Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
táthaire
táthán
tathant
táthchuid
táthfhéithleann
táthú
tatú
te
té
téac
teach
teacht
teachta
téachtadh
teachtaí
teachtaire
teachtaireacht
téacs
téacsleabhar
téad
téadán
teadhall
téagar
te aid3 le teas nó teocht ard (deoch the, uisce te); brothallach (lá te); a thugann teas (éadach te); géar, garg (piobar te); teasaí, díograiseach (go te sa tóir air); grámhar (tá croí te aici)
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
imshruthú aeir i seomra etc.; triomú go maith le haer te
toradh buí cosúil le buaircín péine a fhásann i dtíortha teo
mála líonta d'aer te nó de ghás a éiríonn in airde sa spéir
nach bhfuil crua (talamh bog); nach bhfuil mórán stró leis (saol bog); nach bhfuil an-ard (glór bog); nach bhfuil an-te (bainne bog); nach bhfuil daingean (greim bog)
fiuchadh; cócaireacht in uisce te, beiriú; bácáil; dó
deoch the déanta as pónairí meilte rósta an chrainn chaife (a fhásann i dtíortha teo); bialann bheag
péacán triomaithe crainn as na tíortha teo a úsáidtear mar spíosra
coimeád; féachaint i ndiaidh (teach, caoirigh, a choinneáil); cothú (bia a choinneáil le duine; deoch a choinneáil te); stóráil (earraí a choinneáil); gan a ligean uait (greim a choinneáil); srianadh (duine a choinneáil i bpríosún); comhlíonadh (an tsaoire, d'fhocal, a choinneáil)
reiptíl mhór chontúirteach atá le fáil thart ar aibhneacha ina lán tíortha teo
éadach bog te olla
íseal i dteocht, gan a bheith te; leamh, gan dúthracht (b'fhuar an fháilte í); neamhthairbheach (tá fuar agat a bheith ag caint); marbh (nuair a bheidh mé fuar); gan a bheith bruite (feoil, ubh, fhuar)
scamall geal a éiríonn as uisce beirithe; toit ag éirí cosúil le gal as sop lasta nó tobac etc. (gal tobac, gal soip); puth the ghaoithe; fiuchadh fola, teas troda, crógacht; éileamh (tá an-ghal ar mhuca); taom, racht (gal tinnis)
foinse nádúrtha a bhrúchtann uisce te agus gal
cur roc nó pléataí in éadach le hiarann te
cócaireacht ar ghreille the
a bhainfeadh preab asat toisc é a theacht gan choinne, a chuirfeadh iontas ort; strainséartha (tá an obair iontach aige go fóill); maith, breá, nótáilte (d'éirigh go hiontach leis); an- (tá sé iontach te)
bia te bricfeasta déanta le min agus uisce nó bainne
fiabhras a tharraingíonn muiscítí ar dhaoine i dtíortha teo
toradh súmhar milis agus craiceann buí air a fhásann i dtíortha teo; an deoch a bhaintear as an oráiste
crann ard i dtíortha teo agus duilleoga móra cosúil le fean air
císte an-tanaí a fhriochtar ar phanna agus a itear te
bog, gan a bheith te; leamh, fuarchúiseach
éan dea-dhathach gleoite ó na tíortha teo. Coinnítear mar pheataí iad agus tig leo aithris a dhéanamh ar chaint an duine
púdar spíosra agus blas te air a úsáidtear mar leasú ar bhia
bia te don bhricfeasta déanta as min choirce agus uisce nó bainne; abar, ciseach (tá sé ina phraiseach agat)
píopa nó gléasra eile chun seomra a théamh le leictreachas, uisce te nó gal; cuid de charr a choinníonn uisce leis an inneall a fhuarú
síolta gráin a fhásann i dtíortha teo agus a itear mar bhia ar fud an domhain
an séasúr is teo den bhliain, Meitheamh, Iúil is Lúnasa sa chuid seo den domhan
fréamh planda as na trópaicí agus blas te spíosrach air
deoch a dhéantar le huisce te a dhoirteadh ar dhuilleoga triomaithe an phlanda tae; béile a n-óltar tae leis (tae an tráthnóna)
éirí te nó a dhéanamh te; teas, teocht (níl teas ná téamh sa tine sin)
bail an ruda atá te, teocht (teas na gréine, na tine); brothall (teas an tsamhraidh); díograis, paisean (teas crábhaidh, ceana, grá)
te; díograiseach, paiseanta; fiabhrasach; lasánta, taghdach (duine teasaí; caint theasaí)
te
te, sócúlach, compordach, ceanúil ar theas agus chompord; bog, leice
na tíortha teo sna réigiúin sin
