TORTHAÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
gob fir1 soc éin; soc ar bith, pus (gob a chur ort féin); pointe (gob pinn); rinn (gob gainimh)
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
ceann den dá rud chrua cosúil le cnámh a fhásann ar cheann ainmhithe áirithe (ar nós eallach, fianna etc.); cuach óil; gob (diallaite, ancaire, etc.); gléas ceoil gaoithe (a bhíodh déanta as adharc uair amháin, ach gur gléas miotail atá inniu ann); gléas rabhaidh (i bhfeithicil)
gob, pointe (barr méire, barr pinn); an pointe is airde, mullach (barr crainn, barr cnoic); an pháirt uachtarach (barr tí, barr leathanaigh); uachtar (ar bharr talún, ar bharr an uisce); rud a fhásann ar bharr talún (barr coirce, barr prátaí); toradh (de bharr mo shaothair); breis (barr ar mhíle); bua (barr a bhreith ar dhuine); deireadh (tá mé i mbarr mo chéille acu)
bratach chaol fhada agus gob uirthi
rinn talún ag gobadh amach san fharraige
míchothrom, aimhréidh (talamh, cosán corrach); guagach; ag gobadh amach, uilleach, biorach
éan cladaigh a bhfuil gob fada caol air agus cosa fada, cuirliún
gob duine; grainc, scaimh; cíor fiacla
seilf nó binse cúng ag gobadh amach ar aill etc.
duine a mbeadh gob mór nó soc air; duine atá géar sa teanga; duine fiosrach
piocadh; síneadh amach (ag gobadh as an mballa); teacht os cionn talún (an féar ag gobadh aníos)
gob beag; gad (ar bhéal duine), pusachán (ar ainmhí)
éan mór seilge agus gob agus crúba géara casta air
éan uisce agus gob fada leathan air (Tugtar lacha ar an gceann baineann freisin agus bardal ar an gceann fireann)
éan uisce agus gob agus cosa fada agus dath bándearg air
(dubh) éan ceoil dubh agus gob buí air
éan géim agus gob fada air a mhaireann ar riasca
teampall sa Domhan Thoir go háirithe agus é i bhfoirm túir ilstóraigh agus na díonta ag gobadh amach air
éan mór uisce agus sac stóir dá chuid éisc faoina ghob aige
éan mara agus gob ramhar gearr dea-dhathach air
éan trá dubh is bán agus gob fada air (Roilleog ainm eile air)
samhail chomh háibhéalach sin de dhuine go dtugann sí cosúlacht ait nó mhagúil air (mar shampla, srón mhór ar dhuine agus í tarraingthe mar ghob mór)
éan fiáin agus gob géar láidir air lena ndéanann sé poill i gcoirt crainn chun teacht ar fheithidí
gob, srón (soc báid, céachta; soc duine, ainmhí)
an chuid den aghaidh a thugann anáil agus boladh do dhuine nó d'ainmhí; gob, soc (srón báid, carraige); cumas bolaíochta (madra gan srón)
aon rud a bhfuil gob nó pointe air; barrthuisle
éan glédhathach trópaiceach agus gob mór air
éan seilge oíche, súile móra aige agus gob cuartha