Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
leath-tharraingt
leath-thonna
leath-thosaí
leath-throigh
leathuair
leatóir
leatrom
leibéiseach
leibhéal
leibhéaladh
leibhéalta
léibheann
leibide
leice
léicean
leiceann
leiciméir
leicneach
leicneán
leictreach
leictreachas
leictreoir
léi could be a grammatical form of:
le »
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
bruis a gcroitear uisce coisricthe léi
eaglais áirgiúil a ngabhann pribhléidí áirithe léi
an pháirt de dhruilire a ndéantar an poll léi
aicíd ghéar thógálach a ngabhann fiabhras ard agus puchóidí léi a fhágann a lorg ar aghaidh duine
an cineál oibre nó saothair a dtuilleann duine a bheatha leis; obair a bhfuil scil ar leith ag baint léi; slí bheatha
gaol pósta (tá sé i gcleamhnas léi); socrú pósta (cleamhnas a dhéanamh)
cogarnach, caint rúnda a mbeadh drochúdar léi go minic
buairt faoi chaill duine eile (rinne siad comhbhrón léi faoi bhás a hathar)
cosúil le cré nó a bhaineann léi
drochstoirm agus guairneáin ghaoithe léi
cion, grá, bá (tá dáimh aige léi)
cuid bhunúsach de rud; substaint ar bith nach féidir a bhriseadh suas ná a dheighilt ina substaintí atá difriúil léi féin (airgead, mearcair, hidrigin); snáth miotail a lasann i mbolgán leictreach
árthach sciathánach atá níos troime ná an t-aer ach ar féidir léi eitilt
breoiteacht a ngabhann ardú teochta agus rith cuisle léi
árthach cogaidh ar féidir léi taisteal faoi uisce
gabhlóg, uirlis a bhfuil lámh agus beanna uirthi, a úsáidtear chun bia a phiocadh suas; uirlis cosúil léi, ach í níos mó, a úsáidtear i gcúrsaí talmhaíochta, píce
substaint, bun maith céille (caint agus fuaimint léi)
ceathrú leasaithe bhagúin agus, uaireanta, páirt den chliathán isteach léi
cois, in aice (a dhroim le balla; druid anall liom); buailte ar (dá mbeadh ceirín leis; bhí srian lena theanga); i dtreo (bhí a aghaidh linn, ina luí le gréin; tá súil aige léi); ar feadh (thit sé le haill; thart le bun na gcnoc, ag imeacht le sruth); in éineacht (bhí mé ar scoil leo; ná caith an hata sin leis); i bhfabhar (bhí an t-ádh leis; ar mhaithe liomsa); in aghaidh, chuig (ná bí liom; chuir sé an gadhar leo); ar feadh tréimhse áirithe (le trí lá anois; tá sé anseo le fada); i gcomparáid (chomh buí le hór; i gcomórtas le Seán); de chuid (ní liomsa é; cara liom é sin); ag, i seilbh (an bhfuil do chóta leat?; bhí siúl géar linn); ar aghaidh (abair leat; d'imigh sé leis; isteach libh); le cabhair (daoradh le feall é; léirigh le sampla é); ag leanúint (tá costas, deifir, leis); de thoradh (ar crith le heagla, plódaithe le daoine; tá an donas air le bréaga); chun (le greann a dúirt sé é); i dtuairim (ní dóigh liom é; is beag leis é); chun, le haghaidh (tá siad le pósadh, cad a bhí le rá agam; tá obair le déanamh) le + a4 = lena; le + ar3 = lenar; le + ár2 = lenár
uimhir ina seasamh léi féin (1, 2, 14, 247 etc.)
liathróid mhór le ciceáil thart; cluiche a imrítear léi
píb agus mála gaoithe léi
píb agus boilg léi a shéideann an mála gaoithe - píb na hÉireann
scuabadh chun siúil, fuadach (sciob an ghaoth, an tuile, léi é); éileamh, ráchairt (bhí sciobadh ar an iasc)
(le huisce etc.) titim ina bhraonta; (le hallas etc.) cur (sileadh súl, fola); draenáil (talamh a shileadh); crochadh (a gruaig ag sileadh léi); filleadh (tá an mhallacht ag sileadh air); lagú (silte ag an ocras; an dream bocht silte); braon, ábhar (sileadh i gcneá)
go dtí áit níos ísle (dul síos an staighre, síos chun na trá); ar crochadh nó ar sileadh (bhí a gruaig síos léi); ó thuaidh (síos go Cúige Uladh)
eallach; maoin, saibhreas; aon mhaoin a thugann bean léi go dtí a fear ar iad a phósadh
bail an ruda nó an duine a thuilleann meas nó gradam nó cúram ar leith (caint a bhfuil tábhacht léi; rud gan tábhacht); bainistí (bean a bhfuil tábhacht inti)
leathfhliuch, barrfhliuch (aeráid thais, ballaí taise); mín, bog, cneasta (méara taise; labhair sé go tais léi); bog, lag (tá tú ró-thais leo)
druidim le, tarraingt ar; tacú le (thaobhaigh sé leis, lena thuairim); luí isteach le (ag taobhú leis an ól); dul in iontaoibh (thaobhaigh sé a rún léi); tathant, áitiú (thaobhaigh sé liom gan é a dhéanamh)
ullmhóid atá déanta as víreas nó frídíní an ghalair atá beartaithe a chosc léi
