Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
drochrath
drochscéal
drochshaol
drochtheist
drochuair
drogall
droichead
droim
droimeann
droimneach
drol
drólann
dromadáil
dromadaire
dromán
dromchla
dromhlach
drong
dronlíne
dronn
dronuilleog
dronuillinn
drualus
droim an taobh thiar den chorp; cúl ruda (droim láimhe, coise; droim cathaoireach); barr nó mullach (droim na cruinne, droim bóthair, droim sléibhe); tonn ► droim ar ais bunoscionn, taobh siar aniar ► droim in airde taobh síos suas ► droim láimhe tréigean, diúltú ► de dhroim thar; taobh thiar de ► dá dhroim mar gheall air
RELATED MATCHES
IN AN FOCLÓIR BEAG
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
ath-, droim siar, ar ais
áit thanaí in abhainn is féidir a thrasnú ar dhroim capaill nó i bhfeithicil nó de shiúl cos
dornán páipéar etc.; ualach droma arbhair etc.; rudaí ceangailte i gceann a chéile le sreangán nó i bpáipéar
gobadán a bhfuil droim dearg air, cearc ghainimh, circín trá
an pointe is airde; droim, mullach
an chuid thanaí de rud (caol na láimhe, caol an droma); slat chaol, tuige
suíochán agus droim air do dhuine amháin; suíomh nó suíochán oifigiúil údaráis (mar atá ag ollamh nó ag duine a ritheann cruinniú)
píosa tanaí leathan adhmaid (clár dubh, clár smúdála); bord, cuntar; clúdach pota nó bosca, claibín; dromchla leibhéalta (clár éadain, clár droma); machaire (clár Fódla); tábla, liosta (clár ainmneacha, clár ama); léiriú raidió nó teilifíse
sac droma le haghaidh bia etc. ag siúlóirí
bunoscionn, droim ar ais (san ord contrártha)
cnapán ar dhroim; dronn
piliúr bog mar thaca leis an droim ar chathaoir nó ar tholg agus clúdach ornáideach air; aon phillín bog
an taobh thiar de rud (cúl do chinn, cúl an tí); droim (cúl a thabhairt do rud; thug sé cúl lena mhuintir); deireadh (cúl an ghluaisteáin; an féar cúil); siar, taobh thiar (dul ar gcúl; clog a chur ar gcúl; marcaíocht ar cúla); taca, taisce (cúl airgid; cúl taca; an dream atá ar a chúl); iargúltacht (coillte cúil); folt gruaige; (le cluichí) (i) cosantóir (ii) báire
suíochán leathair do mharcach ar dhroim capaill nó ar rothar
gan glacadh le rud (ná diúltaigh é); a rá nach mbeidh baint ná páirt agat le rud nó duine; droim láimhe a thabhairt le rud (diúltú don diabhal); lagú (tá an ghrian ag diúltú); seachaint, druidim siar (tá siad ag diúltú romhainn)
cosúil le dréimire; (le gruaig) droimneach, ina dromanna
a bhfuil droim bán air
cineál faoileáin a bhfuil droim dubh air
siúl i leith do dhroma nó do chliatháin
droim beag i lár bóthair nó deic loinge
cruit ar dhroim duine (agus gan é in ann é féin a dhíriú suas); droim (dronn droichid)
ceann de dhá fhaireog ar dhá thaobh an droma
ceann de na cnámha cuara a thagann ón gcnámh droma thart ar dhá thaobh an bhrollaigh mar chliabh cosanta; ceann de na lataí adhmaid i gcabhail báid
ciorcal samhailteach a ghabhann tríd an Mol Thuaidh agus an Mol Theas agus trí aon bhall eile is maith leat ar dhroim an domhain (Gabhann an príomhcheann acu trí Ghreenwich Shasana)
pionna adhmaid a gcastar snáth air agus é á shníomh; seafta rotha etc.; droim gainimh in uiscí taoide; véarsa, rabhcán
slat; banna, fonsa (rotha); stráice, scealp; slat droma, corda droma (sínte ar fhleasc a dhroma); triopall bláthanna
contrártha, droim ar ais (frithbhuille, frithbheart); ain-, an- (frithchléireachas)
talamh íseal idir dhá dhroim tíre nó idir dhá chnoc; log (gleann i ndroim duine, gleann i ndíon tí)
(le hainmhí) gan cnámh droma
