Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
feithid
feithiú
féithleann
feo
feochadán
feodach
feodachas
feoil
feoiliteach
feoilseántóir
feoite
feoiteachán
feolmhach
feolmhar
feorainn
feosaí
feothan
fí
fia
fia-
fiabhras
fiacail
fiach
feoil bain3 an rud bog (matáin, etc.) a chlúdaíonn cnámha an duine agus an ainmhí; an chuid de chorp an ainmhí a úsáidtear mar bhia; raimhre (feoil a chur suas, a chailleadh)
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
dhá chnapán bheaga feola ar chúl na sróine a chuireann isteach ar an anáil nuair a atann siad
feoil atá bán thart ar chréacht atá ag cneasú
deoch a dhéantar as feoil nó glasraí a bhruith in uisce, súp, sú
bachall bheag; baictéar ar dhéanamh slaite a shíolraíonn san fheoil
fíochán snáithíneach solúbtha feola a cheanglaíonn na cnámha dá chéile sa chorp
duine, neach, beo (an beo agus an marbh); beatha (le linn mo bheo); feoil íogair faoi ionga
barra miotail ar casadh os cionn tine le feoil a róstadh air
saill nó geir; feoil bhán mhéith
iasc mór geal a bhfuil feoil bhlasta dhearg air
duine a mharaíonn ainmhithe le haghaidh bia; duine a ghearrann is a dhíolann feoil
(le hiasc, feoil etc.) iompaithe
duine a itheann feoil duine; ainmhí a itheann ainmhithe dá chineál féin
feoil chaorach
ainmhí athchogantach de chineál an ghabhair a thugann olann agus feoil dúinn
ceann de dhá mheall bheaga feola thiar sa scornach
feoil chirce nó sicín
fíoch feirge; craos, cíocras (confadh ocrais, confadh chun feola); drochghalar inchinne a thagann ar mhadraí agus ar ainmhithe eile agus a thig leis an duine a thógáil uathu má bhaineann siad greim as
casadh (cor i mbóthar, i rópa, cor a bhaint as giorria); corraí (gan chor); babhta (cor iomrascála); caitheamh amach (cor lín); cás (cora crua an tsaoil, cad is cor dó?); camhrú (tá cor sa bhainne, san fheoil); (le ceol, rince) ríl (cor ochtair, cor na sióg); ord (as cor)
gearradh domhain nó goin san fheoil mar a dhéanfadh arm faobhair nó mar a tharlódh i dtimpiste
cineál de phéist bheag a thagann i bhfeoil nó i gcáis a bheadh ag lobhadh
spota beag salach; meall, ailp (daba feola)
triomú nó leasú (éisc, feola etc.)
an fheoil agus an chnámh ina seasann na fiacla; béal mantach
breathnú, amharc; dealramh (ag féachaint go maith; is olc an fhéachaint atá air); triail, tástáil (cuisle a fhéachaint; féachaint a chur ar dhuine); iarracht bheag, blaiseadh (féachaint den fheoil a fháil)
a itheann feoil
duine a dhiúltaíonn d'feoil agus a itheann glasraí etc.
feoil dhearg amh
lán d'fheoil, ramhar, beathaithe
feoil fia
stráice caol adhmaid, miotail etc.; banda cinn; slis feola nó éisc agus na cnámha bainte aisti; fillteog
feithid bheag feola nó bia; aon ní bídeach
íseal i dteocht, gan a bheith te; leamh, gan dúthracht (b'fhuar an fháilte í); neamhthairbheach (tá fuar agat a bheith ag caint); marbh (nuair a bheidh mé fuar); gan a bheith bruite (feoil, ubh, fhuar)
más, ceathrú feola
gabháil ruda leis an lámh (beir greim air; rug sé greim muinchille orm); lán béil (cúpla greim feola; bain greim as an arán); cruachás (rug drochghreim air); smacht, ceannas (bíodh greim ar do chiall agat; tá greim daingean acu ar an tír); fostú (i ngreim sa talamh, i ngreim ag an eagla); freanga, ríog thinnis (tháinig greim i mo chliathán; greim an bháis); lúb fuála (greim snáthaide a chur i rud)
stiall d'fheoil amh, spóla
stiall feola le gríoscadh nó le friochadh
feoil mhionaithe agus spíosraí tríthi agus í dingthe isteach i máilín de scannán ainmhíoch
feoil lao nó gamhna
craiceann ainmhí leasaithe chun bróga, lámhainní etc. a dhéanamh as; seithe, craiceann (idir fheoil is leathar)
ainmhí mór fiáin buídhonn de chineál an chait, a mhaireann ar fheoil
imithe ó mhaith, morgtha (feoil, iasc, lofa); dreoite (adhmad lofa); (le duine) gránna, truaillithe; loite (peata lofa)
stiall feola ó dhroim caorach, muice, etc.
feoil mhairt
anlann déanta as buíocáin uibheacha agus ola agus fínéagar etc., le haghaidh sailéid nó feola nó éisc
feoil mhéith; bia saibhir; méithe
aibí, bog, saibhir; lán de shú nó de shaill (feoil, muc, mhéith)
feoil mhéith; saibhreas, torthúlacht (méith na tíre)
feoil mhionaithe
feoil mhuice (úr nó saillte)
blastán buí a itear le feoil (Tá greadadh sa bhlas atá air)
