Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
lúbán
lúbarnaíl
luch
lúcháir
luchaire
lucharachán
luchóg
lucht
luchtmhar
luchtóir
luchtóireacht
luchtú
lúdracha
lúfar
lugar
luí
luibh
luibheolaí
lúibín
luid
lúide
lúidín
luifearnach
lucht fir3 ládáil, lasta, lán árthaigh (lucht loinge); ualach (lucht a ithe); dream nó aicme daoine (lucht oibre, lucht léinn, lucht éisteachta)
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
duine a dhearann agus a leagann amach na pleananna do lucht tógála
daoine, dream, lucht (aos óg, aos léinn)
uirlis troda; uirlis oibre; airm le chéile (lucht airm); fórsaí troda faoi airm (arm na tíre)
bean den lucht siúil
seaicéad dathannach a chaitheann lucht scoile, spóirt etc.
comhghaol, comhbhá idir lucht aon cheirde nó cumainn
áit chónaithe do dhaoine óga a bhíonn ag obair agus iad as baile; áras ina bhfaigheann lucht fánaíochta iostas oíche
na daoine ar díobh tú (do bhunadh féin); lucht cónaithe (bunadh na háite)
láthair champála; lucht leanúna, cosmhuintir
cumann de lucht aon cheirde agus é d'aidhm acu a leas féin a chosaint agus a chur chun cinn
cosaint chrua mhiotail etc. don cheann a chaitheann saighdiúirí, póilíní, lucht múchta tine, imreoirí spóirt etc., cafarr
féasta, féile, buíon siamsa, comhluadar (cóisir chártaí, cóisir dhamhsa); lucht leanúna nó coimhdeachta (ní duine dá chóisir mé); slua mór daoine
lucht leanúna, cleithiúnaithe; daoine bochta, gnáthmhuintir
duine de lucht leanúna Chríost
cruinniú idir breitheamh agus lucht dlí leis an dlí a riar; teach cúirte; pálás rí nó banríona (cúirt ríoga); mainéar, teach mór; spás atá iata isteach ag foirgnimh (cúirt caisleáin); réileán imeartha (cúirt leadóige)
éigse, lucht léinn; ranna ollscoile a mbeadh ceangal ginearálta eatarthu (Dámh na nEalaíon, Dámh an Dlí)
duine de lucht leanúna; mac léinn
folmhú, lucht nó ualach a bhaint de long, etc.
scaradh lucht troda ó chéile, réiteach achrainn; cosaint ar chontúirt; áit etc. idir eatarthu (stát eadrána)
duine a bhíonn ag éisteacht, duine de lucht éisteachta
strae, seachrán (imithe ar fán, chun fáin; lucht fáin); seachaint (rud nach bhfuil fán air); easpa
lucht faire, garda
bheith i láthair; cúram a dhéanamh (de rud)(an dá thrá a fhreastal); riar, seirbhís (lucht freastail in óstán); friotháil
cur nó seasamh i gcoinne, ar nós an lucht freasúra sa Dáil
áit a gcoinnítear agus a gcuirtear cóir leighis ar lucht meabhairghalair, ospidéal meabhairghalair
foirm ghramadúil d'ainmfhocal a thagann faoi anáil focail eile agus a léiríonn tríd an bhfoirm sin an tionchar atá ag an bhfocal eile air nó an gaol atá eatarthu (teach an tsagairt, muintir na tíre, lucht leanúna, Sráid Uí Chonaill, trasna na Bóinne, timpeall na háite, ag ól dí)
líonadh báid nó loinge; lucht, lasta
ualach loinge, lucht, ládáil
gluaiseacht taobh thiar (lean an carr sin); tóraíocht (lean na madraí é); comhlíonadh (riail, nós a leanúint); roinnt le (leanann contúirt é sin); bheith cosúil le (níor lean sé a athair); cloí, tacú, le (lucht leanúna); coinneáil ar aghaidh le (lean ar do scéal, lean sé dá chúrsa; lean leat, ort)
taca, duine de lucht leanúna
biseach a chur dhuine breoite; rud, scéal etc., a chur ina cheart (leigheasfaidh sé sin do chás); ealaín an dochtúra (lucht leighis); cóir feabhsaithe (leigheas ar chasacht); cúiteamh (leigheas ar dhíobháil); cumhacht leighis (tá leigheas sa rud sin, tá leigheas ag Brian); smacht, neart (tá sé crosta ach níl aon leigheas aige air)
ládáil; iompar luchta (bád luchtóireachta)
stát atá á rith ag lucht an airgid; lucht airgid
lucht gaoil (mo mhuintir féin); lucht, daoine (muintir na háite); cine (Muintir Laoire, Muintir Shearcaigh)
na daoine go léir a chónaíonn in aon tír nó faoi aon rialtas le chéile; lucht aon chine
ceann de na míreanna, gan aon lucht leictreachais, a dhéanann suas mar aon le prótóin croí an adaimh
drochbheart, dochar, díobháil (lucht oilc); spíd, droch-chroí (tá an t-olc istigh aige duit); fearg (ná cuir olc orm)
cuid, píosa, blúire; taobh, lámh (ghlac sé páirt ann; páirt duine a thógáil); comhluadar, caidreamh (ná bíodh baint ná páirt agat leo); cion, cairdeas (lucht gaoil agus páirte; a leanbh na páirte); páirtíocht, comhar (rinne sé i bpáirt liom é)
eagraíocht pholaitíochta (Páirtí an Lucht Oibre); lucht leanúna, drong, grúpa; comrádaí, compánach
(fadó) fráma adhmaid agus poill ann don cheann agus do na cosa chun lucht oilc, etc. a chéasadh go poiblí; céasadh, peannaid
mír bheag bhídeach agus lucht leictreach inti atá mar chuid de chroí gach uile adaimh
athrú bunúsach i gcúrsaí tíre; treascairt rialtais ag lucht ceannairce
gluaiseacht go réidh ar na cosa gan a bheith ag rith; an ghluaiseacht féin (siúl fada); taisteal (ag siúl na tíre; ar mo shiúlta; lucht siúil); satailt (ná siúil orm); luas (bhí siúl fúthu)
strus, dua (rinne sé gan stró é); cosc, moill (níor chuir sé cosc ná stró orm); saibhreas, maoin shaolta (lucht stró; ar bheagán stró); mórchúis, maíomh; éirí croí
duine de lucht leanúna, cuiditheoir
marc, pointe nó sprioc le haimsiú ag lucht lámhaigh, saighdeoireachta etc.
áit naofa; dídean, áit a bhfuil duine saor ó lucht a thóra; limistéar cosanta le haghaidh éanlaithe is ainmhithe; coimirce, sciath chosanta (bheith faoi thearmann duine)
déileáil in earraí idir thíortha nó lucht gnó; trádáil ar an mórchóir
