Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
tearc
tearcamas
téarma
téarmaíocht
tearmann
téarnamh
téarnamhach
teas
teasaí
teasargan
teascadh
teascán
teasdíonadh
teaspach
teastáil
teastas
teastúil
téatar
teibí
teicneoir
teicneolaí
teicníocht
teicniúil
teas fir3 bail an ruda atá te, teocht (teas na gréine, na tine); brothall (teas an tsamhraidh); díograis, paisean (teas crábhaidh, ceana, grá)
RELATED MATCHES
IN AN FOCLÓIR BEAG
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
teas cúplála ar mhadra
rialú ar ghlaine agus ar theas an aeir i bhfoirgneamh nó i ngléas taistil
staid an atmaisféir (teas, fuacht, grian, fearthainn, etc.); (aimsir mhaith, drochaimsir); am, ré nó tréimhse; tráth den bhliain (aimsir na Nollag); tréimhse sheirbhíse le duine eile (in, ar, aimsir ag); foirm den bhriathar a léiríonn an gníomh a bheith láithreach, caite nó fáistineach, etc. (tá, bhí, beidh; cuireann, chuir, cuirfidh)
líne réadach nó shamhailteach trí lár ruda a gcasann an rud uirthi, mar shampla casann an domhan ar an ais atá idir an Mol Thuaidh agus an Mol Theas
éan mór fadsciathánach as farraigí an domhain theas
na deora a thagann amach tríd an gcraiceann le teas nó le saothar
ón aird theas
ag an Mol Theas nó thart air
teas aintréan
i do bheatha, ar an saol; a bhfuil brí nó teas nó cumhacht ann (sreang bheo, aibhleog bheo, bolcán beo); beoga
brat tiubh olla ar leaba chun teasa
ábhar tine nó teasa ar nós gual nó móin nó ola nó gás
teas marbh san aimsir; teaspach
teas; rais ar chraiceann; clúmh beag ar bharr éadaigh, cairpéid etc.; cúr toinne
tomhas teasa, go háirithe maidir le feabhas bianna éagsúla chun teas nó fuinneamh a thabhairt don chorp
meath, meathlú, dul in olcas (claochlú aimsire); athrú go bunúsach (teas a chlaochlú go fuinneamh)
gual agus an gás bainte as le teas an-ard
tarchur teasa nó srutha leictreachais
gléas tarchurtha teasa etc.
go dtí an aird theas
inneall ina n-adhntar ola le teas a ghintear de bharr brú (seachas le haithinne)
íonú a dhéanamh ar leacht trí ghal a dhéanamh ar dtús de le teas agus ansin an ghal a fhuarú chun leacht a dhéanamh ar ais di (is mar sin a dhéantar fuisce agus poitín); ligean do leacht titim ina bhraonta
teas staile ar láir chapaill nó asail
ciorcal samhailteach a ghabhann tríd an Mol Thuaidh agus an Mol Theas agus trí aon bhall eile is maith leat ar dhroim an domhain (Gabhann an príomhcheann acu trí Ghreenwich Shasana)
eolaíocht fhisiciúil, brainse den eolaíocht a dhéileálann le cúrsaí fuinnimh ar nós teas, solas, fuaim, maighnéadachas agus leictreachas
teallach iata cosúil le hoigheann an-mhór ina gcruthaítear teas éachtach
scamall geal a éiríonn as uisce beirithe; toit ag éirí cosúil le gal as sop lasta nó tobac etc. (gal tobac, gal soip); puth the ghaoithe; fiuchadh fola, teas troda, crógacht; éileamh (tá an-ghal ar mhuca); taom, racht (gal tinnis)
substaint i bhfoirm gaile a úsáidtear le haghaidh teasa nó cócaireachta (gás guail mar shampla) (Tá gáis eile ann a mhaolaíonn pian agus tuilleadh atá nimhneach)
teas a thugann an t-éan do na huibheacha leis na héin óga a thabhairt amach; othras, teas lasánta (gor i gcneá)
gléas le héin óga a thabhairt amach le teas saorga gan gor ó chearc
an corpán spéire a thugann teas agus solas sa lá dúinn
an taobh thiar theas
clúdach nó deighilt le stuif (rubar nó plaisteach mar shampla) nach ligeann teas nó leictreachas tríd (Bíonn sreanga leictreachais inslithe)
earc mór crainn atá le fáil i dtrópaicí Mheiriceá Láir agus Theas
taobh theas
ainmhí as Meiriceá Theas i gcósúlacht an chamaill ach gan aon chruit air
leacht a dhéanamh de rud, rud a imeacht ina leacht, le teas (im a leá, sneachta ag leá); maolú, bogadh (leáfadh sé do chroí); imeacht as, scaipeadh (leáigh mo mhisneach, mo chuid airgid)
fuinneamh dofheicthe a úsáidtear chun solas agus teas agus cumhacht innealra a chruthú
lasadh in aghaidh duine le teas, fearg, náire etc.; niamh sholais
ciorcal samhailteach timpeall an domhain leath slí idir an Mol Thuaidh agus an Mol Theas
lár rotha as a dtagann na spócaí agus a bhfuil an t-aiseal sáite ann; fearsaid, seafta (mol muilinn); barr cruinn (mol uibhe); an ceann thuaidh nó theas d'ais rothlaithe an domhain (an Mol Thuaidh, an Mol Theas)
tachtadh (múchta ag teas, ag slaghdán); cur as, cur amach (mhúch sé an tine); cosc (múchfaidh sé sin do thart); cosc anála de cheal aeir (bá is múchadh ort!); suncáil (múchta i bhfiacha); maolú (glór múchta); coinneáil siar (deora a mhúchadh); asma (tá an múchadh ag cur air)
ceann de na snáithíní go léir sa chorp a thugann mothúcháin (teas, fuacht, pian, mar shampla) ó gach cuid den chorp go dtí an inchinn agus a iompraíonn teachtaireachtaí ar ais a chuireann gníomh i bhfeidhm
ag tosú ag (ó thús go deireadh; ón taobh eile anall); a thagann as (duine ó Thrá Lí); de (d'fhógair sé ón altóir é); idir (míle ó chéile, i bhfad ón áit); ag teacht as (teas ón tine; cabhair ó Dhia); foinse (ó chroí nó ó bhéal; ná creid uaidh é); fáth, cúis (sáraithe ón lá, buí ó theas na gréine); díth (airím uaim é); gá (cad tá uait); leanúnachas (ó lá go lá, ó cheann ceann na tíre); ón uair a (ó bhí tú anseo cheana); mar gheall ar (ó tharla gur mar sin atá; ós agat atá an ceart) ó + an = ón; ó + a4 = óna; ó + is = ós; ó + ar3 = ónar; ó + ár2 = ónár
an taobh thoir theas
pióg; meascán de phlúr, uisce agus saill, rollta amach agus bácáilte go ndéanann an teas crústa de ar phióga etc.
gathanna teasa nó solais a chur amach; scaipeadh amach gach treo ó lárphointe éigin
gathach, a scaipeann teas nó solais ina ghathanna; eagraithe ina ghathanna nó ina spící agus iad ag teacht ó aon lárphointe amháin
teas reithe ar chaora
scalladh; ciapadh, cúradh (tá mo chroí scólta acu); (le hadhmad) lúbadh, stangadh, scoilteadh le teas etc.
