DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
glóir agus onóir a thabhairt (do Dhia)
an oscailt sa cheann trína nglactar isteach bia agus deoch agus trína ndéantar glórtha; oscailt nó bealach isteach (béal mála, béal uaimhe, béal gleanna); caolas farraige (béal Árann); imeall nó faobhar (béal cupa, béal scine); duine a dhéanfadh caint de shórt áirithe (is tú béal na céille)
glór beag géar a dhéanann éin agus feithidí áirithe
nach bhfuil crua (talamh bog); nach bhfuil mórán stró leis (saol bog); nach bhfuil an-ard (glór bog); nach bhfuil an-te (bainne bog); nach bhfuil daingean (greim bog)
adharc, troimpéad; glór mar a dhéanann adharc nó troimpéad
éan cosúil le corr réisc a bhfuil glór domhain aige
furasta a bhriseadh ar nós briosca; tirim crua (sneachta briosc); beoga (glór briosc); réidh; réchúiseach
glór ard mar a dhéanann tarbh nó leon; géim bó
an glór gairgeach a dhéanann cág nó caróg
éan mór dubh agus glór grágach aige, préachán
gairbhe sa ghlór mar a bheadh le slaghdán; gruaim, brón
glór nó trup mar a dhéanfadh báisteach, cith cloch, etc.; gleadhradh
buille grod glórach; glór cosúil leis sin; cnap (cnag adhmaid, cloiche)
feithid cosúil le dreoilín teaspaigh a léimeann agus a bhaineann glór as a sciatháin
an glór a dhéanann cat le sástacht; aon ghlór cosúil leis sin (crónán na mbeach, crónán na dtonn)
canadh nó labhairt i nglór caol ard
glór íseal, geoin, monabhar, crónán; cantaireacht, port; an raon gutha is ísle nó an fear a chanann ann
feithid a léimeann agus a dhéanann glór san fhéar lena sciatháin nó a chosa a scríobadh dá chéile
monabhar; glór mar a dhéanann colm
glór caointeach le brón nó pian, ochlán, caoineadh
lag-ghlórach, gan ghlór, gan fuaim
glór, guth; scairt, ochón
píopa fada sorcóireach miotail nó gloine nó adhmaid; aon rud atá cosúil le feadán nó le tiúb (ar nós an feadán glóir sa scornach); lintéar nó gáitéar; glór feide nó fead; piachán
gléas beag ceoil a dhéanann glór cosúil le fead; pilibín (an t-éan, óna fhead)
baint glóir as na liopaí le sásamh chun bia, dí etc.
an glór a dhéanann rud a thiteann go trom, flup flap
torann nó glór ard; callán
aon ní is féidir a chloisteáil, ar nós caint, ceol nó glór ar bith
torann íseal leanúnach; glór caointeach
glór beag éin, giolcadh, drandam
glór cú nó gadhair; glór ard bagrach, béic, liú
cáil ard (glóir shaolta); adhradh agus moladh mór (glóir do Dhia); solas neamhaí (glóir na gréine); aoibhneas na bhflaitheas (bheith sa ghlóir)
glóir a thabhairt do; a dhéanamh glórmhar
glór garbh mar a bhíonn ag préachán
glór duine (chuala mé do ghuth); fuaim cheoil a théann le hamhrán (tá guth maith aici); fuaim cosúil le glór (guth na cuaiche); barúil a chuirtear in iúl (guth an phobail); cáineadh ó bhéal (ní bhfaighidh tú guth ná náire as); vóta (do ghuth a thabhairt)
buille tréan trom nó an glór a dhéanann sé
gan a bheith ard (cnoc, teach, íseal); íochtarach (tír íseal, íseal san uisce, íseal i gcéim); suarach, gránna (gníomh íseal); lag (glór íseal); ar easpa brí (tá sé go híseal anocht)
an glór caointeach a dhéanann cat
glór gabhair; focal (ná bíodh meig asat); pleist (thit sé ina mheig)
an glór a dhéanann gabhar
glór íseal leanúnach (monabhar cainte, monabhar gaoithe; monabhar na dtonn)