EXACT MATCHES
IN AN FOCLÓIR BEAG
díon fir1 cosaint, fothain (dul faoi dhíon); clúdach (díon a chur ar chruach); ceann tí (díon tuí, slinne)
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
seomra atá díreach faoi dhíon tí; lochta, gailearaí
spíce d'aol silte, agus é cruaite arís, a bheadh crochta anuas as an díon in uaimh
spíce oighir ar sileadh ó dhíon
bunsileán, bun an dín a chrochann amach ón mballa
carráiste nó cairt faoi dhíon; teach beag ar rothaí á tharraingt i ndiaidh gluaisteáin nó capaill
áit siúlóide faoi dhíon taobh istigh de mhainistir etc.
clúdach, díon (cumhdach cinn, cumhdach ar theach); cosaint, caomhnú (go gcumhdaí Dia sibh)
seomra in airde faoi dhíon tí
bothán sneachta an Eiscimigh agus díon cruinn air
breith nó tabhairt ó áit go háit eile (ualach a iompar; píopa ag iompar uisce); caitheamh, tabhairt leat (brat a iompar; ag iompar seoil, ag iompar clainne); coinneáil suas (ballaí ag iompar dín); fulaingt (crá croí a iompar); coinneáil (tá iompar ar dheoch aige); múineadh, béasa (tú féin a iompar i gcomhluadar)
spás ar urlár díreach faoin díon chun rudaí a stóráil ann
bíoma leagtha ó bhinn go binn i mullach dín
gan ghruaig (fear maol); gan fás (paiste maol); gan chumhdach, gan chosaint (cuireata maol); gan adharca (bó mhaol); bearrtha (imill mhaola); gan díon (teach maol); gan faobhar (scian mhaol); leacaithe (áirse mhaol); íseal (torann maol); gan géire intinne (is maol atá do cheann ort); déanach (maol sa lá); (mar fhocal treisithe) (bhí sé maol tarnocht)
féar righin a úsáidtear chun díon tuí a chur ar theach, etc.
teampall sa Domhan Thoir go háirithe agus é i bhfoirm túir ilstóraigh agus na díonta ag gobadh amach air
dhá rud (leaca, etc.) a shocrú sa chaoi go mbíonn imeall ceann acu ag luí thar an gceann eile, mar thílí ar dhíon, etc.
bun an dín a chrochann de dhroim balla nó cruaiche, bundlaoi; ráth, balla timpill
fás cosúil le féar garbh a fhásann cois uisce nó i riasc, cíb (Úsáidtear í in ionad tuí mar dhíon ar thithe)
clúdach faoi dhíon seomra; líneáil adhmaid ar bhallaí seomra; landair idir dhá sheomra
sraith áirsí agus piaraí ag tacú leo; áit spaisteoireachta faoi dhíon agus siopaí ar gach taobh de
cearchaill adhmaid a ritheann ar fhad an tí faoina dhíon; staf tacaíochta
os do chionn, in uachtar, in áit níos airde (thuas an staighre; thuas sa spéir); in áit níos faide suas (an seomra thuas); sa deisceart (thuas i gCúige Mumhan); curtha suas (tá an díon thuas acu); á chaitheamh (ní raibh luid éadaigh thuas air); chun cinn, ar barr (an té atá thuas óltar deoch air)
scláta de chré bhácáilte nó de choincréit a úsáidtear mar dhíon ar thithe, chun urláir a chlúdach etc.
tacú dín; (le héan) fáscadh suas le briogúin le haghaidh cócaireachta; (le muinchillí etc.) filleadh suas
fuíoll arbhair bhuailte a úsáidtear mar easair d'ainmhithe nó mar dhíon tithe, cochán
cineál balcóine agus díon air le haghaidh nó le taobh foirgnimh (ar chothrom na talún de ghnáth)