DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
an uair ar an gclog; pointe ama áirithe, ócáid (an t-am seo inné); uair nó aimsir speisialta (am dinnéir); tráth ceart (bheith in am do rud); séasúr (an t-am seo de bhliain); ré, aimsir (an t-am fadó); tráth den saol (tháinig an t-am dó ciall a bheith aige); fad saoil (ár n-am ar an saol seo)
gob, pointe (barr méire, barr pinn); an pointe is airde, mullach (barr crainn, barr cnoic); an pháirt uachtarach (barr tí, barr leathanaigh); uachtar (ar bharr talún, ar bharr an uisce); rud a fhásann ar bharr talún (barr coirce, barr prátaí); toradh (de bharr mo shaothair); breis (barr ar mhíle); bua (barr a bhreith ar dhuine); deireadh (tá mé i mbarr mo chéille acu)
an pointe is airde; droim, mullach
cuar cruinn ceart agus é dúnta, agus gach pointe den chuar comhfhad ón lár; fáinne
solad atá ciorclach as a bhun agus a thagann go dtí pointe ag a bharr; aon rud ar dhéanamh cóin
pointe; cúinne, ciumhais (corr tábla; cloch ar a corr)
an pointe teochta ag a bhfiuchann leacht
pointe teagmhála gathanna solais nó radhairc; aon lárphointe
tobar; pointe tosaithe abhann nó srutháin, pointe tuismithe
soc éin; soc ar bith, pus (gob a chur ort féin); pointe (gob pinn); rinn (gob gainimh)
stad iomlán; pointe singil ag críoch abairte (.)
náid, dada, faic; an figiúr 0; an pointe ag a dtosaíonn aon scála (an marc 0 ar theirmiméadar, mar shampla)
cnapán nó at, go mór mór ar an bpointe a dteagmhaíonn gas duilleoige le brainse nó le géag
an seascadú cuid d'uair an chloig, 60 soicind; achar beag ama (fan nóiméad); pointe ama (bhí sé ann ar an nóiméad)
pointe ama, am áirithe; cás nó teagmhas áirithe (rugadh air san ócáid); cúis, leithscéal (ócáid scannail); gnó, cúram (an ócáid a thug ann mé); feidhm, críoch (níl aon ócáid agam leis; rud a chur ó ócáid)
binn, pointe; an chéad fhás a chuireann síol amach; sonc, sáiteán; sciuird, ruathar, iarracht
uirlis feirme agus beanna air le féar nó arbhar a thógáil; pointe mullaigh seoil
fíor sholadach a bhfuil triantán mar bhonn agus mar thrí thaobh uirthi agus í ag teacht chun pointe ag a barr; aon fhoirgneamh den déantús seo, go háirithe na cinn a tógadh fadó san Éigipt timpeall ar thuamaí
marc beag cruinn (ponc ar litir); pointe (ponc dlí); pointe ama; sáinn (táim i bponc agat)
ceann ar bith de na pointí beaga geala i spéir na hoíche, go mór mór cinn a bhfuil suíomh seasmhach acu agus a thugann a gcuid solais féin uathu ar nós na gréine
an pointe teochta ag a dtéachtann leacht (Téachtann uisce ag 32° Fahrenheit nó ag 0° ceinteagrád)
bior, pointe; barr, mullach (ó rinn go sáil); ceann tíre; bior claímh nó scine
stríoc, eang (bata scóir); cuntas, reicneáil (an scór a dhíol; cárta scóir); (le talamh) ligthe ar chíos bliana; báire nó pointe
bior, pointe; scairbh, boilg, branra; scealp (chloiche)
fearas biorach a chaitheann marcach ar a sháil lena mbrostaíonn sé a chapall chun cinn; rinn, pointe (spor sléibhe, talún)
marc le haimsiú nó le sroicheadh; marc teorann; comhartha talún; pointe, spota, áit choinne; pointe ama (rud a íoc ar an sprioc); cuspóir, ceann cúrsa (ceann sprice a bhaint amach)
comórtas idir fhoirne agus an toradh ag brath ar na pointí a thuilltear as gach babhta a imrítear
uaireadóir le lámh nó lámha is féidir a thosú agus a stopadh ar an bpointe trí chnaipe beag a bhrú
aon rud a bhfuil gob nó pointe air; barrthuisle
buaic, bior, pointe; gruaig ar mhullach an chinn; maig, leathcheann (chuir sé stuaic air féin ag éisteacht); cuma chrosta; racht feirge (lig dó nó cuirfidh tú stuaic air)
frapa, teannta; cuiditheoir (fear taca, taca na bhfann); pointe ama (an taca seo den bhliain, den lá; bliain (is) an taca seo)
marc, pointe nó sprioc le haimsiú ag lucht lámhaigh, saighdeoireachta etc.
líne chríche idir dhá áit (teorainn feirme, tíre); an pointe is airde nó is faide (teorainn aoise, ama; teorainn luais); fóir, críoch (dul thar teorainn le rud; níl aon teorainn leis)
an treo i gcoinne an phointe thuaidh, ar do dheis agus d'aghaidh ar éirí gréine
an treo a n-éiríonn an ghrian, os coinne an phointe thiar
ar do chlé agus d'aghaidh ar éirí gréine, os coinne an phointe theas
láithreach, ar an bpointe boise
an pointe is airde, buaic