DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
tomhas talún, 4,840 slat chearnach nó beagán faoi dhá chúigiú de heicteár
aonad tomhais ar shruth leictreachais
rud amháin ann féin; caighdeán tomhais (is é an punt an t-aonad airgid atá in Éirinn)
tomhas faid ón uillinn go barr na méar
tomhas (ocht ngalún) d'earraí tirime
miosúr (buntomhas tí); caighdeán tomhais (orlach mar bhuntomhas)
slat tomhais; grád fiúntais a meastar rudaí leis (caighdeán ard maireachtála); tomhas faid, meáchain etc. a úsáidtear mar aonad chun cur síos ar fhad, ar mheáchain etc., eile
tomhas teasa, go háirithe maidir le feabhas bianna éagsúla chun teas nó fuinneamh a thabhairt don chorp
tomhas meáchain do sheoda; aonad chun fíneáltacht óir a léiriú (Tá ór 22 carat níos fíneálta ina mhianach ná ór 14 carat)
coiscéim; ardú (céim suas); ísliú (céim síos); ardú amháin i staighre nó i ndréimire; aonad tomhais (céim teochta, fiche céim celsius, uillinn tríocha céim); seasamh nó stádas saoil (céim chreidiúna, íseal i gcéim); gradam ollscoile (céim B.A.); cruatan (céim chrua)
tomhas ina chéimeanna; grádú
tomhas méachain cothrom le 1000 gram (thart ar 21 5 punt)
tomhas cumhachta leictreachais cothrom le 1000 vata
tomhas faid cothrom le 1000 méadar
cion nó candam tomhaiste de bhia etc. a fhaigheann daoine le linn éigeandála; liúntas, riar
tomhas fí focal le leideanna chun teacht ar fhocail a luífeadh isteach i spásanna i gcearnóg
síneadh amach, nochtadh (do theanga a chur amach); díbirt (cuir amach as an teach iad); lainseáil (bád a chur amach); fógairt (ná cuir amach an scéal sin orm); doirteadh amach (cuir amach an tae); tomhas, freagairt (cuir amach seo dom); aiseag, caitheamh amach
ealaín, go háirithe ealaín na filíochta; dréacht i bhfilíocht seachas i bprós ina léiríonn duine a smaointe agus a shamhlaíocht (i línte tomhaiste de ghnáth agus rím iontu); cinniúint (bhí an bás i ndán dó)
tomhas, fadhb, cruacheist
aonad tomhais (6 troithe) a úsáidtear chun grúntála go háirithe
gan a bheith fada nó ard, gairid; níos lú ná an ceart (tomhas gearr); easpach (gearr i gcúnamh); gar, cóngarach (an áit is giorra dúinn)
síol arbhair; grán, arbhar (mála gráinne); blúire de ghaineamh nó de shalann nó d'aon ábhar garbh mar sin; tomhas beag (gráinne siúcra); snáithe (adhmaid, cloiche) (i gcoinne an ghráinne)
tomhas doimhneachta uisce le líne ghrúntála etc., feádóireacht
tomhas talún cothrom le 10,000 méadar cearnach nó beagnach 2.5 acra
tomhas toillte (1 lítear = thart ar 13 4 pionta)
tomhas (ualach a mheá; do chuid cainte a mheá); meas (ná meáigh gur amadán mise agat); scála tomhais (cuir sa mheá é; idir dhá cheann na meá); meáchan, tomhas áirithe (meá chruithneachta)
aonad tomhais sa chóras méadrach, 39.37 orlach
líon, uimhir, tomhas, suim (an méid airgid atá acu, an méid oibre a rinneadh, an méid agaibh atá i láthair)
an uimhir 1000, deich gcéad (go raibh míle maith agat); iomlán (déan do mhíle dícheall); tomhas faid 1760 slat nó 1609 méadar; cuid mhaith
tomhas faid agus achair agus toirte
toise nó méid nó cainníocht ruda arna thomhas (miosúr a thógáil); gléas tomhais (miosúr galúin; táilliúir gan miosúr); an áirithe sin de rud (miosúr plúir)
aonad tomhais i bhfoirgníocht; aonad iomlán ann féin, go háirithe i spásárthach nó i gcóras leictreonach
tomhas faid ionann is an dóú cuid déag de throigh, nó tuairim is 2.5 ceintiméadar; blúire, pioc (gach orlach chomh dona leo)
tomhas d'earraí tirime (an ceathrú cuid de bhuiséal)
tomhas faid, cothrom le 51 2 slat
tomhas leachta cothrom leis an ochtú cuid de ghalún nó díreach níos mó ná leath lítir
tomhas meáchain, díreach faoi bhun leathchileagraim (1 pt = 16 unsa); tomhas airgid in Éirinn agus sa Bhreatain (£1 = l00p)
ordú nó treoir iompair; ceannas, údarás (faoi riail Shasana); cód smachta san eaglais; slat tomhais ghrádaithe (riail siúinéara)
báisín; panna meá; tomhas
aon ní atá marcáilte go rialta agus a úsaidtear mar chaighdeán tomhais (mar shampla, teirmiméadar); sraith nótaí ceoil ag éirí nó ag titim agus áirithe thomhaiste eatarthu; toisí pictiúir, cuspa, plean, etc., tarraingthe i gcoibhneas leis an rud féin (mar shampla, cuspa d'fhoirgneamh ar scála, mapa tarraingthe ar scála 1" in aghaidh an mhíle)
bata caol (slat sailí, slat iascaigh); barra caol miotail; caighdeán tomhais (cén tslat tomhais a bhí agat?); tomhas faid trí troithe; ráille (slat staighre, slat droichid); gunail báid; fleasc (slat draíochta; slat do dhroma)
aonad tomhais teasa, go háirithe le gás
teas (ag dul i dteocht); teas tomhaiste ina chéimeanna (teocht fola; teocht fiuchta)
miosúr; tógáil miosúir (teach, talamh, a thomhas); caitheamh tuairime (tomhais cé atá anseo); ceist le réiteach (tomhas a chur ar dhuine); bagairt (thomhais sé a dhorn liom); meá, meas (caint thomhaiste)
tomhas meáchain (tonna Sasanach = 2240 punt; tonna Meiriceánach = 1000 cileagram nó tuairim is 2205 punt)