SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
mála líonta d'aer te nó de ghás a éiríonn in airde sa spéir
éirí tuirseach nó a dhéanamh tuirseach, traochadh (ná coir thú féin leis; d'éirigh sé cortha de)
toghchán i ndáilcheantar amháin a thagann de thoradh teachta a fháil bháis, a éirí as oifig etc.
éirí ó thalamh de phreab (léim in airde ar chlaí); éirí, lingeadh, de dhroim ruda (léimfinn claí duit); tuirlingt de phreab (léim anuas de chapall); preabadh, bíogadh (léim sí as a codladh); eitilt (ag léim ó chrann go crann); sciorradh (ag léim ó scéal go scéal)
galar fola a éiríonn de bharr barraíocht (nó easpa) coirpíní bána
an leagan de nach4 a úsáidtear san aimsir chaite (sílim nár éirigh leis)
a dhéanamh nocht nó éirí nocht (do cheann, do chorp, a nochtadh); an chlúid nó an craiceann a bhaint de rud (cábla a nochtadh; coinín a nochtadh); taispeáint, foilsiú (rún a nochtadh; nó gur nocht an ghrian ar an aer)
stráice talún d'eitleáin chun éirí de nó tuirlingt air
éirí tirim nó a dhéanamh tirim; éirí crua sa bholg; (le duine) stopadh de bheith ag caint; (le bád) tarraingt aníos ar thalamh tirim; (le hiasc) teacht i dtír
(de réir seanchais agus ficsin áirithe) corpán a éiríonn istoíche chun fuil daoine beo a dhiúl