Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
núicléas
nuige
nuinteas
núíosach
núis
nuta
ó
obadh
obair
óbó
obrádlann
obráid
ócáid
ócáideach
ócam
ócar
ocastóir
och
ochlán
ocht
ócht
ochtach
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
airgead cothabhála a íocann fear lena bhean chéile atá scartha uaidh
coinneáil daoine de chiníocha difriúla deighilte ó chéile
cumann a thagann le chéile ó am go ham chun gnó áirithe a dhéanamh; an foirgneamh a dtagann siad le chéile ann, clubtheach
i gcomhthreo le chéile agus ag fanacht comhfhad ó chéile
árthach agus tóin líontáin ann, nó é lán de phoill chun mion agus garbh a scagadh ó chéile; cíor (criathar meala); talamh bog riascach
déanamh (ó cumadh an saol; ceol, amhrán, a chumadh); cur le chéile, ceapadh (bréag, leithscéal, a chumadh; culaith éadaigh a chumadh)
tabhairt suas (cuir uait an chaint sin); scor, deighilt (cuir an bheirt sin ó chéile)
scaradh nó deighilt; aithint ó chéile; uimhir a thógáil ó uimhir eile leis an difear eatarthu a fháil, cuir i gcás 3 óna 4, sin 1
scaradh nó roinnt ó chéile; dealú; scoilt
scaradh lucht troda ó chéile, réiteach achrainn; cosaint ar chontúirt; áit etc. idir eatarthu (stát eadrána)
achar nó tamall fada (i bhfad ó bhaile, ó chéile); faide (an lá ag dul i bhfad, i bhfad na haimsire)
fórsa na tarraingthe i dtreo an domhain, nó idir chorpáin eile na spéire, a bhraitheann ar an achar atá siad ó chéile
ag tosú ag (ó thús go deireadh; ón taobh eile anall); a thagann as (duine ó Thrá Lí); de (d'fhógair sé ón altóir é); idir (míle ó chéile, i bhfad ón áit); ag teacht as (teas ón tine; cabhair ó Dhia); foinse (ó chroí nó ó bhéal; ná creid uaidh é); fáth, cúis (sáraithe ón lá, buí ó theas na gréine); díth (airím uaim é); gá (cad tá uait); leanúnachas (ó lá go lá, ó cheann ceann na tíre); ón uair a (ó bhí tú anseo cheana); mar gheall ar (ó tharla gur mar sin atá; ós agat atá an ceart) ó + an = ón; ó + a4 = óna; ó + is = ós; ó + ar3 = ónar; ó + ár2 = ónár
núicléis adamhacha a thitim ó chéile agus radaíocht a theacht astu
an t-achar idir barr ordóige agus lúidin fir agus iad scartha ar fad ó chéile, naoi n-orlaí; raon láimhe, feá; leithead; fad searrtha
caitheamh soir siar nó i ngach treo baill; leathadh (scéala a scaipeadh); cur amú (scaip sé a chuid airgid); imeacht ó chéile (scaip an cruinniú); leá (scaip an ceo)
cur ó chéile, imeacht ó chéile, deighilt, dealú (lánúin a scaradh; do chosa a scaradh); leathadh (féar, móin, a scaradh); éirí as nó teacht as (scaradh leis an ól; is maith a scar tú leis)
scoilt a dhéanamh nó a theacht i rud, briseadh ó chéile, deighilt, pléascadh (tá mo cheann ag scoilteadh)
gearrtha, teasctha (craobhacha scoite); scartha, deighilte, ó chéile (ceathanna scoite); iargúlta (oileán scoite); aonarach (éan scoite)
uaim, áit a dtagann dhá phíosa nó níos mó de rud le chéile (siúntaí loinge); scoilt, méirscre
