Install the app »
Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
fluaraiseacht
flúirse
flúirseach
flúirsiú
fluparnach
flústar
fo-
focal
fócas
fócasú
fochaid
fochair
fochall
fochéimí
fochupán
foclach
foclaíocht
foclóir
foclóireacht
foclóirín
fód
fódach
focail could be a grammatical form of:
focal »
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
focail i ndiaidh a chéile a dhéanann ráiteas iomlán (tá siad ag teacht, fág ansin é, cá bhfuil siad anois? fuist, a dhuine!)
focail agus ceol le chéile agus iad le canadh
focal nó abairt a fhaightear as ord eile a chur ar litreacha focail nó abairte (anam, mana; crua, cuar)
comhrá teasaí, bruíon le focail; léiriú na réasún atá i bhfabhar nó in aghaidh ruda
(le caint, focail etc.) nimh, gangaid, géire
neart, fuinneamh (brí na hóige; cuirfidh an bia brí ionat; in ísle brí); ciall (brí focail); éifeacht (argóint ar bheagán brí)
rud nó focail a deirtear; labhairt; guth (d'aithin mé a chaint); abairt, rá (tá cainteanna deasa aige); comhrá (dul chun cainte le duine); aitheasc; óráid (cé a thug an chaint aréir?); ráiteas (is é do chaint féin é); ráfla, iomrá (níl ann ach caint; caint san aer)
dráma ina gcantar na focail le tionlacan ceoil
cuid d'abairt a bhfuil ainmní agus faisnéis dá chuid féin ann (mar shampla - cé go raibh an t-uisce fuar chuamar ag snámh - clásal atá sna focail sa chló iodálach); cuid ar leith de chonradh etc.
focail nó pictiúir a bhualadh ar pháipéar le meaisín
bac, go háirithe bac gaoil chun pósta; gaol (col ceathar, col seisir); drochbheart, gníomh uafásach; briseadh móide nó focail; gráin, drogall (tá col agam leis; bhí col orm é a dhéanamh)
leabhar a liostaíonn focail in ord aibítreach agus a thugann a mbrí
focail nó comharthaí i bhfoirm achomair a léiríonn smaoineamh nó riail ar leith, ar nós H₂O = uisce
focail, caint, abairt
foirm ghramadúil d'ainmfhocal a thagann faoi anáil focail eile agus a léiríonn tríd an bhfoirm sin an tionchar atá ag an bhfocal eile air nó an gaol atá eatarthu (teach an tsagairt, muintir na tíre, lucht leanúna, Sráid Uí Chonaill, trasna na Bóinne, timpeall na háite, ag ól dí)
gothaí nó focail a bhaineann gáire amach, seó, sult; grá
athrú ar dheireadh focail chun a fheidhm ghramadúil a léiriú
focal nó focail a scairtear le hiontas, nó le huafás (ar nós, ochón! mo bhrón!)
focail a rá (ná labhair air); cumarsáid a dhéanamh, (ní labhraíonn siad le chéile); caint (labhraítear Gaeilge anseo); canadh (mar a labhraíonn an chuach)
focail ceoldráma
focail nó siombailí scríofa a thuiscint; focail scríofa a rá os ard (léigh amach é); rá (cé a léigh an tAifreann?); bua na léitheoireachta (níl léamh ná scríobh aige); ciall, míniú, léiriú (cártaí, lámh duine, a léamh); tuiscint, dul amach (níl aon léamh ar an bhfear sin)
dán gearr ina léirítear mothúcháin phearsanta an fhile; focail amhráin
a bhaineann le léann nó litríocht; ag teacht leis an gciall chruinn cheart gan aon chur leis (ciall liteartha focail)
litreacha focail a thabhairt san ord ceart
siolla a chuirtear ag tús focail lena bhrí a athrú (Nuair a chuirtear mí- roimh ceart athraíonn a bhrí go dtí a mhalairt)
sciorradh focail
míniú ar cheartbhrí focail nó abairte
sleamhnú; tuisle (sciorradh coise, focail)
rith focail
litreacha agus focail a chur síos le peann nó peann luaidhe; litir a scríobh agus a chur sa phost (scríobh sé chuici); cumadh nó cur i bhfocail (scríobh sé aiste, dán, leabhar, etc.); an rud atá scríofa; lámh, peannaireacht (is deas an scríobh atá aige)
saibhir; santach; (sa ghramadach) a léiríonn seilbh (focail mar mo, do, ár, bhur etc.)
fuaim a dhéanann focal nó cuid d'fhocal (mar shampla, siolla amháin atá sna focail fear agus bean, agus dhá shiolla an ceann sna focail cailín agus buachaill); nóta (siolla ceoil); puth (siolla gaoithe); rian, luid (bhí siolla den ádh ort)
cos nó trunc crainn; cos cabáiste etc.; ceap (gunna, ancaire, céachta); fréamh (focail); pór (daoine); ainmhithe feirme, eallach; stór earraí; airgead a infheistítear i ngnó nó a thugtar ar iasacht don rialtas; leacht ina mbruitear feoil is cnámha is glasraí mar bhunús d'anraith
focail nó abairtí speisialta a úsáidtear le hábhar nó gairm bheatha ar leith
rith nó sciorradh focail
foirm (ainmneach, ginideach etc.) den ainmfhocal faoi thionchar focail eile in abairt
siúnta i bhfuáil nó idir dhá chnámh; focail i ndiaidh a chéile ag tosú ar aon fhuaim nó litir
