DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
cailín a bhíonn ag freastal ar phaisinéirí ar bord eitleáin
san ionad nó ar an ócáid (ag an doras, ag an damhsa); foinse (chuala mé agat féin é); i dtuairim (tá sé ina fhear uasal acu); i seilbh (is agat is fearr é); i bpáirt le (tá comharsana maithe againn); ag freastal ar (bhí an dochtúir aici); ag tagairt do thréithe nó staid nó eolas nó scil nó mothú nó imeachtaí nó dualgas nó fiacha nó buntáiste nó am nó faill etc. (bíodh ciall agaibh; bhí saol breá againn, tá léann acu, dá mbeadh snámh aige, tá cion aici air, bhí cluiche maith againn, tá an obair le déanamh agam, bhí airgead agam air, tá tosach agat orm, dá mbeadh bliain eile againn); le haidiacht (tá sé trom agat, ba mhaith againn é); le hainm briathartha (ag ithe, ag ól, ag díol, ag caint)
oifigeach airm a bhíonn ag freastal ar ardoifigigh
maitheas ag freastal ar chúraimí gan a bheith caifeach, tíos
ag deireadh (i gceann seachtaine); i bhfeighil, ag freastal ar (i gceann a ghnóthaí, dul i gceann oibre); le chéile (rudaí a chur i gceann a chéile)
tionlacan, comrádaíocht; freastal
ceart, cothrom (níl ceart ná cóir aige); cion nó sciar ceart (níor ith sé ach a chóir); freastal ceart (chuir sé cóir mhaith orm; cóir leighis a chur ar dhuine); bail cheart (tá gach ní i gcóir againn); feisteas nó fearas ceart (cóir oibre, cóir thaistil); gaoth fhabhrach (seoladh le cóir ghaoithe)
aire, freagracht (cúram tí, cúraimí stáit); clann, teaghlach (lánúin gan chúram); dualgas, diúité (ag freastal ar mo chúram féin); gá (níl aon chúram agam de)
bheith i láthair; cúram a dhéanamh (de rud)(an dá thrá a fhreastal); riar, seirbhís (lucht freastail in óstán); friotháil
ógánach; freastalaí, teachtaire; duine, scraiste, diúlach (giolla na leisce)
freastal, seirbhís, treoir; treorú (ag giollacht an chapaill)
ag freastal ar chineálacha éagsúla creidimh (scoil idirchreidmheach)
scoil chun freastal ar an bpobal uile i gceantar
rith, reáchtáil (riar cirt, gnóthaí); soláthar (ag riar don chléir); cur thart, roinnt (bia a riar ar dhaoine); díol freastail (tá riar a gcáis acu); cion, cuid (tar le do riar de)
pléisiúr, sult, taitneamh (a thabhairt) (is mór an sásamh é); comhlíonadh (dúil a shásamh); riar, díol freastail (bain do shásamh as); cúiteamh, leorghníomh (sásamh i gcoir); díoltas (bainfidh mé a shásamh sin as)