Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
béalbhach
béalchrábhadh
béalmhír
béalóg
béaloideas
béalscaoilte
bealú
bean
beangán
beangú
beann
beannach
beannacht
beannachtach
beannaíocht
beannaithe
beannaitheoir
beannú
beár
béar
bearach
bearbóir
bearna
bean bain duine baineann fásta; céile mná ► bean chabhrach bean a chuidíonn le leanbh a shaolú ► bean rialta bean atá ina ball d'ord eaglaise ► bean sí bean den slua sí a chaoineadh bás duine ► bean siúil bean den lucht siúil ► bean tí bean a bhfuil cúram tí uirthi
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
céim nó údarás aba nó ban-aba
airgead cothabhála a íocann fear lena bhean chéile atá scartha uaidh
scéin bhuile, fiántas ceart; duine ainscianta (ainscian mná)
bean nó fear simplí, gan chéill
óinseach mná
mír chinnteachta roimh ainmfhocal san uatha (an fear, an bhean, an áit sin; an Bhóinn; an Spáinn; bean an fheirmeora, teach an tsagairt)
ardmháistir mná
bean
bainisteoir mná
bean a bhfuil a fear céile marbh
fear a bhfuil a bhean chéile marbh
sciolladóir mná
atá ina bean (banchléireach, bangharda, banphrionsa); a bhaineann le mná
bean atá ina ceann ar mhná rialta i gclochar
bean a thugann aire do na daoine tinne
bean chéile
éigniú mná
bean atá ina garda
óstach mná
bean atá ina ceann ar thír; bean chéile rí; cárta imeartha a bhfuil pictiúr banríon air
mná le chéile
cosúil le bean, mar a dhéanfadh bean; a bhaineann le mná
bean
bean bíocunta nó bíocunta mná
madra baineann; striapach nó sciolladóir (mná)
ball éadaigh ar nós léine a chaitheann bean ar a cabhail
álainn (bean bhreá; aimsir bhreá); an-sásúil (béile breá); déanta go maith (obair bhreá); ar staid mhaith (tá mé go breá anois); maith (d'éirigh go breá liom); aoibhinn (is breá an saol atá agaibh); maith mór (suim bhreá airgid); pléisiúrtha (duine breá le labhairt leis); taitneamhach (ba bhreá liom a bheith ann); (ag neartú le haidiacht eile)(breá mór, breá fairsing, breá bog anois!)(le híoróin)(rógaire breá; tá go breá agat!)
bean mhíshlachtmhar, sraoill; bean róchainteach
bean nuaphósta nó bean atá ar tí pósadh
bríste beag laistigh a chaitheann mná agus cailíní
páiste baineann; bean óg shingil; seirbhíseach mná (cailín aimsire)
iománaíocht idir mhná
gol os ard; gol os cionn an mhairbh (mná caointe); dán in ómós don mharbh, marbhna
compánach (céile comhraic, céile imeartha); an té atá pósta ag duine (bean chéile, fear céile)
togha fir (mná)! mo sheacht mh'anam thú!
ceann de dhá bhall chruinne bhainniúla ar ucht mná; aon rud i gcosúlacht cíche
bean chabhrach
áras ban rialta
ceart, cothrom (breithiúnas cóir; ba chóir duit é a rá leis); díreach, ionraic, macánta (a dhuine chóir, a bhean chóir)
fosciorta mná, peireacót
iomlán, amach is amach; críochnaithe go maith, slachtmhar (obair, bean, chríochnúil)
eolach, tuisceanach; cúramach, tíosach (bean tí chríonna); aosta, sean (m'athair críonna)
spéirbhean, bean bhreá
bean chéile nó baintreach iarla nó cunta; bean uasal den chéim chéanna
= do3 + a4 (thug sé dá mhac é; rinne sí dá máthair é; gheall siad dá gclann é) de + a4 (duine dá chairde; bean dá gaolta; cuid dá dtailte)
iníon athar agus máthar duine; (le bean, mar ainm ceana) cara
cómhaith (níl a diongbháil de bhean le fáil); fiúntas, maitheas (brí agus diongbháil na hargóinte); seasmhacht; deimhniú, daingniú (fuair sé diongbháil ann)
aon den chine daonna, fear nó bean; neach ar bith (dá mbeadh deifir ar dhuine)
mír fhaisnéiseach a úsáidtear leis an gcopail (bean is ea í; tá a fhios agam nach ea; ní hea, ach is ea a chaill mé é)
duine eolach nó oilte; duine a bhfuil saineolas aige; treoraí; fear nó bean eolaíochta
