Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
barbartha
bárc
bard
barda
bardach
bardal
bardas
barr
barra
barrach
barradh
barraí
barraicín
barraíl
barraíocht
barrchaite
barrchéim
barrchith
barrdhó
barriall
barrliobar
barróg
barrshamhail
barr fir1 gob, pointe (barr méire, barr pinn); an pointe is airde, mullach (barr crainn, barr cnoic); an pháirt uachtarach (barr tí, barr leathanaigh); uachtar (ar bharr talún, ar bharr an uisce); rud a fhásann ar bharr talún (barr coirce, barr prátaí); toradh (de bharr mo shaothair); breis (barr ar mhíle); bua (barr a bhreith ar dhuine); deireadh (tá mé i mbarr mo chéille acu)
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
ón áit thíos; ó íochtar tíre; ó áit íseal sa saol; tagtha ar barr talún (tá an geamhar aníos)
ón áit thuas; íslithe (tá luach an stoic anuas); i dtagairt (ní mise a tharraing a ainm anuas); ar bharr (cuir éadach anuas air); sa mhullach (tá m'athair anuas orm)
i bhfad suas; fada ó bhun go barr; glórach, furasta a chloisteáil
meascán tarrúil chun barr mín crua a chur ar bhóithre agus ar chosáin
bolgadh nó séideadh sa chorp de bharr buille nó tinnis
crúcach, casta ina bharr; lúibíneach, catach
dráma damhsa ar stáitse le ceol; damhsa ealaíonta ar bharr na gcos
ar dhath an tsneachta nó an bhainne; fionn (gruaig bhán); báiteach (bán san aghaidh); folamh (tá an áit bán); díomhaoin, fiáin (ag imeacht bán); gan aon bharr ag fás air ach féar (talamh bán)
tomhas faid ón uillinn go barr na méar
marc ar barr uisce mar chomhartha do loingeas etc.
barr coise nó bróige
barra géag gearrtha de chrann; fuílleach, dramhaíl
titim nó truip bheag trí bharr coise a bhualadh ar rud éigin
lann sáite a chuirtear ar bharr raidhfil
adharcach; ladhrach, beangánach; triantánach ina bharr cosúil le binn tí
barr géar cnoic nó sléibhe; balla cinn tí a bhfuil barr triantánach air; aill; cúinne; ciumhais, imeall; tosach sciorta
barr géar; barra nó bata a bhfuil barr géar air
barra miotail ar casadh os cionn tine le feoil a róstadh air
barr géar a chur ar rud
de bharr (trí bhíthin ruda)
dá bharr sin
rud deas daite a fhásann ar phlanda (agus a dtagann toradh nó pór as); barr áilleachta (bláth na hóige); rathúnas (go gcuire Dia bláth ort)
carraigeacha faoi uisce nó gar do bharr uisce, scairbh
bíoma cinn tí; barr (lán go boimbéal)
barra taca; grideall; sraith carraigeacha faoi uisce, scairbh
bail an ruda atá breá, áilleacht; barr feabhais
rud a bhfuil barr géar air, colg, dealg
teas; rais ar chraiceann; clúmh beag ar bharr éadaigh, cairpéid etc.; cúr toinne
an pháirt is ísle de rud (ó bhun go barr); stumpa (bun coinnle); deireadh (bun cúrsa); foinse (bun scéil); aird (bun na gaoithe); lorg (bun ruda a chur); caipiteal nó suim le a bheith ag cur leis (bun agus biseach airgid)
hata bog gan duilleog ach a bhfuil bos nó píce air; barr, buaic (caipín uibhe, caipín toinne)
an chuid den chorp taobh thuas den mhuineál; meabhair, éirim aigne (fear a bhfuil an-cheann air); ceannaire, taoiseach (ceann teaghlaigh, ceann treora); barr (ceann tairne; ceann staighre, leapa); tús, tosach (ceann báid; chun cinn); deireadh (ceann téide); aonad (ceann amháin, dhá cheann)
bán san aghaidh nó as a bharr; sceadach
líne de chló mór ag barr leathanaigh nó ag tús ailt i nuachtán nó in iris
uirlis fhiaclach le gruaig etc. a réiteach; barr (cíor coiligh, cíor cnoic); sraith, cnuasach (cíor fiacla, cíor mheala)
briseadh nó gearradh sa chraiceann de bharr timpiste nó buille
an tsraith dheireanach cloch ar bharr balla
gléas ceoil atá cosúil le troimpéad ach é níos caoile as a bharr
solad atá ciorclach as a bhun agus a thagann go dtí pointe ag a bharr; aon rud ar dhéanamh cóin
an chuid den chorp síos ón gcoim ar an dá thaobh lena n-áirítear barr chnámh na leise, cromán
barr na talún mar a bhfásann féar agus plandaí, ithir; cineál áirithe ithreach atá righin agus a chruann le bácáil, agus a dhéanann brící agus earraí cré
corróg, barr chnámh na leise; gléas le hanla crom a úsáidtear san innealtóireacht
uanán, sraith de shúilíní beaga ar bharr leachta
(le talamh) cur, curadóireacht; barra ag fás
inneall ina n-adhntar ola le teas a ghintear de bharr brú (seachas le haithinne)
an taobh thiar den chorp; cúl ruda (droim láimhe, coise; droim cathaoireach); barr nó mullach (droim na cruinne, droim bóthair, droim sléibhe); tonn
barr, uachtar, craiceann (dromchla na talún, dromchla na mara)
éirí dubh nó a dhéanamh dubh (dhubhaigh an spéir, a ghnúis); (le barr ag fás) galar dubh; brón, briseadh croí
fórsa, tábhacht; feidhm, maitheas; tairbhe, ábaltacht (duine nó rud a bhfuil éifeacht ann); éacht, barr feabhais (rinne sé éifeacht leis an léann)
snag, slogadh tobann anála sa scornach a dtagann tritheamh tobann scairte leis agus dúnadh bharr an phíobáin
ag imeacht ar fán; gan feidhm, gan mhaith (is fánach an obair agat í); neafaiseach, gan smaoineamh (sampla fánach); ócáideach, corr (ceathanna fánacha); suarach, gan tathag (is fánach an chúis a bhí leis); gan a bheith flúirseach (barra fánacha)