droim talún idir dhá chlais i gcuraíocht; droim ar bith atá caol fada (iomaire gainimh, iomaire sliogáin)
strapa le rud a iompar ar an droim leis; stráice éadaigh thart ar an ngualainn chun lámh ghortaithe a cheangal suas
cois, in aice (a dhroim le balla; druid anall liom); buailte ar (dá mbeadh ceirín leis; bhí srian lena theanga); i dtreo (bhí a aghaidh linn, ina luí le gréin; tá súil aige léi); ar feadh (thit sé le haill; thart le bun na gcnoc, ag imeacht le sruth); in éineacht (bhí mé ar scoil leo; ná caith an hata sin leis); i bhfabhar (bhí an t-ádh leis; ar mhaithe liomsa); in aghaidh, chuig (ná bí liom; chuir sé an gadhar leo); ar feadh tréimhse áirithe (le trí lá anois; tá sé anseo le fada); i gcomparáid (chomh buí le hór; i gcomórtas le Seán); de chuid (ní liomsa é; cara liom é sin); ag, i seilbh (an bhfuil do chóta leat?; bhí siúl géar linn); ar aghaidh (abair leat; d'imigh sé leis; isteach libh); le cabhair (daoradh le feall é; léirigh le sampla é); ag leanúint (tá costas, deifir, leis); de thoradh (ar crith le heagla, plódaithe le daoine; tá an donas air le bréaga); chun (le greann a dúirt sé é); i dtuairim (ní dóigh liom é; is beag leis é); chun, le haghaidh (tá siad le pósadh, cad a bhí le rá agam; tá obair le déanamh) le + a4 = lena; le + ar3 = lenar; le + ár2 = lenár
clabhta, sceilp; duine nó ainmhí mór ramhar; cluiche idir bheirt nó idir dhá bheirt ina mbuaileann siad liathróid le raicéid de dhroim líontáin chun a chéile
leathóg agus baill dhearga ina droim
éirí ó thalamh de phreab (léim in airde ar chlaí); éirí, lingeadh, de dhroim ruda (léimfinn claí duit); tuirlingt de phreab (léim anuas de chapall); preabadh, bíogadh (léim sí as a codladh); eitilt (ag léim ó chrann go crann); sciorradh (ag léim ó scéal go scéal)
gortú, goin (lot droma); díobháil (lot tíre, barr); sárú, briseadh (lot rialach)
stiall feola ó dhroim caorach, muice, etc.
tinníocht in íochtar an droma
droim (ar muin capaill); mullach (taisme ar mhuin taisme)
pillín, mata; ceann den dá chliabh iompair ar dhroim asail
ainmhí allta, arracht, reiptíl; ainmhí beag lúbarnaíola gan ghéag gan chnámh droma; cuiteog
leaba a chaitear le chéile de dhroim na huaire
iasc blasta farraige agus stríoca gormghlasa trasna a dhroma agus é ar ghile an airgid faoi, maicréal, murlas
bun an dín a chrochann de dhroim balla nó cruaiche, bundlaoi; ráth, balla timpill
léimneach de dhroim rópa atá á chasadh thart
ainmhí beag mall agus sliogán cornánach ar a dhroim chun sleamhnú isteach ann le linn dainséir; ainmhí den saghas céanna ach é gan sliogán (seilide drúchta)
go dtí an aird thiar (siar go Gaillimh); i leith an chúil (druid siar ón tine; lig sé siar a chluasa; chuaigh sé siar ar a fhocal); i leith an droma (luí, suí, siar); isteach, síos (ól siar é, níos faide siar sa pholl); go dtí am níos luaithe (clog a chur siar; i bhfad siar); iargúlta (baile i bhfad siar); ar athlá (cuireadh siar an cruinniú); gearr (tá na ba siar sa bhainne)
bata caol (slat sailí, slat iascaigh); barra caol miotail; caighdeán tomhais (cén tslat tomhais a bhí agat?); tomhas faid trí troithe; ráille (slat staighre, slat droichid); gunail báid; fleasc (slat draíochta; slat do dhroma)
cnámh leathan thanaí na gualainne ar dhá thaobh an droma
gluaiseacht ar barr uisce nó thíos faoi nó tríd le cabhair na ngéag nó le heití agus eireaball; cumas snámha (níl aon snámh aige); cineál snámha (snámh brollaigh, snámh droma); sní, sleamhnú (eascann ag snámh ar an talamh); máinneáil (ag snámh thart)
