Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
dearmadach
dearna
dearnáil
dearóil
dearscnaitheach
deartháir
dearthóir
deas
deasagán
deasbhord
deasc
deasca
deascabháil
deascán
deaschaint
deasghnáth
deaslabhra
deaslámh
deaslámhach
deasóg
deastógáil
deasú
deatach
deas could be a grammatical form of:
eas »
deas1 ainmfh (in abairt) ► ó dheas go dtí an aird theas
deas2 ainmfh (in abairt) ► de dheas, i ndeas, do in aice (le)
deas3 aid1 ar an taobh eile ó chlé
deas4 aid (in abairt) ► deas (do) gairid (do)
deas5 aid álainn; ábalta go maith (bheith deas ar rud a dhéanamh); maith (ba dheas liom labhairt leat); (go searbhasach) (tá sé go deas agat!)
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
deis, caoi
an-deas, aoibhinn, gleoite
ceangal, cuibhreach; banna, urrús; buntáiste, deis
deas le cloisteáil, ceolmhar
faoi bhláth; néata, deas
deas le hithe nó le hól; ráite go deas (caint bhlasta); ag obair go deas (tá an speal ag baint go blasta)
rud deas daite a fhásann ar phlanda (agus a dtagann toradh nó pór as); barr áilleachta (bláth na hóige); rathúnas (go gcuire Dia bláth ort)
cuimilt nó cíoradh ruda lena dhéanamh deas mín
sodar deas réidh
buille siúil, oibre, etc., deas réidh
teagmháil nó cumarsáid nó aithne phearsanta; muintearas (idir dhaoine, náisiúin etc.); aithne a chur ar dhuine nó a bheith deas leis (duine a chaidreamh)
rud nó focail a deirtear; labhairt; guth (d'aithin mé a chaint); abairt, rá (tá cainteanna deasa aige); comhrá (dul chun cainte le duine); aitheasc; óráid (cé a thug an chaint aréir?); ráiteas (is é do chaint féin é); ráfla, iomrá (níl ann ach caint; caint san aer)
an-chúram, pointeáilteacht; deise
deas; néata, gleoite
slí, bealach (cén chaoi a ndéanfaidh mé é?); deis, seans (dá bhfaighinn caoi air); bail, riocht (cén chaoi a bhfuil tú? cuir caoi air sin dom)
séimh, deas; álainn
aon rud atá ceaptha nó cumtha go deas; dhá phíosa aráin agus bia éigin eile eatarthu
níos aclaí leis an lámh chlé ná leis an lámh dheas; tútach, liobarnach
ciotóg; an taobh den chorp ar a mbíonn an lámh lú scil, etc. i gcás fhormhór ndaoine (ar do chlé, deas agus clé)
oiriúnacht; áis, deis; iontas; fearas; trealamh, troscán
rudaí a chur ag obair nó in oiriúint go deas le chéile
ceirtlín, beart, ribín snaidhmthe go deas ar ghruaig
bréagán nó féirín deas, áilleagán
an taobh deas de bhord loinge agus tú ag breathnú chun cinn
an lámh dheas
an lámh dheas nó dorn na láimhe deise; buille de dheasóg
taobh deas, taobh na láimhe deise; áit chuí (ar dheis na gréine); caoi, seans (ar rud a dhéanamh); dea-ord nó buntáiste; bailchríoch
an taobh ó dheas
bail an ruda atá deas; feisteas breá
taobh na láimhe deise; ar aon treo le gluaiseacht lámha cloig nó le himeacht na gréine (casadh deiseal, ar deiseal)
agus a aghaidh ó dheas; grianmhar
sampla, léiriú; slacht, néatacht; áille, deise; ortha, geis
nádúrtha, dúchasach (ba dhual athar dó a bheith deas); oiriúnach (an áit is dual duit); i ndán nó beartaithe (do dhuine) (is dual dúinn uile an bás)
sciathán éin; earróg éisc; sciathán páirtí pholaitiúil (eite dheas, chlé)
preab; ruaig gan choinne; caoi nó deis
buntáiste; deis, oscailt (faill a fháil ar dhuine); am, achar (dá mbeadh faill agam é a dhéanamh)
éan beag a itheann feithidí, sciatháin fhada bhioracha air agus eireaball gabhlógach (Tá cáil uirthi as a heitilt dheas agus as an achar fada a théann sí ar imirce)
colm gleoite fiáin a dhéanann durdáil dheas
fuacht beag deas, úire aeir
fuacht beag deas ann; (le haer) friseáilte
go fóill, le teacht (tá sé luath fós, déanfaidh sé fós é); arís, chomh maith leis sin (agus ceann eile fós, níos deise fós); mar sin féin (ach fós, ní hé féin a dúirt é)
cur ag fás, tosú ar fhás; socrú síos (fréamhú in áit; gaoth ag fréamhú ó dheas); teacht (ó)(fréamhú ó dhea-dhaoine)
cnó mór blasta a bhfuil blaosc bhuí air ar dhéanamh báid (Déantar troscán an-deas as adhmad an chrainn ghallchnó)
áis nó uirlis (gléas ceoil, gléas tógála); deis, dóigh (gléas beatha); ord, eagar, caoi cheart (rud a chur i ngléas); éadach, feisteas (cuir gléas ort féin); an príomhnóta i bpíosa ceoil
an-deas ar fad, néata, álainn
am nó trath nó séasúr ceart, deis oiriúnach
pléisiúrtha, muinteartha, deas
paiste deas leibhéalta; paiste féarmhar (ar thaobh cnoic)
i dtreo (i leith na láimhe deise); i bhfabhar (i mo leith nó i m'éadan); thar ceann, ar son (paidir i leith na marbh); i muinín (dul i leith Dé); in aghaidh, i gcoinne (chuir sé bréag i mo leith); anseo, abhus, go dtí seo (tar i leith anseo; ó shin i leith)
rud deas a rá nó a deirtear faoi dhuine nó faoi rud (mol an óige, bhí moladh mór acu air); móradh (ag moladh Dé, moladh le Dia); comhairliú (mhol mé dó é a dhéanamh); cur chun tosaigh le haghaidh díospóireachta (rún a mholadh); breithiúnas (fágaim faoi do mholadh féin é); caint nó salm molta (moladh mairbh); aontú (ní raibh sé ach ag moladh leat)
