
síol planda cosúil le pis a úsáidtear le bia (go mór mór i súp)
ceann de dhá fhaireog san fhireannach a sceitheann síol
síol crua as na hIndiacha Thoir a úsáidtear mar spíosra le bia
ola a dhéantar as síol an lín
binn, pointe; an chéad fhás a chuireann síol amach; sonc, sáiteán; sciuird, ruathar, iarracht
(ceann de) na síolta glasa inite a fhásann i gcochall planda dreaptha; eochraí éisc
ceann de na síolta a fhásann i gcochall ar phlandaí áirithe agus a itear mar ghlasra; an síol sin le chéile
síol (pór féir, prátaí); síolrach, sliocht (pór caorach, pór daoine); fás úr (pór breá féir)
éan beag ceoil a itheann síolta agus caora
síolta gráin a fhásann i dtíortha teo agus a itear mar bhia ar fud an domhain
síol lín
práta gearrtha chun síl
urlacan; uibheacha síl éisc nó froganna
urlacan; uibheacha síl a scaoileadh; brúchtadh, cur thar maoil (abhainn ag sceitheadh); scéal, rún etc., a scaoileadh amach; titim as a chéile (sceith an aill, an balla); scamhadh
baint an chrotail de ghráinne nó de shíolta; oscailt sliogán éisc; sileadh, caitheamh (coirce ag scileadh); scealpadh (clocha ag scileadh); sceitheadh (rún a scileadh); stealladh (ag scileadh éithigh)
taos a dhéantar as síolta an chrainn chócó agus iad meilte; deoch, milseán etc., a dhéantar as seo
gan síol gan toradh gan sliocht, aimrid; tirim (bó sheasc, cíb sheasc); gan chéile; (le rudaí beo) neodrach
ceapadh, meas (shíl mé nach dtiocfá; shíl tú mé a mhealladh)
duine a chuireann nó a leathann síol
síol, sliocht
cur síl; síolú; bolscaireacht
síol, cine, sliocht
cur síl, leathadh, craobhscaoileadh
druidim nó déanamh ar an áit seo; gabháil, gluaiseacht (tar an bealach seo; an dtiocfaidh tú linn?); sroicheadh, tarlú (tá an samhradh tagtha; tháinig a lá; teacht ar nead; tiocfar ort fós); foilsiú, nochtadh, fás (tháinig an síol; tháinig an leabhar amach; bhí na deora ag teacht); téarnamh (bádh eisean is tháinig mise); fás, forbairt (tháinig trua agam dó; tá an bláth ag teacht air; tháinig misneach dom); aontú (ní thagaim leat ann sin); bheith in ann (ní thig liom é a dhéanamh); sárú (ní ag teacht romhat é); trácht, lua (ós ag teacht thairis sin duit)
(le plandaí) a fhásann bliain i ndiaidh bliana gan síol nua a chur
