Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
ursal
úrscéal
úrshaillte
urthosach
urú
úrú
ús
úsáid
úsaire
úsc
úscadh
úscra
úspaire
úspánta
uspóg
útamáil
úth
vacsaín
vacsaíniú
vaidhtéir
vaighid
vaigín
vaimpír
úsáid bain2 feidhm (rud a chur in úsáid, chun úsáide; tá mo lámh as úsáid); caitheamh (bia a úsáid); íde, cóireáil (is olc an úsáid a thug siad don leanbh) ► úsáideach aid1 ► úsáideoir fir3 ► úsáidí bain4
TORTHAÍ GAOLMHARA
SAN FHOCLÓIR BEAG
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
furasta a úsáid; gar do láimh; (le duine) garúil, deaslámhach
rath (bail ó Dhia ar an obair); cóir cheart (chuir sí bail ar a gruaig); an chaoi a bhfuil rud nó duine (cén bhail atá ort?); cóir, úsáid (an bhail a thug sé ar a leabhar)
bheith gléasta i (éadach, bróga, a chaitheamh); ithe, slogadh (bia, deoch, cógas, a chaitheamh); úsáid (snaois, tobac, a chaitheamh); diomailt, ídiú (ag caitheamh airgid, na haimsire); teilgean, radadh (cloch, dorú, a chaitheamh); scoitheadh, gearradh (léim a chaitheamh, cúinne a chaitheamh); druidim (ag caitheamh ó thuaidh); iallach (cé a chuirfidh an caitheamh orm?); briathar cúnta, á úsáid le briathra eile le riachtanas nó dualgas a léiriú (caithfimid a bheith sa bhaile faoin oíche; caithfear an t-airgead a fháil ar ais)
carráiste oscailte dhá roth agus capa(i)ll á tharraingt, a d'úsáidtí fadó chun cogaidh nó ráis
plaisteach a d'úsáidtí mar ábhar scannáin
airgead a íoctar as úsáid maoine duine eile, a theach nó a charr mar shampla; cáin; luach (cíos an tobac)
leacht gan dath a d'úsáidtí roimhe seo leis an gcorp a bhodhrú i gcomhair obráide
caint os íseal leis an anáil agus na beola gan an guth a úsáid
cóir leighis; cóir, úsáid, íde
fás mór ard a bhfuil stoc is géaga is duilleoga air; polla, cuaille (crann loinge, crann brataí); lámh, stoc (crann spáide, crann speile); seafta, bíoma (crann deirice); fráma, déantús adhmaid (crann na páise, crann tógála); giota adhmaid a d'úsáidtí i gcrannchur (cuirimis ar chrainn é; ar mo chrann atá sé); adhmad (cos chrainn, saor crainn)
cur chomh fada le (daoine a chur chun boird); cur os comhair (cuir chuige an t-arán); úsáid le haghaidh (cuir chun tairbhe duit féin é); tabhairt faoi (cur chun oibre)
drochstaid; mí-úsáid; droch-chríoch
fás nó caonach cloch a d'úsáidtí chun dathaithe
déileáil, trádáil; úsáid, buntáiste (ní thig liom aon earraíocht a bhaint as)
an t-aer íonghlan os cionn na scamall; leacht soghalaithe gan dath a d'úsáidtí mar ainéistéiseach
úsáid, seirbhís; gnó, diúité, obair (tá sé in aois feidhme); éifeacht (an dlí a chur i bhfeidhm); iarracht (feidhm a thabhairt ar rud); gaisce, aicsean (fear feidhme); gá, riachtanas (an rud atá d'fheidhm ort, níl feidhm dom a rá)
úsáid, seirbhís; oifig; post, slí bheatha
roth roithleáin a choinníonn bád ó longadán agus is féidir a úsáid mar chompás
úsáid na nguaillí chun duine a chur as do bhealach
fuaim a dhéantar gan úsáid a bhaint as an teanga ná na fiacla ná na beola (is é sin, gan chonsan) ar nós a, e, i, o, u, gearr nó fada, á n-úsáid leo féin nó le chéile chun fuaim a léiriú
caitheamh (bia, éadaigh, etc.); scrios, mí-úsáid
drochíde, mí-úsáid, lot, milleadh
ionramháil leis na lámha (claíomh a láimhsiú); mí-úsáid (thug sé iarraidh mé a láimhsiú)
brainse eolaíochta bunaithe ar úsáid leictreon
an inchinn a úsáid le rud a dhéanamh mar is ceart; cuimhneamh, smaoineamh
píosa adhmaid is féidir a úsáid mar bhata nó mar thaca nó mar phost; adhmad (cos mhaide, céachta maide)
gan a bheith beo, imithe den saol; gan bheocht gan bhrí (tá an intinn marbh ann); ina stad (uisce marbh); gan úsáid (airgead marbh); gan ghéire (pian mharbh); lag, balbh (fuaim mharbh)
droch- (mí-ádh, míbhéas, míchuma, míghníomh, mí-iompar, mí-úsáid); cearr, contráilte (mílitriú, míthuairisc); neamh- (míchothrom, mídhílis, mífholláin)
aon rud sa talamh is féidir a thochailt agus a úsáid (mar shampla, ór, iarann, gual, clocha lómhara)
úsáid, imirt (arm etc.); seift, plean; gníomh; gail, gaisce; inmhe, aois fir (teacht in oirbheart)
giolcach a d'úsáideadh Éigiptigh agus daoine eile fadó chun cineál páipéir scríbhneoireachta a dhéanamh
foghlamtha ó chleachtadh (eolas praiticiúil murab ionann is eolas teoiriciúil); feidhmiúil, fóinteach, in úsáid
úsáid na hintleachta le rudaí a oibriú amach
ciumhais de lása nó d'éadach tanaí eile, é cruinnithe ar thaobh amháin de agus á úsáid mar ornáid ar éadach eile, ar chuirtíní etc.
cuid de ghoile caorach nó bó á úsáid mar bhia, tríopas
mí-úsáid ar rud nó áit bheannaithe, ar nós briseadh isteach in eaglais agus rudaí beannaithe a ghoid nó a bhriseadh
gadhar láidir téagartha agus ceann mór air, a d'úsáidtí chun tairbh a ghríosú
mí-úsáid, diomailt (bia, airgead, etc. a chur, ag dul, i vásta)
