SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
díriú (mar ghunna) ar mharc; marc a bhualadh; ionsaí; teacht ar rud a bhí á lorg
ionsaí (amas ar namhaid); oscailt nó caoi ionsaithe (dá bhfaighinn amas air); aimsiú ar mharc (tóg amas air); iarracht (thug siad amas ar na hairm); tuairim, barúil
ceann amháin (a haon); duine nó rud amháin (gach aon); cárta imeartha nach bhfuil ach marc amháin air (an t-aon muileata); ar bith (níl aon duine istigh); céanna (tá siad ar aon dath le chéile); amháin (an t-aon iníon atá acu)
marc ar barr uisce mar chomhartha do loingeas etc.
marc a chuirtear ar rud lena thaispeáint cé leis é nó cé a rinne é
aolchloch bhog bhán a úsáidtear chun scríobh ar chlár dubh; cré chailce; marc cailce, teorainn (dul thar cailc le rud)
bata camógaíochta; aon bhata atá camtha nó a bhfuil crúca air; marc poncaíochta (,)
céim ard sa saol, marc onóra
marc (comhartha cluaise, comhartha ceiste); nod a thugann rud le fios (rinne sé comhartha dom); tuar a léiríonn rud atá le teacht (comhartha fearthainne); rian, cosúlacht (comhartha scine; ní bhfuair sé ach comhartha); aird, ceann (ná tóg aon chomhartha de); fógra, méar eolais (comharthaí bóthair); rian aitheantais (comharthaí aithne, comharthaí sóirt)
súil, dóchas; muinín, iontaoibh; marc maith le rud a fháil nó a dhéanamh (dóigh agus andóigh a chuardach)
foinse dóchais, marc; duine ar féidir é a thrust nó dul dian air (ní dóithín réidh duit mise)
feag bheag; marc, ga leabhair
stiall bheag chairte nó leathair a fhágtar i leabhar mar mharc
bruíon, achrann; marc, iarsma (iaróg shlaghdáin)
aon mharc fada caol; sreang, corda nó rópa; sraith daoine nó rudaí (líne saighdiúirí, seasamh i líne); sraith focal trasna leathanaigh (líne filíochta, cúpla líne a léamh); seirbhís iompair (líne loingis, busanna); ginealach, cine, fine; glúin (an líne atá suas inniu); éillín
marc scríofa a léiríonn fuaim chainte mar atá i litreacha na haibítre; teachtaireacht scríofa faoi chlúdach (scríobh sé litir chugam)
marc nó rian ruda (lorg coise, lorg an óil; lorg ainmhí a leanúint); iarraidh, éileamh (ní mór an lorg atá air; lorg sé orm é); sliocht (duine gan lorg); cuardach, tóraíocht (ag lorg oibre, trioblóide; ag lorg sna coillte; gadhar loirg)
lúb bheag; ceann de dhá mharc a úsáidtear i gcló thart ar fhocail nó ar litreacha nó ar fhigiúirí – ( ) [ ]
marc a chur ar rud; imirt ar dhuine i gcluiche
náid, dada, faic; an figiúr 0; an pointe ag a dtosaíonn aon scála (an marc 0 ar theirmiméadar, mar shampla)
comhartha, marc nó tuairisc ghearr chun aird a dhíriú ar rud éigin; litir ghearr; píosa páipéir a úsáidtear mar airgead (nóta puint); fuaim amháin cheoil
fráma ard de chruach éadrom chun cáblaí leictreachais a iompar; marc treorach ar aerpháirc
marc beag cruinn (ponc ar litir); pointe (ponc dlí); pointe ama; sáinn (táim i bponc agat)
na marcanna agus na siombailí taobh amuigh de na litreacha, go háirithe an lánstad, an chamóg etc., a úsáidtear i scríbhneoireacht
marc faoi dháta, a bhuailtear ar litreacha, etc. in oifig an phoist
réalta; marc speisialta (*) a úsáidtear i gclódóireacht chun aird a dhíriú ar nóta ar chiumhais nó ag bun leathanaigh
conair, cúrsa, cosán (rian na gréine, rian srutha); marc, lorg (rian coise, cairte); brí, fuinneamh (gan lúth gan rian); dada cearr (níl rian air)
ar aghaidh, os comhair, os coinne (cuir marc roimhe); chun cinn nó níos túisce in am nó i spás (romhat amach, an duine a bhí romham, tiomáin romhat iad; roimh a sé a chlog); i gcomhair (bí romham ag an stáisiún); trasna ar (ná bí ag teacht romham ar gach focal); (le heagla, áthas, olc etc.) (fáilte romhat; bhí eagla air roimpi)
scrabha, rian, riast (scríob iongan; scríob i dtalamh); iarracht, seal (scríob oibre; den chéad scríob); marc, teorainn (ceann scríbe, i ndeireadh na scríbe); ráig, ruaill (d'aon scríob amháin); drochaimsir, stoirm (tá scríob ar an oíche; amuigh faoin scríob)
scríobh gan dealramh; marcanna gan bhrí (mar a dhéanfadh páiste óg nach bhfuil léamh ná scríobh fós aige)
dúnadh céarach nó luaidhe a chuirtear ar cháipéis mar chruthú gur fíorcháipéis í agus nach brionnaithe atá sí, nó ar rud ar bith ionas nach féidir é a oscailt gan an dúnadh a bhriseadh; marc, iarsma (d'fhág an aicíd a séala air)
marc os cionn guta a deir gur guta fada é
teagasc Chríost; scéal a bheatha arna insint ag Matha, Marc, Lúcás agus Eoin; seanmóir, ábhar cainte
marc nó ball beag; áit ar leith; paiste (spota grinn)
marc le haimsiú nó le sroicheadh; marc teorann; comhartha talún; pointe, spota, áit choinne; pointe ama (rud a íoc ar an sprioc); cuspóir, ceann cúrsa (ceann sprice a bhaint amach)
blúire beag de pháipéar daite agus é greamaitheach ar thaobh amháin le cur ar litir etc. mar dhearbhú gur íocadh an postas, etc. (stampa poist); marc (stampa rubair, stampa na hoifige); rian (d'fhág sé stampa a bhróige air); cuma (tá stampa an bhithiúnaigh air)
comhartha nó marc aitheantais; comhartha ballraíochta nó céime; seó, radharch, feic (ná déan suaitheantas díot féin; bhí suaitheantas daoine ann)
marc, pointe nó sprioc le haimsiú ag lucht lámhaigh, saighdeoireachta etc.
marc nó patrún a dhéantar ar chraiceann duine le dath agus snáthaid speisialta
marc le rud á rá go bhfuil sé ceartaithe nó seiceáilte; an glór a dhéanann buille cloig nó uaireadóra
marc nó suaitheantas speisialta a bhaineann le duine nó comhlacht ar leith a chuirtear ar earraí lena thaispeáint cé a rinne iad
an marc (') a thaispeánann litir a bheith fágtha ar lár i bhfocal (d'oscail; sin é m'athair)