Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
ardtrathnóna
ardú
aréir
argail
argain
argóint
arís
arm
armacas
armadóir
armáid
armáil
armas
armchúirt
armlann
armlón
armóin
armónú
armúr
arna
arracht
arrachtas
arraing
arm fir1 uirlis troda; uirlis oibre; airm le chéile (lucht airm); fórsaí troda faoi airm (arm na tíre)
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
brainse d'arm tíre a úsáideann eitleáin
oifigeach airm a bhíonn ag freastal ar ardoifigigh
déantóir arm agus trealamh cogaidh
soláthar arm le haghaidh cogaidh; gunnaí agus trealamh cathloinge
stór arm
buíon fear in éide a oibríonn le chéile (briogáid dóiteáin, briogáid airm)
tarraingt de dhorn nó d'arm ar dhuine nó ar rud; tarraingt speile in arbhar; tarraingt rámha in uisce; iarracht snámha; preabadh croí nó cuisle; bualadh cloig (ar bhuille a haon); caill, dochar (is mór an buille orthu é)
máistir loinge nó aerloinge; oifigeach san arm; ceannasaí foirne, club etc.
troid idir dhá arm; coimhlint, triail; cathlán
canna beag; áit itheacháin i gcampaí airm, i monarchana, in oifigí etc.
príomháras airm nó póilíní
ceannasaí; oifigeach san arm nó sa Gharda Síochána
arm troda agus lann fhada fhaobhrach air, bior ar cheann amháin di agus doirnín ar an gceann eile
an ré i stair an duine nuair ba as cloch a dhéantaí airm agus uirlisí
troid idir airm dhá thír nó níos mó; easaontas, bruíon, cath
cumann nó coiste agus é mar chúram orthu rud éigin a fhiosrú; údarás a bhronntar ar oifigeach airm
liostáil go héigeantach san arm
oifigeach airm a bhfuil ceannas aige ar reisimint
rannóg den arm nó de sheirbhísí eile (cór leighis, cór taidhleoireachta)
gearradh domhain nó goin san fheoil mar a dhéanfadh arm faobhair nó mar a tharlódh i dtimpiste
duine óg ar altramas; mac léinn; deisceabal; ábhar oifigigh airm
aclaíocht choirp; cleachtadh le gunnaí san arm
ball nua d'eagraíocht (an t-arm nó na Gardaí, mar shampla)
béal géar (scine nó airm eile); fuadar (faobhar cainte a bheith ort); ciumhais, scéimh (faobhar aille); arm géar (bás le faobhar)
(leis an arm) seirbhís ghníomhach
an t-arm, an t-aerfhórsa agus an cabhlach le chéile
fear ceannais airm; uachtarán oird chrábhaidh ar nós na nÍosánach
duine de thrúpaí sealadacha ag troid ina mbuíonta beaga le harm rialta
mír a léiríonn suíomh, go háirithe suíomh taobh istigh (i gcarr, sa chathair, thuas sa spéir, in áit eile); a léiríonn a bheith gafa (i ngaiste, in achrann sa dris); le foirm nó modh (i bhfoirm cú, i dteanga na tíre); le ballraíocht (i rang a dó, san arm); le feidhmeannas (i bhfeighil na bpáistí, i gceannas); le staid (i bhfiacha, ina luí, in uaigneas, i ngrá); le ham (go mall san oíche, go luath san fhómhar); i bhfrásaí dobhriathartha (i mbliana, in airde, in aice láimhe); le mianach áirithe (tá éirim ann, níl aon mhaith ann, tá céim bhacaí inti); le tomhas (tá cloch mheáchain, sé troithe, ann); le haicmiú nó rangú (níl ann ach amadán; tá sé ina shagart anois); le huimhreacha, ord etc. (ina scataí beaga, ina dhá leath); isteach (cuir i do phóca é, dul i bhfiacha); le hathrú staide (ag dul i bhfeabhas, i méid, i neart, in aois) i + a4 = ina; i + an = sa(n); i + ar3 = inar, i + ár2 = inár; i + na = sna
páirt a ghlacadh i gcluiche; súgradh, cleasaíocht; ionramháil (ag imirt arm); cur i bhfeidhm (díoltas a imirt ar dhuine); cur ar (tá an tsláinte ag imirt air)
imirt (arm, etc.); millteanas, ábhaillí
oifigeach airm direach níos ísle i gcéim ná captaen
roinn d'arm na sean-Róimhe; slua mór saighdiúirí; cumann láidir
dul isteach i seirbhís phoiblí, go háirithe san arm
stíobhard (maor loinge); coimeádaí (maor stóir); báille (maor uisce); saoiste (maor oibre); caomhnóir (maor géim); suirbhéir (maor cánach); ceannaire (maor scoile); oifigeach airm is airde céim ná captaen
oifigeach airm is ísle céim ná leifteanantghinearál
oifigeach neamhchoimisiúnta san arm is airde céim ná sáirsint
oifigeach ardchéime airm nó aerfhórsa; oifigeach riartha ar shearmanais nó ar chruinnithe
a bhaineann le saighdiúireacht nó le harm
drong mhíleata i measc an phobail agus iad traenáilte le cabhrú leis an arm le linn géarchéime
duine atá naimhdeach leat nó a throideann tú; tír nó fórsa airm in aghaidh tíre eile; rud mar bhia, etc. nach réiteodh leat (níl aon namhaid agam ach é)
duine a thairgeann a sheirbhísí go deonach in aon bhrainse den arm
úsáid, imirt (arm etc.); seift, plean; gníomh; gail, gaisce; inmhe, aois fir (teacht in oirbheart)
teach stóir do sholáthairtí airm; seoimrín i raidhfil chun breis piléar a choinneáil
jab, obair, fostaíocht (chaill sé a phost mar mhúinteoir); ionad faire, éisteachta etc. san arm (fairtheoir a chur ar post)
duine i seirbhís an airm; fear nó bean airm den chéim is ísle, saighdiúir singil; duine dána cróga
oifigeach ar a chéad chéim sna Gardaí; oifigeach neamhchoimisiúnta san arm díreach os cionn an cheannaire
ceann den dá ghéag a n-eitlíonn éan leo; géag duine; cliathán (sciathán foirgnimh, airm); blúire (sciathán tobac)
arm fada caol agus bior iarainn air; scealp (i bhfeoil)
buíon tosaigh d'arm ag dul chun cinn; ceannairí gluaiseachta
