DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
cáineadh ar dhuine as rud éigin a rinne sé nó a dúirt sé
a dúirt ('tá', ar seisean)
a dúirt ('tá', arsa Seán)
aithris chruinn ar rud éigin a dúirt nó a scríobh duine
cuntas ó fhinné; láthair (dúirt sé i m'fhianaise é); finné (i láthair fianaise)
go fóill, le teacht (tá sé luath fós, déanfaidh sé fós é); arís, chomh maith leis sin (agus ceann eile fós, níos deise fós); mar sin féin (ach fós, ní hé féin a dúirt é)
cheal, in éagmais, in easnamh, de dhíth (gan airgead, gan chosaint, gan déanamh, gan an t-am agam, gan mo chead, gan focal as); i dtaobh le (gan agam ach iad); (leis an diúltach) (dúirt sé liom gan teacht)
foirm de sin a úsáidtear i ndiaidh na copaile (b'in é é; nárbh in í a dúirt é)
mar (óir is tú a dúirt é)
ar oscailt, ar leathadh; gan cheist gan cheilt (dúirt sé amach go hoscailte é)
rud éigin a deirtear, abairt, focal (níor creideadh mo ráite); rud a chur i bhfocail, labhairt (abair é seo dom; ní dúirt sé dada); aithris (abair do phaidreacha); insint (déarfaidh mé le d'athair thú; abair scéal); ordú (abair leis teacht); cur síos (sin mar atá ráite sa leabhar seo)
mír a chuirtear le focal chun béim a chur air (bhur gcuidse, mo chairdese; táimse go maith; sibhse a dúirt é; ceann duitse agus ceann dise)
sin, ag tagairt do rud atá tamall ó láimh (an gcluin tú siúd?; seo is siúd; é siúd a dúirt é); seo (siúd leo síos an bóthar)
ainneoin (ar a shon gur tú a dúirt é)
duine, neach (mar a dúirt an té a dúirt é)
(thú faoi réir briathair) mír a sheasann don té a bhfuiltear ag caint leis (is tú a dúirt é; ní aithním thú)
luath (chomh túisce is a dúirt sé é; ní túisce thoir ná thiar iad, an rud is túisce chugat)
brí a bhaint as (teanga a thuiscint; tuigfidh tú as); aithint (tuigim do chás; tuigim duit; thuig mé go raibh deifir ort); glacadh le (ná tuig gurb aon amadán é); ciall a bheith agat dó (an té nach dtuigeann ceol); samhlú (tuigeadh dom gurbh é a dúirt é); fáil le fios (ní hé sin a thuig mé uaidh); eolas (aois na tuisceana; lucht na tuisceana); bá, nádúr (is beag tuiscint atá ann)
(thusa faoi réir an bhriathair) tú féin (is tusa a dúirt é; dfhág sé thusa ansin)