Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
beo
beochan
beocht
beoga
beoir
beola
beostoc
bheith
bhuel
bhur
bia
biabhóg
biachlár
biaiste
bialann
biamhar
bián
bianna
biata
biatach
biatachas
biatas
Seans gur foirm é bheadh de:
bí »
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
spíce d'aol silte agus é cruaite arís a bheadh sáite aníos as an urlár in uaimh
spíce d'aol silte, agus é cruaite arís, a bheadh crochta anuas as an díon in uaimh
mar a bheadh smig faoi smig
preabarnach mar a bheadh ar chneá
géag chaol a bheadh ag fás as íochtar planda nó crainn; ógánach caol ard
mar a bheadh cara leat, muinteartha
cruach rudaí i mullach a chéile mar a bheadh clocha nó cré; moll, cnap, cúil
gairbhe sa ghlór mar a bheadh le slaghdán; gruaim, brón
taisteal timpeall mar a bheadh i gciorcal (tá sé ar a chiorcad); rian srutha leictreachais
mothú mar a bheadh drithlíní ag rith tríd an bhfuil, griofadach
croitheadh ar fud an choirp mar a bheadh le fuacht, eagla etc.
rud ar aon déanamh le + nó x; fráma mór adhmaid a gcrochtaí duine a bheadh daortha air fadó; siombail an chreidimh Chríostaí; angar, pionós (na crosa atá i ndán dúinn); cosc, bac (cros a chur in éadan ruda); dochar, millteanas (páistí ag déanamh cros)
cineál de phéist bheag a thagann i bhfeoil nó i gcáis a bheadh ag lobhadh
cás leathair le haghaidh piostail, a chaitear ar chrios nó a bheadh greamaithe de dhiallait
liodán cainte agus é mar a bheadh sé de ghlanmheabhair
comhla ar insí ar féidir í a oscailt agus a dhúnadh i dteach nó i seomra nó i gcupard; an oscailt ina bhfuil an chomhla; (sheas sé sa doras); oscailt, mar a bheadh ar chneá
gléas ceoil cruinn atá folamh istigh ann agus é déanta mar a bheadh fráma agus craiceann sínte teann air agus a bhuailtear le bataí; aon ní atá ar dhéanamh druma (druma coscáin; druma ola)
sos mar a bheadh idir dhá chith; sos ó obair, faoiseamh; idirlinn, achar
fearg a bheith ort le duine; droch-chuma a bheith ar spéir, aimsir etc.; dearg, greadta (mar a bheadh cneá)
teorainn (dul thar fóir le rud); ciumhais atá tógtha go slachtmhar (mar a bheadh ar chruach nó stáca)
éan a bheadh ag giolcadh
gléas nó snas mar a bheadh i ngloine, i leathar etc.
(atá) le moladh; a bheadh ceart nó maith le déanamh
ball éadaigh mar a bheadh blús is beilt air a théann síos go dtí na glúine; ainm ar bhaill éadaigh éagsúla
leadradh; daoradh agus cur chun báis gan triail, go háirithe ag slua daoine bheadh corraithe go mór ag coir
sraith achainíocha a úsáidtear i seirbhísí eaglasta nó mar eireaball leis an gCoróin Mhuire; aon ní a bheadh de ghlanmheabhair ag duine (tá sé ina liodán aige)
mírún, mioscais, droch-chroí; (le cneá, créacht) díth nó dochar (a bheadh ina thrúig bháis)
is trua (an té) (is mairg a bheadh ag súil leis)
mar a bheadh míorúilt ann, iontach
caint fhada ó dhuine aonair (agus é mar a bheadh sé ag caint leis féin)
ach (cad a bheadh romham ná asal, cé a bheadh ann ná Seán)
mar a bheadh namhaid leat nó agat, nimhneach
spás iata, mar a bheadh i sorn, chun rósta nó bácála
éan mór agus cleití eireabaill áille air a thig leis a oscailt amach mar a bheadh fean ann; cailín péacach
clabaire, duine béalscaoilte; duine beathaithe a bheadh cineál ainnis ann féin
glór mar a bheadh ag leite agus í ag fiuchadh
bíomaí nó plainc adhmaid ceangailte dá chéile mar a bheadh urlár ag snámh ar uisce
carn sneachta a bheadh síobtha ag an ngaoth
duine fada caol a bheadh marbhánta ann féin
galar a thagann le heaspa torthaí agus glasraí friseáilte (Thagadh scorbach fadó ar mhairnéalaigh a bheadh rófhada ar an bhfarraige)
gléas gearrtha mar a bheadh dhá lann greamaithe le chéile ina lár
súil bheag; boilgeog nó súileog mar a bheadh ar bharr anraith, leanna etc.
(le briathar) den mhodh a luann rud mar fhíric agus ní mar a shamhlaítear don chainteoir nó mar ba mhaith leis a bheadh
mar a bheadh tiarna ann, máistriúil; ceannasach, údarásach; dána, teanntásach
mangaisíní; rudaí a bheadh caite i leataobh
saothar liteartha i bhfoirm scéil a bheadh bunaithe ar fhicsean seachas ar fhíricí
fear a sheasann le fear a bheadh ag pósadh; garda cósta
