Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
eipistil
eire
eireaball
eireog
éirí
éiric
eiriceach
éirim
éirimiúil
éiritheach
eirleach
eirmín
éis
eisceacht
eiscir
eiseachadadh
éiseal
éisealach
eiseamláir
eisean
eisiach
eisiamh
TORTHAÍ GAOLMHARA
SAN FHOCLÓIR BEAG
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
léiriú áthais, i bhfocail nó i scríbhinn, do dhuine as mar a d'éirigh leis rud a dhéanamh
éirí nó a dhéanamh níos lú, giortú (muinchillí a chrapadh, do chosa a chrapadh; chrap sé sa níochán); seargadh (craptha le haois, le fuacht)
tarlú do (cad a d'éirigh duit?)
sealbhú, aimsiú (faigh do chóta agus bí liom); gnóthú (gheobhaidh sé an lámh uachtair ort); soláthar (fuair mé an dochtúir dó); dul trí, fulaingt (má fhaighim scanradh; fuair sí bás; náire a fháil); teacht ar (fuair sí airgead caillte); éirí (bhí an oíche ag fáil dorcha); teacht ar fhios nó ar eolas (fuair mé amach nach é a rinne é); bheith ábalta (ní bhfaighinn a leithéid a rá leat); soláthar, sroicheadh (níl fáil ar a leithéid; níl sé ar fáil, le fáil, go héasca)
éirí fliuch nó a dhéanamh fliuch; a oiread is a dhéanfadh fliuch (tabhair fliuchadh mo bhéil dom)
clúdach (éadach a leathadh ar rud, im a leathadh); rolladh (taos a leathadh); leibhéal, leacadh (iarann a leathadh); oscailt amach (do ghéaga a leathadh); leathnú (coillte ag leathadh); scaipeadh (síol, gaineamh, a leathadh); éirí doiléir (tá a chaint ag leathadh air); a dhéanamh fuar (tá mé leata; leathfar ansin thú)
éirí ó thalamh de phreab (léim in airde ar chlaí); éirí, lingeadh, de dhroim ruda (léimfinn claí duit); tuirlingt de phreab (léim anuas de chapall); preabadh, bíogadh (léim sí as a codladh); eitilt (ag léim ó chrann go crann); sciorradh (ag léim ó scéal go scéal)
a dhéanamh nocht nó éirí nocht (do cheann, do chorp, a nochtadh); an chlúid nó an craiceann a bhaint de rud (cábla a nochtadh; coinín a nochtadh); taispeáint, foilsiú (rún a nochtadh; nó gur nocht an ghrian ar an aer)
suim airgid rialta a íoctar le duine tar éis éirí as obair dó
sroicheadh (gur ráinigh sé béal toinne); tarlú (ráinigh dó a bheith ann; ráiníonn sé go bhfuil deabhadh orm; ráineodh go mbeadh sé déanach); éirí (ráinigh leis an obair a chríochnú in am)
cur ó chéile, imeacht ó chéile, deighilt, dealú (lánúin a scaradh; do chosa a scaradh); leathadh (féar, móin, a scaradh); éirí as nó teacht as (scaradh leis an ól; is maith a scar tú leis)
spás (tabhair scóip dó); réim (scóip leabhair); fuadar (scóip chun oibre); áthas ceart, éirí croí (scóip i gcomhair na saoire)
bheith ar do chosa nó éirí ar do chosa agus gan a bheith suite ná sínte; stad, stopadh (seas tamall is labhair liom; sheas mo chroí); maireachtáil (má sheasann an aimsir; fad a sheas an t-airgead); cur in aghaidh, cur in éadan, cur suas le (an fód a sheasamh; an fuacht a sheasamh); cosaint (do cheart a sheasamh); íoc as deoch do dhuine; buanfas (tá seasamh san éadach sin); brath (mo sheasamh ort!); stádas (tá seasamh maith aige i measc a dhaoine); tacú le (seasamh le chéile; an fear a sheas liom)
fad nó teannadh a bhaint as rud (sreang a shíneadh); searradh (do ghéaga a shíneadh); luí ar d'fhad (sín siar ansin); luí le nó cois (sínte le mo thaobh); éirí fada (tá an lá ag síneadh); cur amach (sín amach do lámh); leagan; pointeáil (shín sé a mhéar chuige); brú chun cinn (síneadh chun reatha)
a dhéanamh crua nó éirí crua do-bhlasta toisc a bheith coinnithe rófhada; cruachan, righniú (adhmad a stálú; seanlaoch stálaithe)
éirí teann nó a dhéanamh teann; feistiú, fáscadh, daingniú; coinneáil le (bhí sé ag teannadh dí leo); cur (teann ort do chuid éadaigh); dlúthú (bhí an tóir ag teannadh orthu); druidim (teann anall, isteach, liom; ag teannadh ar cheann scríbe)
an treo i gcoinne an phointe thuaidh, ar do dheis agus d'aghaidh ar éirí gréine
ar do chlé agus d'aghaidh ar éirí gréine, os coinne an phointe theas
