Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
brath
bráth
brathadóir
bráthair
brathladh
bratlong
bratóg
breá
breab
breabhsaire
breabhsánta
breac
breacadh
breacaire
breacaireacht
breacán
breacaois
breaceolas
breacfhostaíocht
breac-Ghaeilge
Breac-Ghaeltacht
breachnú
breachtradh
breá aid3 álainn (bean bhreá; aimsir bhreá); an-sásúil (béile breá); déanta go maith (obair bhreá); ar staid mhaith (tá mé go breá anois); maith (d'éirigh go breá liom); aoibhinn (is breá an saol atá agaibh); maith mór (suim bhreá airgid); pléisiúrtha (duine breá le labhairt leis); taitneamhach (ba bhreá liom a bheith ann); (ag neartú le haidiacht eile)(breá mór, breá fairsing, breá bog anois!)(le híoróin)(rógaire breá; tá go breá agat!)
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
mír ghairmeach leis an tuiseal gairmeach (A Sheáin, a Mhaighréad, a dhuine chóir, a fheara breátha, a dhaoine uaisle)
a bhfuil aer breá ann; éadrom sa chroí agus san aigne; giodamach
miotal geal luachmhar ar féidir snas breá a chur air chun earraí agus ornáidí luachmhara a dhéanamh; boinn mhiotail nó nótaí bainc chun íoc as rudaí; saibhreas (fear airgid)
aimsir bhreá idir dhá chith
ar fad ar fad (dán breá amach is amach)
duine a dhéanann rud le taitneamh dó agus ní ar airgead, duine gan mórán cleachtaidh ar rud ach ar breá leis a bheith ag gabháil dó
an-bhreá ar fad (áit, aimsir, duine, aoibhinn); sona (is aoibhinn duit)
cothaithe go maith, breá ramhar
maireachtáil (an Té a bhí agus atá agus a bheas go brách); focal a úsáidtear chun cáilíocht, bail nó staid a lua le duine nó rud (bhí aimsir bhreá ann; tá sé go maith; dá mbeadh am agam; conas tá sé?; ní bhíodh sé ag obair; beidh sé ag súil leat; ní raibh sé ach bliain d'aois)
bail an ruda atá breá, áilleacht; barr feabhais
a dhéanamh breá nó éirí breá
gasra daoine le chéile, comhluadar (i gcuideachta duine; is breá an chuideachta iad); greann, spórt, caitheamh aimsire (déanfaidh sé cuideachta dúinn); comhlacht gnó
spéirbhean, bean bhreá
le boladh breá; glan, friseáilte; úr, glas
duine ar breá leis maith a dhéanamh do dhaoine
bail an ruda atá deas; feisteas breá
breá, den scoth; slachtmhar, néata; álainn, gleoite
is cosúil nó is dócha a tharlódh; a bhfuil cuma mhaith air (fear breá dóchúil)
sciamhach, breá, álainn (i ndreach)
sciliúil, galánta, breá; cleasach
béile breá speisialta fara sólaistí saibhre ilghnéitheacha
uimhir; seasamh breá (ag duine)
breá bog (fóill ar do lámh)
is gá nó is riachtanach (rud nach foláir a rá); caithfidh (go)(ní foláir dom imeacht, ní foláir nó ba bhreá an fear é)
breá, álainn, iontach (lá galánta); faiseanta, gleoite (éadach galánta); uasal (fear galánta); ardnósach (caint ghalánta)
breá, láidir, croíúil
mír a thagraíonn d'ainmfhocal baininscneach agus a úsáidtear (in ionad sí) i ndiaidh na copaile, nó sa chuspóireach (is í Máire í; nach breá an aimsir í; déanfar gan í, duine mar í)
áit a fhágáil (d'imigh sé abhaile); éileamh (bhí an-imeacht ar eallach ann); cúrsa, trácht, gabháil thart (le himeacht aimsire, in imeacht míosa); siúl, ráta siúil (iad araon ar aon imeacht le chéile); géata, iompar (capall agus imeacht breá faoi)
a bhainfeadh preab asat toisc é a theacht gan choinne, a chuirfeadh iontas ort; strainséartha (tá an obair iontach aige go fóill); maith, breá, nótáilte (d'éirigh go hiontach leis); an- (tá sé iontach te)
saol iomlán; saol breá faoi shaoirse
bradán; fear breá nó bean bhreá
álainn, breá, ornáideach
(leis an gcopail) breá, aoibhinn (is méanar dó a shaol; ba mhéanar liom a bheith ann)
áras ríoga; aon áras galánta oifigiúil; teach breá
a bhaineann leis an duine féin; breá (cailín pearsanta)
aon rud a fhásann as an talamh a bhfuil cos, fréamh agus duilleoga air; duine breá, duine uasal
síol (pór féir, prátaí); síolrach, sliocht (pór caorach, pór daoine); fás úr (pór breá féir)
bean bhreá
níos túisce ná, ach (aon ní seachas a bheith díomhaoin); i gcomparáid le (tá siad go breá anois seachas mar a bhí)
a bhfuil aghaidh bhreá shláintiúil air
calm, ceansacht aimsire, aimsir bhreá; (le duine) ciúnas, suaimhneas aigne, saontacht
an t-aer uachtarach; an t-aer díreach os ár gcionn (chaith sé in airde sa spéir é; amuigh faoin spéir); aeraíocht, gile, solas (is breá an spéir atá agaibh anseo)
bean bhreá, bruinneall
glan, néata; breá, álainn; suimiúil
baint nó tarraingt le fórsa (shrac siad an t-éadach de; shrac an bád an t-ancaire); fadhbáil (táimid ag sracadh linn); babhta, tamall (sracadh breá codlata); neart, fuinneamh (fear a bhfuil sracadh ann)
bean bhreá
duine breá scafánta, fear lúfar déanta
bean bhreá, stáidbhean
strapaire breá (fir nó mná)
tabhairt bainne (bó ag tál ar lao); an méid bainne a thagann (tál breá bainne); sileadh (ag tál na ndeor)
