TORTHAÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
aithne1 bain4 eolas ar dhuine nó ar rud toisc go n-aithníonn tú é; cosúlacht, riocht (tá aithne bisigh air)
aithne2 bain4 ordú, tiomnú (na Deich nAithne)
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
an focal aithne a thugtar ar dhuine nó ar rud nó ar áit; cáil, clú; ainmfhocal
aithne (dul in aitheantas ar dhuine); lamháil (duais aitheantais)
a bhfuil aithne mhaith air, cáiliúil
strainséartha, gan aithne air
teagmháil nó cumarsáid nó aithne phearsanta; muintearas (idir dhaoine, náisiúin etc.); aithne a chur ar dhuine nó a bheith deas leis (duine a chaidreamh)
duine a bhfuil aithne agus cion agat air, duine muinteartha, duine atá mór leat agus tú mór leis
cumadh, cumadóireacht; ordú nó aithne; rud a rá nó a léamh amach do dhuine eile le scríobh
nach féidir, an-deacair ar fad (do-aimsithe, do-aitheanta); droch-, dona (dobhuille)
easpa soiléire, dofheictheacht; saighdiúirí (nó long nó eitleán) a chur ó aithne ar an namhaid; cleas lena gcuireann ainmhithe áirithe iad féin ó aithint ag a naimhde
fios, aithne, tuiscint; faisnéis (oifig eolais); treoir (eolas na slí; réalta eolais)
earráid, mearbhall (iomrall aithne; urchar iomraill)
cuimhne (meabhair ar rud a tharla); tuiscint, intleacht (tá meabhair mhaith chinn aici); aithne, mothú (tá sé ag cailleadh a mheabhrach); ciall, réasún (ná cuir as a mheabhair é)
fíréan, duine naofa; duine atá naomhaithe nó aitheanta amhlaidh ag an eaglais (Naomh Pádraig, Naomh Bríd)
rud a chur á dhéanamh (d'ordaigh sé dóibh dul abhaile); leagan amach nó síos (ní hé sin a d'ordaigh an dochtúir dom); ceapadh (mar a d'ordaigh Dia dúinn); moladh (ní ordóinn duit a leithéid); aithne, ceangal (rud a dhéanamh ar ordú duine, le hordú ó dhuine); staid, bail (tá an t-eallach in ordú maith)
an pobal i gcoitinne; fógraíocht a chuireann duine nó rud in aithne don phobal
aithne le fada an lá, aithne mhaith
prionsabal nó riail aitheanta; ráiteas nach gá a chruthú
cion, taitneamh (chuir sé spéis inti); fonn breis eolais nó aithne (ar rud), suim, fiosracht (níl spéis agam ann; más spéis leat é)
múineadh, oiliúint; an rud a mhúintear, aitheanta le leanúint (an Teagasc Críostaí)