DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
ceann de na feadáin chaola a bheireann an fhuil ón gcroí go dtí baill eile den chorp
léarscáil farraige mar aon le cóstaí, taoidí, doimhneacha agus tanaíocha, agus baill chontúirteacha eile; cáipéis scríofa oifigiúil ina dtugtar cearta agus pribhléidí, go háirithe ceann a thagann ó cheann stáit nó ó rialtas (cairt baile, cairt cathrach)
cruinn díreach, láithreach baill
cnap nó diosca beag chun baill éadaigh a dhúnadh; cnap beag a chuireann rud éigin ag obair nuair a bhrúitear é (ar nós cnaipí i mbosca ceoil nó ar chlóscríobhán)
cumann trádála ina roinntear an brabach ar na baill
socrú d'ilchineál páirteanna nó rudaí a oibríonn le chéile chun críche áirithe, nó a thagann le chéile chun toradh áirithe a thabhairt i gcrích (córas oideachais, córas cánach); baill áirithe den chorp a oibríonn le chéile (córas díleá, córas na néaróg); bealach ordúil oibre (éiríonn leis a chuid oibre a dhéanamh go slachtmhar mar tá córas aige)
cineál rialtais arb iad na daoine a thoghann na baill go saorálach mar theachtaí uathu féin
ceann de na baill sciathánacha ar iasc a chuidíonn leis ainliú nó snámh
lárionad an néarchórais istigh sa cheann (Oibríonn sé cosúil le malartán teileafóin, ag fáil teachtaireachtaí ó na baill chéadfacha uile (radharc, éisteacht etc.) agus ag rialú smaointe agus ghníomhartha an duine); lárionad an smaoinimh agus na mothúchán
i lár baill; as foinse láir amháin (téamh lárnach)
leathóg agus baill dhearga ina droim
i lár baill; leath slí idir mór agus beag
cruinniú de na baill go léir
sórt róba gan mhuinchillí a chaitheann baill d'oird chrábhaidh mar chuid dá n-aibíd; dhá chearnóg bheaga d'éadach olla a chaitear ar sreang thart ar an muineál sa tslí go mbíonn ceann acu ar ucht duine is an ceann eile idir na slinneáin, in ómós don Mhaighdean Mhuire, etc.
caitheamh soir siar nó i ngach treo baill; leathadh (scéala a scaipeadh); cur amú (scaip sé a chuid airgid); imeacht ó chéile (scaip an cruinniú); leá (scaip an ceo)
áit le foghlaim ó mhúinteoirí; teach scoile, baill scoile; dream daoine leis na tuairimí céanna (go mór mór i bhfealsúnacht, in ealaín, i gceol etc.); ráth éisc nó ainmhithe farraige (scoil mhuc mara)
láithreach baill, ar an toirt
ar an spota, láithreach baill