DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
scéin bhuile, fiántas ceart; duine ainscianta (ainscian mná)
atá ina bean (banchléireach, bangharda, banphrionsa); a bhaineann le mná
cosúil le bean, mar a dhéanfadh bean; a bhaineann le mná
duine baineann fásta; céile mná
bean bíocunta nó bíocunta mná
madra baineann; striapach nó sciolladóir (mná)
bríste beag laistigh a chaitheann mná agus cailíní
páiste baineann; bean óg shingil; seirbhíseach mná (cailín aimsire)
gol os ard; gol os cionn an mhairbh (mná caointe); dán in ómós don mharbh, marbhna
togha fir (mná)! mo sheacht mh'anam thú!
ceann de dhá bhall chruinne bhainniúla ar ucht mná; aon rud i gcosúlacht cíche
stumpa; píosa mór; aon rud mór (fairceallach fir, mná)
líontán beag nó éadach tanaí a chaitheann mná mar chosaint ar a n-aghaidh nó mar cheannbheart; cuirtín, clúid
aon rud mór dá chineál (garbhóg chloiche, mná)
culaith mná; róba fada scaoilte mar a chaitear i gcúirteanna nó i gcoláistí ollscoile
duine baineann clainne; cailín, bean óg (a iníon ó!)(le ceannlitir mhór) foirm aithisc nó teideal cúirtéise roimh ainm mná nach bhfuil pósta (Is í seo Iníon Uí Bhriain)
iomadúlacht; (sa ghramadach) níos mó ná ceann amháin (ar nós, mná an t-iolra ar bean, fir ar fear)
clann fir chéile nó mná céile duine (ach nach iad a chlann féin iad)
iníon fir chéile nó mná céile duine (ach nach í a iníon féin í)
mac fir chéile nó mná céile duine (ach nach é a mhac féin é)
duine nach bhfuil in aois fir nó mná fós
mír chinnteachta roimh ainmfhocal san iolra nó roimh ainmfhocal baininscneach sa ghinideach uatha (na daoine, na háiteanna; gúna na mná, ag lasadh na tine)
focal a fhreagraíonn do Ó i sloinne mná (Máire Ní Bhriain)
focal a fhreagraíonn do Mac i sloinne mná (Máire Nic Shuibhne)
ball éadaigh a chaitheann mná díreach faoina sciorta
líníocht, péintéireacht nó grianghraf; portráid; scannán pictiúrlainne; macasamhail (is é pictiúr a athar é); sampla álainn (is í an pictiúr mná í)
mac rí nó banríona; duine uasal (prionsa fir, mná)
ball éadaigh a chaitheann mná go scaoilte thart ar a gceann nó ar a nguaillí
céile mná nó fir, nuachar
gas, stumpa; dalcaire mná; áit fheamainneach ar ghrinneall na mara; talamh salach
striapach; sciolladóir mná
strapaire breá (fir nó mná)
cumas cur isteach ar dhaoine nó ar rudaí (faoi thionchar mná)
(sa ghramadach) an uimhir a léiríonn focal a bheith singil, gan a bheith san iolra (mé seachas sinn; bó seachas ba; bean seachas mná)