Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
tórramh
tortán
torthóir
torthúil
tortóg
tosach
tosaí
tosaíocht
tosaitheoir
toscaire
toscaireacht
tost
tósta
tóstal
tóstalach
tosú
tótam
tothlú
trá
trábhaile
trácht
tráchtáil
tosaigh could be a grammatical form of:
tosach »
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
an chuid tosaigh den cheann; an chuid tosaigh den rud (aghaidh tí, aghaidh aille)
gruaig ghairid; frainse tosaigh gruaige; eireaball bearrtha
an chuid tosaigh den chorp idir an muineál agus an choim; tosach (brollach léine; i mbrollach an earraigh)
soilse chun tosaigh ar stáitse in amharclann
cnámh thosaigh ar alt na glúine
fiacail tosaigh
bád beag a bhfuil seol mór agus seol tosaigh agus jib uirthi
éirí díreach nó a dhéanamh díreach; aimsiú; tosú nó cromadh (ar) (díriú ar an obair)
múscailt as chodladh; preab (dúiseacht a bhaint as duine); bail an ruda atá dúisithe (bhí sí ina dúiseacht); tosú (inneall a dhúiseacht)
an séasúr a leanann an geimhreadh nuair a thosaíonn plandaí ag fás; obair earraigh
tobar; pointe tosaithe abhann nó srutháin, pointe tuismithe
cur ag fás, tosú ar fhás; socrú síos (fréamhú in áit; gaoth ag fréamhú ó dheas); teacht (ó)(fréamhú ó dhea-dhaoine)
an spás taobh istigh de dhoras tosaigh tí; an príomhsheomra i bpálás nó i dteach mór; seomra mór a úsáidtear ar ócáidí speisialta (halla rince); teach mór poiblí (halla baile, cathrach)
tabhairt faoi dhuine nó faoi áit go tobann; bruíon a thosú; iarracht (thug sé ionsaí ar imeacht)
imreoir sa líne thosaigh ar fhoireann
(leith in abairtí áirithe) cuid den iomlán atá cothrom leis an gcuid eile (déan dhá leath de, leath slí); cuid, roinn (déan trí leath de); taobh, cliathán; treo (an leath tosaigh)
duine de na tosaithe taobh amuigh de na lántosaithe
méar thosaigh
rud deas a rá nó a deirtear faoi dhuine nó faoi rud (mol an óige, bhí moladh mór acu air); móradh (ag moladh Dé, moladh le Dia); comhairliú (mhol mé dó é a dhéanamh); cur chun tosaigh le haghaidh díospóireachta (rún a mholadh); breithiúnas (fágaim faoi do mholadh féin é); caint nó salm molta (moladh mairbh); aontú (ní raibh sé ach ag moladh leat)
ball gan muinchillí a chaitear chun tosaigh ar an gcorp chun fliuchán nó salachar a choinneáil ón éadach
ag tosú ag (ó thús go deireadh; ón taobh eile anall); a thagann as (duine ó Thrá Lí); de (d'fhógair sé ón altóir é); idir (míle ó chéile, i bhfad ón áit); ag teacht as (teas ón tine; cabhair ó Dhia); foinse (ó chroí nó ó bhéal; ná creid uaidh é); fáth, cúis (sáraithe ón lá, buí ó theas na gréine); díth (airím uaim é); gá (cad tá uait); leanúnachas (ó lá go lá, ó cheann ceann na tíre); ón uair a (ó bhí tú anseo cheana); mar gheall ar (ó tharla gur mar sin atá; ós agat atá an ceart) ó + an = ón; ó + a4 = óna; ó + is = ós; ó + ar3 = ónar; ó + ár2 = ónár
tógáil chosanta ón tsíon taobh amuigh de dhoras tí; áirse; halla tosaigh; pasáiste
an leath tosaigh den mhuineál faoi bhun na smige; an taobh istigh de seo mar a bhfuil an píobán agus an craos; scrogall, sceadamán
ainmhí Afracach a bhfuil muineál agus cosa tosaigh an-fhada air
uaireadóir le lámh nó lámha is féidir a thosú agus a stopadh ar an bpointe trí chnaipe beag a bhrú
fiacail mhór chun tosaigh
an chéad chuid, tús (tosach scéil, tosach an tsaoil); an chuid chun cinn (i dtosach an bháid, an bhus); brollach, ucht (tosach duine, ainmhí); ceann (dul ar tosach, chun tosaigh); tús áite (bhí tosach aige orthu); bonn (bróige etc.)
imreoir a imríonn chun tosaigh ar fhoireann
duine nach mbíonn ach ag tosú
siúnta i bhfuáil nó idir dhá chnámh; focail i ndiaidh a chéile ag tosú ar aon fhuaim nó litir
brollach; an chuid tosaigh, uachtarach (ucht cnoic, ucht loinge); lán uchta (ucht cainte a chur díot); aghaidh (ucht a thabhairt ar rud a dhéanamh)
buíon tosaigh d'arm ag dul chun cinn; ceannairí gluaiseachta
(leis an ngrian) dorchú an tsolais uaithi nuair a thagann an ghealach idir í agus an domhan; (leis an ngealach) dorchú an tsolais uaithi nuair a thiteann scáth an domhain uirthi; maolú ar fhuaimeanna tosaigh focal i gcásanna áirithe (mar shampla, an bhfuil? ar an gclaí, ar an mballa; toil na ndaoine; i dteagmháil leis)
