Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
caite
cáiteach
caiteachas
caiteoir
cáith
caitheach
cáitheadh
caitheamh
caithis
cáithne
caithreáil
caithréim
caithriú
Caitliceach
Caitliceachas
cál
caladh
calafort
calán
calaois
calar
calc
calcadh
Seans gur foirm é caitheamh de:
caith »
caitheamh fir1 bheith gléasta i (éadach, bróga, a chaitheamh); ithe, slogadh (bia, deoch, cógas, a chaitheamh); úsáid (snaois, tobac, a chaitheamh); diomailt, ídiú (ag caitheamh airgid, na haimsire); teilgean, radadh (cloch, dorú, a chaitheamh); scoitheadh, gearradh (léim a chaitheamh, cúinne a chaitheamh); druidim (ag caitheamh ó thuaidh); iallach (cé a chuirfidh an caitheamh orm?); briathar cúnta, á úsáid le briathra eile le riachtanas nó dualgas a léiriú (caithfimid a bheith sa bhaile faoin oíche; caithfear an t-airgead a fháil ar ais) ► i gcaitheamh i rith, le linn ► caitheamh aimsire cluiche, obair, etc. a chuidíonn le duine an aimsir a mheilt nó a chur thart ► caitheamh aníos urlacan ► caitheamh ar cur (isteach) ar ► caitheamh le cóir a chur ar ► caitheamh siar slogadh, ól, ithe ► caitheamh suas tabhairt suas
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
duine atá i ndaorghreim ag drochnós (ar nós caitheamh drugaí, etc.)
an bhliain seo caite
= a5 san aimsir chaite
= an2 san aimsir chaite agus sa choinníollach (ar bhris sí é? ar mhaith leat é?)
an oíche atá díreach caite
arís, den dara huair (athdhéanamh); sean-, caite, iar- (athbhall); arís eile (ráite agus athráite)
éadach atá caite i leataobh
(le hearra ar bith) caite cheana, gan a bheith nua
caitheamh liathróide os cionn láimhe nó á rolladh ar an talamh chun na sprice
cúlchaint, caitheamh anuas ar dhaoine; ábhar imní
caitheamh (díslí etc.); seift, plean; rud a dhéantar, gníomh
rud a dhíriú lena chaitheamh; pleanáil
caitheamh; hapáil (liathróid a bhocáil)
cuartaíocht i dtithe mar chaitheamh aimsire
seanhata caite
caitheamh anonn is anall
tugtha do chaitheamh airgid, rabairneach, vástúil
costasach; caite, lochtach; easnamhach
plean a léiríonn conas atá airgead na bliana le caitheamh ag an stát
caitheamh déanta ar (éadach, airgead, caite); snoite, lom (críon caite); gafa thart, imithe (an tseachtain seo caite)
caitheamh airgid; airgead caite
tugtha do bheith ag caitheamh, don chaiteachas
scríobadh, glanadh (díog a chartadh); leasú, coirtiú (leathar a chartadh); caitheamh, scuabadh (cartadh i dtír iad)
ní chan an leagan de cha roimh ghuta nó f a leanann guta é char an leagan de cha roimh an aimsir chaite
casadh (cor i mbóthar, i rópa, cor a bhaint as giorria); corraí (gan chor); babhta (cor iomrascála); caitheamh amach (cor lín); cás (cora crua an tsaoil, cad is cor dó?); camhrú (tá cor sa bhainne, san fheoil); (le ceol, rince) ríl (cor ochtair, cor na sióg); ord (as cor)
gabhlóg adhmaid agus sreang leaistice as gach beann de chun clocha beaga a chaitheamh leis
an craiceann crua ar chíste, screamh; brat crua (crústa seaca); caitheamh, buille (crústa de chloch, de dhorn)
caitheamh cloch
páirt, roinnt (déan trí chuid de); cion duine amháin (sin é do chuid de; mo chuid éadaigh; iníon dá chuid); ábhar (tá cuid súl inti, ní cuid iontais é); bia, beatha (do chuid a chaitheamh; ag tuilleamh a choda)
gasra daoine le chéile, comhluadar (i gcuideachta duine; is breá an chuideachta iad); greann, spórt, caitheamh aimsire (déanfaidh sé cuideachta dúinn); comhlacht gnó
cúnamh, cabhrú; cabhair; tacú (cuidiú le rún); cúiteamh, aisíoc (cuideofar leat ag baile); scaipeadh, caitheamh (chuidigh sé leis an airgead)
leagan síolta sa talamh (coirce a chur); saothrú talún (gort a chur); leagan rudaí ina n-áit (cur tuí, cur gaistí; cuir ansin é); lorg (eolas, tuairisc, a chur); caitheamh (chuir sé míle ó bhaile é; chuir sé a shaol go hainnis); seoladh chun bealaigh (teachtaire, litir, a chur; cuir abhaile é); sileadh, doirteadh (ag cur fearthainne; allas, fuil, a chur); sceitheadh (na crainn ag cur an duilliúir)
síneadh amach, nochtadh (do theanga a chur amach); díbirt (cuir amach as an teach iad); lainseáil (bád a chur amach); fógairt (ná cuir amach an scéal sin orm); doirteadh amach (cuir amach an tae); tomhas, freagairt (cuir amach seo dom); aiseag, caitheamh amach
caitheamh (chuir sé isteach a théarma); lorg (cur isteach ar phost); teacht salach ar (ná bí ag cur isteach orm)
sábháil (airgead a chur tharat); doirteadh (pota ag cur thairis); síorchaint (tá sí ag cur thairsti ó mhaidin); casadh (roth, long, a chur thart); roinnt (deoch a chur thart); caitheamh, meilt (an lá a chur thart)
caitheamh amach as tír nó as áit (díbríodh as Éirinn iad)
cur amach, caitheamh amach, scaipeadh; fearadh
cur amú, caitheamh go rabairneach (diomailt ama, diomailt airgid)
caitheamh, teilgean, scaoileadh (ar nós piléar nó saighead)
mír bhriathartha a léiríonn an aimsir chaite (d'ith sé agus d'ól sé a dhóthain)
leacht a ligean amach as árthach nó a ligean isteach in árthach eile; sileadh (ag doirteadh deor, fearthainne); ligean do leacht sceitheadh nó titim; caitheamh (dhoirt sé a neart)
caitheamh spréach, glioscarnach
fáil réidh le rud, caitheamh síos; earraí spártha a chaitheamh ar mhargaí iasachta faoi bhun a luacha
breith nó rialú a tugadh san am atá caite agus a thógtar mar shampla nuair a bhíonn a leithéid i gceist arís
siamsa, caitheamh aimsire; amaidí
éirí fuar nó a dhéanamh fuar; faoiseamh (ó phian etc.); dul in éag (lig don scéal fuarú; fuarú ceana); caitheamh (ag fuarú na haimsire)
a úsáidtear le briathra i gcaint indíreach (gur ina ionad san aimsir chaite)(deir sé go bhfuil ocras air, fan go bhfeicfidh mé, b'fhada liom go mbeadh sé déanta agam)
bileoga etc., phlanda cnáibe na hIndia a chuirfeadh meisce ort ar iad a chogaint nó a chaitheamh
éigean, caitheamh (a chuirtear ar dhuine rud a dhéanamh)
caitheamh (bia, éadaigh, etc.); scrios, mí-úsáid
