Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
féaránach
fearann
fearannas
fearas
fearastúil
fearb
fearchat
fearg
feargach
feargú
féarmhar
fearnóg
fearsaid
feart
fearthainn
feartlaoi
fearúil
féarúil
feasach
feascar
féasóg
féasrach
feasta
fearg bain2 tonn oilc faoi rud nach dtaitníonn leat; greadadh (mar a thagann i gcneá)
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
céannacht duine nó ruda a bheith agat toisc gur bhuail tú leis cheana; aitheantas a thabhairt do (ní aithníonn sé a ghaolta feasta); idirdhealú (aithint idir an mhaith agus an t-olc); brath, mothú (d'aithin sé go raibh fearg orm)
fraoch feirge, straidhn bhuile
gáir, scread, liú goil nó feirge
fáscadh nó luí ar rud (cnaipe a bhrú; brúigh síos sa mhála é); sá romhat nó uait (brúigh isteach an doras); plód (brú mór daoine); mionú le meáchan nó le buillí (prátaí a bhrú); tathant (ag brú dí ar dhuine); srianadh (brúigh fút an fhearg)
saobhadh céille, mearadh, mire (buile feirge; fear buile)
ciúnú, maolú (páistí, fearg a cheansú); smachtú (capall a cheansú)
húda; cába, clóca; faighneog; colg feirge, círín (chuaigh siad i gcochall a chéile); líon nó eangach i bhfoirm póca chun iasc a thabhairt isteach
rinn claímh; féasóg a fhásann ar dhias eorna; buile, fearg (tháinig colg air)
fíoch feirge; craos, cíocras (confadh ocrais, confadh chun feola); drochghalar inchinne a thagann ar mhadraí agus ar ainmhithe eile agus a thig leis an duine a thógáil uathu má bhaineann siad greim as
duine a ghriogadh nó a chiapadh le magadh nó a bheith ag priocadh air nó fearg bheag a chur air leis an iomarca ceisteanna etc. (cráite ag an saol; is mór an crá croí é); brón (mo chreach is mo chrá)
fearg an-mhór ar fad, fíoch feirge
dánacht, crógacht; fearg, mire
fearg, díoltas
stuaic, stainc, fearg; giodam
duibhe, dorchacht; scamallacht, scáth; cuma ghruama, scaimh (duifean feirge)
(le miotal) téamh, goradh, cruachan; (le duine) miotal, sprid; dúthracht, fuinneamh; mianach feirge
fearg a bheith ort le duine; droch-chuma a bheith ar spéir, aimsir etc.; dearg, greadta (mar a bheadh cneá)
babhta feirge, stuaic, stainc
rith le brothall; imeacht le haer an tsaoil; corraíl; sciuird, taom feirge
faltanas; fearg, straidhn mhór
beiriú; leacht a théamh go n-éiríonn sé ina ghal; brúchtadh (fiuchadh feirge, fiuchadh foinn)
fearg nimhneach, fíoch, fiúnach (feirge), colg
fraoch feirge, fiúir
chun, le hintinn (d'fhonn fearg a chur air, d'fhonn is go dtiocfainn)
fearg, fíoch
saolú; péacadh, fás (geamhar ag giniúint); déanamh clainne; táirgeadh (gineann fearg fíoch); tús gine (giniúint in ubh)
tógáil nó fáil (ghlac sé mo thoise; bronntanas a ghlacadh; glacadh isteach sa rang iad); a thógáil ort féin (freagracht a ghlacadh; laethanta saoire a ghlacadh); tógáil, aireachtáil (fearg, misneach, a ghlacadh); faomhadh (glacaim le d'fhocal); cur suas le (ní ghlacfainn leis sin uaidh); a theacht ar, gabháil (ghlac dúil sa bhia é)
nimh, nimhiúlacht, nimhneachas (goimh i gcneá, goimh i gcaint, goimh fuachta); olc, fearg (bhí goimh air chugam); craos, airc (goimh chun tobac)
ciapadh, crá duine le rud; saighdeadh (á ghriogadh chun feirge)
casadh, tiontú (do cheann a iompú); an taobh isteach amach nó an taobh síos suas a thabhairt de rud; cur nó coinneáil uait (fearg a iompú); filleadh (d'iompaigh an slaghdán orm); athrú (d'iompaigh sé bán, ina Chríostaí); camhrú, imeacht géar, searbh (tá an fheoil, an bainne, iompaithe)
tógáil anuas (brat, fuinneog, a ísliú); teacht anuas (ísliú de chapall); titim (ísliú luacha, céime, gutha); dul i laige (tine ag ísliú; fearg ag ísliú)
solas nó tine a theacht nó a chur ar rud (lampa, tine a lasadh; ní lasfaidh an gual); múscailt (lasadh feirge); éirí feargach (cneá ag lasadh); deargadh (las sé suas san aghaidh)
lasadh in aghaidh duine le teas, fearg, náire etc.; niamh sholais
scamall; gruaim; buile, spreang (néal feirge); codladh beag (thit néal orm); támhnéal (tá néal an bháis air)
drochbheart, dochar, díobháil (lucht oilc); spíd, droch-chroí (tá an t-olc istigh aige duit); fearg (ná cuir olc orm)
mothúchán láidir, racht feirge etc.
racht, babhta (rabhán casachtaí, rabhán feirge)
taoide an-ard le linn lánré nó nuaré; tuile (rabharta feirge); raidhse, flúirse (bhí rabharta ar bhia againn)
taom láidir, tocht, corraí (racht goil, áthais, feirge)
sciuird nó ruathar tobann; babhta, taom (ráig feirge, ráig thinnis)
fás tanaí cosúil le snáithe ar chraiceann duine nó ainmhí (ribe gruaige, ribe clúimh); guaire (ribe féasóige); cuma na feirge (ní maith an ribe atá air); gas féir, tráithnín, brobh; sreang gaiste (súil ribe)
mír a chuirtear le focal chun béim a chur air (a chuidsean agus a gcuidsean den teach; a dtailte méithesean; cuiridsean fearg orm; uaidhsean a fuair mé é)
cic (ainmhí); smeach; racht (speach feirge)
lasair thine, thintrí etc.; splinc (splanc chéille, radhairc); néal (splanc feirge, chodlata)
lasadh (suas); lasadh (chun feirge, aitis)
léim (de spreang); racht, taom (spreang feirge; pé spreang a bhuail é)
srian a chur suas; smachtú (fearg a shrianadh)
spuaic, starr; taom feirge
briseadh tobann aimsire, le fearthainn throm, sneachta, gaoth agus uaireanta toirneach agus tintreach; racht feirge nó oilc
stialladh, stróiceadh; racht, rois (stolladh feirge, stolladh gaoithe); neart, fuílleach (stolladh bia, airgid)
