SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
os coinne, os comhair; chun cinn
ón áit istigh go dtí an áit amuigh (amach as an teach); in áit atá giota uait (os mo chomhair amach); go háit atá níos faide uait (amach an sliabh; chuaigh siad siar amach; amach chun na hAstráile); le himeacht ama (uaidh seo amach); níos moille (amach sa bhliain); siar (fan amach ón tine); ar amharc (an taobh tuathail amach); os comhair an tsaoil (má théann an scéal sin amach ort); os ard (abair amach é); ar fad (is deas amach é); go deireadh (throid siad amach é)
faoi dhéin, os comhair, os coinne
amhrán áthais nó molta i gcomhair na Nollag; ciúta cainte, léaspairt
go, go dtí, i dtreo (dul chuig, chun, duine); maidir le, i dtaobh, i leith (go maith chuig Laidin, chun Laidine); le haghaidh (réidh chun bainte; cad chuige é sin?); oiriúnach i gcomhair (má bhíonn an lá chun féir); i mbun (cliste chun oibre); ar tí (bhí mé chun é a rá léi)
leacht gan dath a d'úsáidtí roimhe seo leis an gcorp a bhodhrú i gcomhair obráide
le haghaidh, i gcomhair (áit faoi choinne leabhar)
ar aghaidh, os comhair (os coinne an tí amach)
cur ar leith le húsáid i gcomhair cúraimí naofa (eaglais a choisreacan); fíor na croise a ghearradh, beannú (uisce coisricthe; coisric thú féin)
faoi dhéin, le haghaidh (i gcomhair an lae amárach)
amach roimh, os coinne (os comhair an tsaoil)
déanamh suas, áireamh, cuntas (comhair amach an t-airgead; ba mhór an comhaireamh daoine é)
cineál gráin a mheiltear i gcomhair plúir
cur chomh fada le (daoine a chur chun boird); cur os comhair (cuir chuige an t-arán); úsáid le haghaidh (cuir chun tairbhe duit féin é); tabhairt faoi (cur chun oibre)
buíon ag obair i gcomhar le chéile
línéadach bán ar ghuaillí sagairt i gcomhair Aifrinn
grúpa a théann amach ag craobhscaoileadh creidimh; cúrsa spioradálta; toscaireacht a chuirtear go tír eile i gcomhair idirbheartaíochta áirithe
toghchán i gcomhair na Dála nó na parlaiminte ar fud na tíre ar fad
cuid, píosa, blúire; taobh, lámh (ghlac sé páirt ann; páirt duine a thógáil); comhluadar, caidreamh (ná bíodh baint ná páirt agat leo); cion, cairdeas (lucht gaoil agus páirte; a leanbh na páirte); páirtíocht, comhar (rinne sé i bpáirt liom é)
comrádaíocht; comhar (tá an talamh i bpáirtíocht acu)
muintir, daoine; muintir aon pharóiste nó aon eaglaise (os comhair an phobail, teach pobail); daonra (pobal na tíre)
ar aghaidh, os comhair, os coinne (cuir marc roimhe); chun cinn nó níos túisce in am nó i spás (romhat amach, an duine a bhí romham, tiomáin romhat iad; roimh a sé a chlog); i gcomhair (bí romham ag an stáisiún); trasna ar (ná bí ag teacht romham ar gach focal); (le heagla, áthas, olc etc.) (fáilte romhat; bhí eagla air roimpi)
mistéir; scéal nach bhfuil a fhios ach ag duine amháin nó ag fíorbheagán daoine; beartú, intinn (tá rún agam dul ann); tairiscint fhoirmiúil os comhair cruinnithe (rún a mholadh, a rith); grá geal, leannán (a rún mo chroí)
soilse ag rince os comhair na súl, léaspáin
spás (tabhair scóip dó); réim (scóip leabhair); fuadar (scóip chun oibre); áthas ceart, éirí croí (scóip i gcomhair na saoire)
leagtha amach os comhair na súl le feiceáil
ábhar drithleach a úsáidtear i gcomhair mhaisiúchán na Nollag; aon ní gáifeach gan mórán tairbhe
aon ghné den táirgeadh a bhfuil baint aige le hullmhúchán ábhar nó earraí i gcomhair díolacháin (tionscal an iascaigh, tionscal na cuartaíochta)
oiliúint nó múineadh; ullmhú trí chleachtadh i gcomhair imeachtaí áirithe, mar chluichí, rásaí etc.