Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
normálta
nós
nósmhar
nósúil
nóta
nótáil
nótáilte
nua
nua-aimseartha
nua-aois
nuabhainte
nuabheirthe
nuachar
nuacht
nuachtán
nuachtóir
nuadhéanta
nuair
nuaphósta
nuaré
núicléach
núicléas
nuige
nua1 aid3 úr, a tháinig ann le déanaí (prátaí nua, scéal nua); nach bhfacthas nó nárbh eolach roimhe sin (múinteoir nua); nár úsáideadh nó nár caitheadh cheana
nua2 fir4 rud nua, nuacht (déan as an nua é; an sean agus an nua)
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
bliain nua
brí nua; brí eile chomh maith leis an ngnáthbhrí
cló nó foirm nua; leabhar etc., agus é curtha amach athuair
cóiriú nó deasú as an nua (athchóiriú troscáin); athleagan de (athchóiriú dráma); athnuachan (athchóiriú tí); athrú (athchóiriú, gúna)
fás nua i bplanda tar éis a aibithe; athfhéar
féar nua ag fás san áit ar baineadh féar cheana
(le hearra ar bith) caite cheana, gan a bheith nua
cairdeas nua le duine ar thit tú amach leis
tabhairt ar ais as an nua; athchóiriú; a dhéanamh óg arís
scríbhinní diaga na gCríostaithe sa Sean-Tiomna agus sa Tiomna Nua
ábalta cruthú; a bhfuil cuid mhaith tuairimí nua ag roinnt leis; samhlaíoch
ball nua d'eagraíocht (an t-arm nó na Gardaí, mar shampla)
duine a cheapann nó a fhionnann rudaí nua
teacht ar rud nua de bharr taighde, taiscéalaíochta, etc.; ceapadh amach as an gceann
úr, nua; gan truailliú (aer, uibheacha friseáilte); bríomhar, anamúil
iarraidh, lorg (bheith san iarratas, ag iarratas); cur isteach go foirmiúil (iarratas ar phost, ar cheadúnas); éileamh, trácht (níl aon iarratas ar bheithígh); lorg síntiús (iarratas do scoil nua, ag bailiú iarratas)
planda a fhásann bliain i ndiaidh bliana gan athphlandáil ná síol nua a chur
gan a bheith amuigh (tá na ba istigh); tar éis teacht (tá an bád, an traein, istigh); i gcumhacht nó in oifig (tá rialtas nua istigh); is faide isteach (éadach istigh, an seomra istigh); tar éis teacht nó dul isteach, faoi bhallaí, faoi chlúid; cairdiúil, sásta (bheith istigh leis an sagart; istigh leat féin); críochnaithe (tá bliain eile istigh)
cailín (nó fear) a chaitheann nua-éadaí lena dtaispeáint do chustaiméirí
bheith ann, bheith beo, bheith i do bheatha (an mhuintir a mhair an uair sin); leanúint de bheith ann (má mhaireann an aimsir seo); (mar fhocal comhghairdis) (go maire tú do chulaith nua)
den aimsir seo, den lá inniu, nua-aoiseach
an ré nua, an lá inniu
scéal nua (nuacht an lae; an bhfuil aon nuacht agat?)
gealach nua; saol nó tréimhse nua
nua, gan a bheith cleachtach le; glas, neamhaibí; neamhghnách
i dtús saoil nó fáis, gan a bheith sean; mac (Seán óg); nua, úr (talamh óg; óg sa bhliain)
cáipéis oifigiúil a bheireann do dhuine nó do ghnólacht amháin ceart déanta nó díolta earra atá nua ar an margadh
cuntas stairiúil (scéal na hÉireann, mo bheatha); eachtra (scéal grinn); cuntas nó cur síos ar rud a tharla (scéal tubaisteach); nuacht (an bhfuil aon scéal nua agat?); cúrsa, cás (seo mar atá an scéal; sin scéal eile); cúis mhilleáin (maith an scéal thú)
scéal nua; focal, teachtaireacht (chuir sé scéala chugam); faisnéis, eolas
an chuid de phlanda, crann etc., as a bhfásann plandaí nua; gráinne arbhair nó cnó etc.; sliocht, cine (síol Éabha)
lán le ciall a thagann ó chleachtadh agus ó oideachas; gan a bheith sásta feasta le rudaí simplí nádúrtha; nua-aimseartha
rómhar, tochailt, tóch (taighde sa ghaineamh, sa talamh); cuardach nó iniúchadh cúramach ag cur eolais ar fhíricí nua (ag déanamh taighde ar an seansaol)
uacht; ceann de dhá phríomhroinn an Bhíobla (an Sean-Tiomna agus an Tiomna Nua); eascaine, mallacht
tús nó bun a chur le (thionscain sin gnás nua); triail (gach cleas dár thionscain sé); oscailt (tionscnamh oifigiúil an Oireachtais)
(le plandaí) a fhásann bliain i ndiaidh bliana gan síol nua a chur
friseáilte, cumhra, gan stálú; gan leasú (im, iasc úr); nua (scéal, saol úr); fial; le fonn (d'ól sé go húr é)
nua glan; ar ais arís
